/usr/share/doc/kde/HTML/gl/kstars/skycoords.docbook is in kde-l10n-gl 4:4.8.2-0ubuntu2.
This file is owned by root:root, with mode 0o644.
The actual contents of the file can be viewed below.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 | <sect1 id="ai-skycoords">
<sect1info>
<author
><firstname
>Jason</firstname
> <surname
>Harris</surname
> </author>
</sect1info>
<title
>Sistemas de coordenadas celestes</title>
<para>
<indexterm
><primary
>Sistemas de coordenadas celestes</primary>
<secondary
>Resumo</secondary
></indexterm>
Un requisito básico para estudar os ceos é determinar onde están as cousas no ceo. Para especificar as posicións no ceo, os astrónomos teñen desenvolvido parios <firstterm
>sistemas de coordenadas</firstterm
>. Cada un utiliza unha grella de coordenadas que se proxecta na <link linkend="ai-csphere"
>esfera celeste</link
>, en analoxía co <link linkend="ai-geocoords"
>sistema de coordenadas xeográficas</link
> que se emprega na superficie da Terra. Os sistemas de coordenadas difiren só na escolla do <firstterm
>plano fundamental</firstterm
> que divide o ceo en dous hemisferios iguais ao longo dun <link linkend="ai-greatcircle"
>círculo máximo</link
> (o plano fundamental do sistemas xeográfico é o ecuador da Terra). Cada sistema de coordenadas leva o nome do que se escolleu como plano fundamental. </para>
<sect2 id="equatorial">
<title
>O sistema de coordenadas ecuatoriais</title>
<indexterm
><primary
>Sistemas de coordenadas celestes</primary>
<secondary
>Coordenadas ecuatoriais</secondary>
<seealso
>Ecuador celeste</seealso
> <seealso
>Polos celestes</seealso
> <seealso
>Sistema de coordenadas xeográficas</seealso
> </indexterm>
<indexterm
><primary
>Ascensión recta</primary
><see
>Coordenadas ecuatoriais</see
></indexterm>
<indexterm
><primary
>Declinación</primary
><see
>Coordenadas ecuatoriais</see
></indexterm>
<para
>O <firstterm
>Sistema de coordenadas ecuatoriais</firstterm
> é probabelmente o sistema de coordenadas celestes máis empregado. É tamén o que se relaciona máis de perto co <link linkend="ai-geocoords"
>Sistema de coordenadas xeográficas</link
> porque empregan o mesmo plano fundamental e os mesmos polos. A proxección do ecuador da Terra na esfera celeste coñécese como <link linkend="ai-cequator"
>Ecuador celeste</link
>. Do mesmo xeito, a proxección dos polos xeográficos na esfera celeste define os <link linkend="ai-cpoles"
>polos celestes</link
> norte e sul. </para
><para
>Porén, hai unha diferenza importante entre os sistemas de coordenadas ecuatoriais e xeográficas: o sistema xeográfixo está fixo na Terra; rota segundo rota a Terra. O sistema ecuatorial está fixado nas estrelas<footnote id="fn-precess"
><para
>na verdade, as coordenadas ecuatoriais non están fixadas de todo nas estrelas. Le <link linkend="ai-precession"
>precesión</link
>. Tamén se se utiliza a <link linkend="ai-hourangle"
>hora angular</link
> no canto da ascensión recta, o sistema ecuatorial está fixo na Terra, non nas estrelas.</para
></footnote
>, polo que parece rotar ao longo do ceo coas estrelas, ainda que, por suposto, realmente é a Terra a que rota baixo o ceo fixo. </para
><para
>O ángulo <firstterm
>latitudinal</firstterm
> (relacionado coa latitude) do sistema ecuatorial chámase <firstterm
>Declinación</firstterm
> (Dec en abreviatura). Mide o ángulo dun obxecto por riba ou por baixo do Ecuador celeste. O ángulo <firstterm
>lonxitudinal</firstterm
> chámase <firstterm
>ascensión recta</firstterm
> (<acronym
>AR</acronym
> en abreviatura). Mide o ángulo dun obxecto ao leste do <link linkend="ai-equinox"
>Equinocio vernal</link
>. Ao contrario da lonxitude, a ascensión recta normalmente mídese en horas no canto de graos porque a rotación aparente do sistema de coordenadas ecuatoriais está relacionado de perto co <link linkend="ai-sidereal"
>tempo sidéreo</link
> e co <link linkend="ai-hourangle"
>ángulo horario</link
>. Dado que unha rotación completa do ceo tarda 24 horas en completarse, hai (360 graos / 24 horas) = 15 graos nunha hora de ascensión recta. </para>
</sect2>
<sect2 id="horizontal">
<title
>O sistema de coordenadas horizontais</title>
<indexterm
><primary
>Sistemas de coordenadas celestes</primary>
<secondary
>Coordenadas horizontais</secondary>
<seealso
>Horizonte</seealso
> <seealso
>Cénit</seealso
> </indexterm>
<indexterm
><primary
>Azimut</primary
><see
>Coordenadas horizontais</see
></indexterm>
<indexterm
><primary
>Altitude</primary
><see
>Coordenadas horizontais</see
></indexterm>
<para
>O sistema de coordenadas horizontais emprega o <link linkend="ai-horizon"
>horizonte</link
> local do observador como plano fundamental. Isto divide comodamente o ceo no hemisferio superior que se pode ver e o hemisferio inferior, que non se pode (porque a Terra está no medio). O polo do hemisferio superior chámase <link linkend="ai-zenith"
>cénit</link
>. O polo do hemisferio inferior chámase <firstterm
>nadir</firstterm
>. O ángulo dun obxecto por riba ou por baixo do horizonte chámase <firstterm
>altitude</firstterm
> (Alt en abreviatura). O ángulo dun obxecto arredor do horizonte (medido desde o punto norte, cara o leste) chámase <firstterm
>azimut</firstterm
>. O sistema de coordenadas horizontais chámase ás veces sistema de coordenadas Alt/Az. </para
><para
>O sistema de coordenadas horizontais está fixo na Terra, non nas estrelas. Polo tanto, a altitude e o azimut dun obxecto mudan co tempo, segundo o obxecto semella moverse polo ceo. Ademais, dado que o sistema horizontal se define polo horizonte local, o mesmo obxecto visto desde varios lugares da Terra ao mesmo tempo ten valores diferentes de altitude e de azimut. </para
><para
>As coordenadas horizontais son moi útiles para determinar as horas de ascensión e de ocaso dun obxecto no ceo. Canto un obxecto ten unha altitude=0 graos, estáse erguendo (se o seu azimut é < 180 graos) ou poñendo (se o seu azimut é > 180 graos). </para>
</sect2>
<sect2 id="ecliptic">
<title
>O sistema de coordenadas eclípticas</title>
<indexterm
><primary
>Sistemas de coordenadas celestes</primary>
<secondary
>Coordenadas eclípticas</secondary>
<seealso
>Eclíptica</seealso>
</indexterm>
<para
>O sistema de coordenadas eclípticas emprega a <link linkend="ai-ecliptic"
>Eclíptica</link
> como plano fundamental. A Eclíptica é o roteiro que o Sol semella seguir polo ceo no curso dun ano. Tamén é a proxección do plano orbital da Terra sobre a esfera celeste. O ángulo latitudinal chámase <firstterm
>latitude eclíptica</firstterm
> e o ángulo lonxitudinal chámase <firstterm
>lonxitude eclíptica</firstterm
>. Como a ascensión recta do sistema ecuatorial, o punto cero da lonxitude eclíptica é o <link linkend="ai-equinox"
>Equinocio vernal</link
>. </para
><para
>Para que pensas que é útil un sistema de coordenadas como este? Se pensache en cartografiar os obxectos do Sistema Solar, acertaches! Cada planeta (excepto Plutón) orbita arredor do Sol en aproximadamente o mesmo plano, polo que parecen estaren sempre perto da Eclíptica (&ie; sempre teñen latitudes eclípticas pequenas). </para>
</sect2>
<sect2 id="galactic">
<title
>O sistema de coordenadas galácticas</title>
<indexterm
><primary
>Sistemas de coordenadas celestes</primary>
<secondary
>Coordenadas galácticas</secondary>
</indexterm>
<para>
<indexterm
><primary
>Vía Láctea</primary
></indexterm
> O sistema de coordenadas galáticas emprega a <firstterm
>Vía Láctea</firstterm
> como plano fundamental. O ángulo latitudinal chámase <firstterm
>latitude galáctica</firstterm
> e o ángulo lonxitudinal chámase <firstterm
>lonxitude galáctica</firstterm
>. Este sistema de coordenadas é útil para estudar a galaxia mesma. Por exemplo, pódese querer saber como muda a densidade das estrelas en función da latitude galáctica ou como de plano é o disco da Vía Láctea. </para>
</sect2>
</sect1>
|