/usr/share/doc/HOWTO/pl-html/Install-HOWTO.pl.html

<!DOCTYPE HTML PUBLIC "-//W3C//DTD HTML 3.2 Final//EN">
<HTML>
<HEAD>
 <META NAME="GENERATOR" CONTENT="SGML-Tools 1.0.9">
<META HTTP-EQUIV="content-type" content="text/html; charset=iso-8859-2">
<TITLE>Instalacja Linuxa </TITLE>


</HEAD>
<BODY>
<H1>Instalacja Linuxa <BR></H1>

<H2>na podstawie The Linux Installation HOWTO by <B>Eric S. Raymond</B> <BR>
v4.3, 10 December 1996 <BR>
<B>Wersja polska Piotr Pogorzelski 
<A HREF="mailto:piotr.pogorzelski@ippt.gov.pl">piotr.pogorzelski@ippt.gov.pl</A><BR></B>
w1.0  Luty 1997</H2>
<P><HR>
<EM>Niniejszy dokument obja¶nia w jaki sposób zdobyæ i zainstalowaæ Linuxa.
Wszyscy rozpoczynaj±cy przygodê z Linuxem powinni rozpocz±æ czytanie
dokumentacji Jak To Zrobiæ (HOWTO) od tego w³a¶nie dokumentu.</EM>
<HR>
<H2><A NAME="s1">1. Wprowadzenie</A></H2>

<P>
<P>
<H2>1.1 Dlaczego powsta³ ten dokument</H2>

<P>Linux jest darmow± implementacj± systemu UNIX, zdoln± pracowaæ
na niedrogich komputerach osobistych (powsta³ na koputerach
PC386, w chwili obecnej mo¿na go uruchomiæ na 486, 586, Pentium
PowerPC, SunSparc i DEC Alpha). Obs³uguje szeroki zbiór róznego
rodzaju oprogramowania w³±czaj±c w to X Window, Emacs, sieæ TCP/IP
(SLIP/PPP) i wiele innych aplikacji.
<P>Zak³adamy, ¿e wiesz ju¿ co nieco o Linuxie, przynajmniej tyle, ¿e
istnieje, a teraz chcesz siê dowiedzieæ jak najwiêcej o samej
instalacji. Skoncentrujemy siê na wersji dla komputerów PC, która
jest najbardziej popularna, lecz wiele z zamieszczonych poni¿ej 
informacji dotyczy równie¿ komputerów PowerPC, Alpha i Sparc.
<P>
<H2>1.2 Inne ¼rod³a informacji</H2>

<P>Je¶li nigdy nie s³ysza³e¶ o Linuxie, jest kilka miejsc, gdzie
mo¿na znale¼æ podstawowe informacje o systemie. Poszukiwania
nale¿y rozpocz±æ od strony domowej Projektu LDP, któr± mo¿na
znale¼æ pod adresem 
<A HREF="http://sunsite.unc.edu/mdw/linux.html">http://sunsite.unc.edu/mdw/linux.html</A>.
Najnowsz± wersjê niniejszego dokumnetu mo¿na znale¼æ pod adresem
<A HREF="http://www.jtz.org.pl/Html/Install-HOWTO.pl.html">http://www.jtz.org.pl/Html/Install-HOWTO.pl.html</A><P>Najnowsz± wersjê angielsk± zanjdziesz tutaj
<A HREF="http://sunsite.unc.edu/pub/Linux/docs/HOWTO/Install-HOWTO">http://sunsite.unc.edu/pub/Linux/docs/HOWTO/Install-HOWTO</A>.
<P>Czytanie powiniene¶ rozpocz±æ od przejrzenia
informacji zawartej w takich dokumnetach jak: Linux INFO-SHEET i
Linux META-FAQ. Dokument `Linux Frequently Asked Questions' zawiera
wiele popularnych pytañ (i odpowiedzi!) na temat Linuxa -- nowi
u¿ytkownicy <EM>musz±</EM> go przeczytaæ.
<P>Pomoc mo¿esz równie¿ znale¼æ w grupie Usenet News 
<A HREF="news://pl.comp.os.linux">pl.comp.os.linux</A>.
<P>Projekt Dokumentacji Linuxa (LDP), przygotowuje zestaw podrêczników i
ksi±¿ek o Linuxie, wszystkie z nich s± swobodnie rozpowszechniane w
sieci i dostêpne na stronie domowej projektu LDP.
<P>Ksi±¿ka <EM>``Linux Installation and Getting Started''</EM>  jest
kompletnym przewodnikiem opisuj±cyn jak zdobyæ, zainstalowaæ i
korzystaæ z Linuxa. Zawiera kompletne wprowadzenie do u¿ytkowania i
prowadzenia systemu oraz o wiele wiêcej inforamcji ni¿
przedstawiono tutaj. Mo¿esz j± przegl±daæ lub pobraæ kopiê ze strony
domowej projektu LDP.
<P>
<H2>1.3 Nowe wersje tego dokumentu</H2>

<P>Nowe wersje "Instalacja Linuxa - jak to zrobiæ" bêd± okresowe
wysy³ane na listê 
<A HREF="news:pl.comp.os.linux.odpowiedzi">pl.comp.os.linux.odpowiedzi</A>.  Bêdzie równie¿ umieszczana w
ró¿nych archiwach WWW i FTP dotycz±cych Linuxa, w³±czaj±c stronê
domow± LDP.
<P>Ostatni± wersjê tego dokumentu mo¿na zawsze znale¼æ pod adresem
<A HREF="http://www.jtz.org.pl/Html/Install-HOWTO.pl.html">http://www.jtz.org.pl/Html/Install-HOWTO.pl.html</A>.
<P>
<P>
<H2>1.4 Uwagi i poprawki</H2>

<P>Je¶li masz jakiekolwiek uwagi lub poprawki do tego dokumnetu,
proszê nie wahaj siê napisaæ do 
<A HREF="mailto:piotr.pogorzelski@ippt.gov.pl">piotr.pogorzelski@ippt.gov.pl</A>. Jestem otwarty na wszelkie uwagi,
równie¿ te krytyczne. Je¶li znajdziesz jaki¶ b³±d w tym dokumencie,
proszê powiadom mnie o tym, abym móg³ go poprawiæ w nastêpnej wersji.
Dziêkujê.
<P>Proszê <EM>nie</EM> przysy³ajcie mi pytañ, jak sobie poradziæ z
k³opotami ze sprzêtem jakie napotkali¶cie w czsie instalacji.
Zapoznajcie siê z <EM>``Linux Installation and Getting Started''</EM>,
informujcie producenta lub szukajcie pomocy w grupie
<A HREF="news:pl.comp.os.linux">pl.comp.os.linux</A>.
Ten dokument ma byæ zwiêz³ym ¼ród³em informacji o <EM>zwyk³ej</EM>
instalacji -- w przygotowaniu jest dokument po¶wiêcony
problemom, jakie napotykacie w czasie instalacji.
<P>
<H2><A NAME="s2">2. Ostatnie zmiany</A></H2>

<P>
<UL>
<LI> Dodana lista czynno¶ci do wykonania przed instalacj±</LI>
<LI> W czêsci dotycz±cej podzia³u na partycje dodano uwagi o problemach z LILO i BIOSem</LI>
<LI> Wprowadzono wiele odno¶ników do inych dokumentów</LI>
</UL>
<P>
<H2><A NAME="s3">3. Zanim zaczniesz</A></H2>

<P>Zanim zaczniesz instalowaæ Linuxa muszisz byæ absolutnie pewien,
¿e komputer na którym chcesz to zrobiæ jest do tego odpowiedni,
oraz zdecydowaæ siê, któr± dystrybucjê chcesz zainstalowaæ.
<P>
<H2>3.1 Wymagania sprzêtowe</H2>

<P>Jakiego rodzaju komputer jest potrzebny do urchomienia Linuxa?
Dobre pytanie. Wymagania sprzêtowe zmieniaj± sie okresowo,
Listê sprzêtu, który pracuje pod Linuxem mo¿na znale¼æ
w Linux Hardware-HOWTO 
<A HREF="http://sunsite.unc.edu/mdw/HOWTO/Hardware-HOWTO.html">http://sunsite.unc.edu/mdw/HOWTO/Hardware-HOWTO.html</A>.
Inny spis mo¿na znale¿æ w Linux INFO-SHEET, 
<A HREF="http://sunsite.unc.edu/mdw/HOWTO/INFO-SHEET.html">http://sunsite.unc.edu/mdw/HOWTO/INFO-SHEET.html</A>.
<P>W przypadku komputera, wydaje siê, ¿e przyk³adowa konfiguracja
mo¿e wygl±daæ nastêpuj±co:
<P>
<P>Jakakolwiek p³yta ISA, EISA, VESA Local Bus lub PCI, 80386, 80486, 
Pentium lub P-6. Aktualnie architektura  MicroChannel (MCA) jak±
mo¿na znale¼æ w komputerach IBM PS/2 nie jest obs³ugiwana.
Dowolny procesor od 386SX do P-6 bedziê dzia³a³. Koprocesor 
nie jest potrzebny, choc warto go mieæ.
<P>Potrzebne jest co najmniej 4MB RAM. Linux potrafi pracowaæ nawet
z 2MB RAM, lecz wiekszo¶æ instalacji i oprogramowania wymaga 4MB
(RedHat do instalacji potrzebuje 8MB, potem dzia³a na 4MB).
Je¶li planujesz pracê pod X Window, proponujê 8, lub 16MB RAM.
<P>Oczywi¶cie niezbêdny jest twardy dysk, oraz standardowy kontroler 
dyskowy AT. Wszystkie dyski i sterowniki typu MFM, RLL i IDE
bêd± pracowaæ poprawnie. Linux potrafi pracowaæ z wieloma dyskami
i sterownikami standardu SCSI. Wiêcej informacji na ten temat
oraz na temat samego SCSI mo¿na znale¼æ w Linux SCSI-HOWTO.
Je¶li budujesz komputer od zera, specjalnie dla Linuxa, dodatkowy
koszt przeznaczony na zakup urz±dzeñ SCSI jest warty zwiêkszenia
osi±gów systemu i jego niezawodno¶ci.
<P>Bedzie niezbêdny napêd 3.5&quot;. Choæ napêdy 5.25&quot; sa
obs³ugiwane przez Linuxa, s± one coraz mniej popularne i 
nie mo¿na liczyæ, ¿e uda siê znale¼æ dystrybucje przeznaczone 
na takie dyskietki. (Bardzo okrojony Linux mo¿e byæ uruchomiony
na jednej dyskietce, lecz jego przydatno¶æ sprowadza siê
jedynie do sytuacji awaryjnych lub w³a¶nie do samej instalacji nowego
systemu.)
<P>Potrzebna jest równie¿ karta grafiki snadardu MDA, Hercules, CGA, 
EGA, VGA, lub Super VGA oraz odpowiedni monitor. Ogólnie rzecz bior±c
je¶li karta grafiki i monitor pracuj± pod MS-DOSem to powinny
równie¿ pracowaæ pod Linuxêm. Je¶li jednak planujesz 
uruchamiaæ X Window, istniej± dodatkowe ograniczenia dotycz±ce
obs³ugiwanych kart graficznych. Wiêcej na ten temat mo¿na znale¼æ
w dokumencie Linux XFree86-HOWTO, 
<A HREF="http://www.jtz.org.pl/Html/XFree86-HOWTO.pl.html">http://www.jtz.org.pl/Html/XFree86-HOWTO.pl.html</A>
, który zawiera inforamcje nt uruchamiania i wymagañ X Window.
<P>Przydatny jest równie¿ CD-ROM. Je¶li jest to  CD-ROM  typu
ATAPI, SCSI lub "prawdziwy" IDE to nie powinno byæ ¿adnych
k³opotów.(Uwa¿aj na tanie napêdy reklamowane jako IDE, które
nie s± do koñca prawdziwymi napêdami IDE). Je¶li twój CD-ROM
wykorzystuje firmow± kartê rozszerzenia, mo¿e siê zdarzyæ, ¿e
j±dro, które znajduje siê na dyskietce instalcyjnej nie
bêdzie w stanie go rozpoznaæ, co uniemo¿liwi instalacjê z plytki CD.
Rownie¿ napêdy CD przy³±czone do portu równoleg³ego nie bêd± pracowaæ.
Je¶li masz w±tpliwo¶ci zaj¿yj do Linux CD-ROM HOWTO, 
<A HREF="http://sunsite.unc.edu/mdw/HOWTO/CD-ROM-HOWTO.html">http://sunsite.unc.edu/mdw/HOWTO/CD-ROM-HOWTO.html</A>, gdzie
znajdziesz dok³adn± listê obs³ugiwanego sprzêtu.
<P>Tak zwane urz±dzenia "Plug'n'Play" mog± stanowiæ problem.
Obs³uga tych urz±dzeñ jest aktywnie rozwijana, lecz nie ma jej
jescze w j±drze 2.0.25. Na sczê¶cie zwykle jest to problem z
kartami d¼wiêkowymi lub sieciowymi kartami Ethernet.
<P>
<H2>3.2 Wymagane zasoby dyskowe i wspó³istnienie z innymi systemami</H2>

<P>Potrzebne jest wolne miejsce na twardym dysku. W zale¿no¶ci
od tego jakie i ile oprogramowania planujesz zainstalowaæ
mo¿e to byæ od 40 do 500 MB. Wiêkszo¶æ instalacji wymaga
od 40 do 80 MB. Obejmuje to miejsce na oprogramowanie, swap 
(pamiêæ wirtualn±) i trochê wolnej przestrzeni dyskowej dla
u¿ytkowników.
<P>Mo¿na uruchomiæ Linuxa równie¿ na 10 MB lub mniej, lecz równie
dobrze pe³na instalacja mo¿e zaj±c ponad 500 MB. Ta wielko¶æ
zale¿y g³ównie od ilo¶ci oprogramowania, które zainstalujesz
i ile przestrzeni dyskowej zostanie przeznaczone dla u¿ytkowników.
<P>Linux mo¿e wspó³istnieæ na tym samym dysku  z innymi systemami 
operacyjnymi, takimi jak MS-DOS, Microsoft Windows czy OS/2.
(W rzeczywisto¶ci mo¿esz mieæ nawet dostêp do plików DOSu, a
nawet wykonywaæ niektóre niektóre programy DOSu po Linuxem).
Innymi s³owy podczas podzia³u dysku na partycje, Linux, MS-DOS
i OS/2 zyj± na w³asnych partycjach. Wiêcej inforamcji o takich
mieszanych konfiguracjach pó¼niej.
<P>Nie musisz uruchamiaæ MS-DOSu czy OS/2 aby móc u¿ywaæ Linuxa.
Linux jest zupe³nie innym, niezale¿nym  systemem operacyjnym
i jego instalacja i u¿ytkowanie nie zale¿y od innych systemów.
<P>Podsumowuj±c, minimalny zestaw dla Linuxa nie jest znacz±co
wiêkszy od tego wymaganego przez sprzedawane  dzisiaj sytemy 
MS-DOS lub Windows 3.1 ( i jest du¿o mniejszy od minimalnego
zestawu potrzebnego do uruchomienia Windows 95!). Je¶li posiadasz
386 lub 486 z co najmniej 4MB RAM, to bêdziesz szczê¶liwy
pracuj±c pod Linuxem. Linux nie wymaga du¿ej ilo¶ci
przestrzeni dyskowej, pamiêci czy mocy procesora. Matt Welsh,
cz³owiek, który zapocz±tkowa³ ten dokument u¿ywa³ Linuxa
na komputerze 386/16 MHz. (najwolniejszy komputer jaki mo¿na zdobyæ)
z 4 MB RAM i byæ ca³kiem z tego zadowolony. Im wiêcej chcesz robiæ
tym wiêcej potrzebujesz pamiêci, lepszego procesora.
Z naszego do¶wiadczenia wynika, ¿e 486 z 16 MB RAM pracuj±ca pod
Linuxem jest lepsza od kilkunastu modeli drogich stacji roboczych.
<P>
<P>
<H2>3.3 Wybór dystrybucji Linuxa</H2>

<P>Zanim bêdziesz móg³ rozpocz±æ instalacjê Linuxa, musisz siê
zdecydowaæ na jedn± z dostêpnych ``dystrybucji'' Linuxa.
Nie ma jednej, standardowej dystrybucji Linuxa -- istnieje ich wiele.
Ka¿da z nich ma w³asn± dokumentacjê i instrukcjê instalacji.
<P>Dystrybucje Linuxa s± dostêpne na kr±zkach CD, FTP, ta¶mie,
dyskietkach. Linux Distribution HOWTO, 
<A HREF="http://sunsite.unc.edu/mdw/HOWTO/Distribution-HOWTO.html">http://sunsite.unc.edu/mdw/HOWTO/Distribution-HOWTO.html</A>,
zawiera opisy wielu dystrybucji Linuxa dostêpnych przez FTP lub
za zaliczeniem pocztowym (g³ównie w USA, ju¿ nied³ugo równie¿
w Polsce).
<P>W zamierzch³ych czasach, kiedy po raz pierwszy powsta³ ten 
dokument (1992-1993), wiêkszo¶æ zdobywa³a Linuxa wpierw
sci±gaj±c go przez ftp (lub przez modem z ró¿nych BBSów)
na lokalny dysk, nastêpnie kopiuj±c je na niezliczone ilo¶ci dyskietek.
Jedna z tych dyskietek s³u¿y³± nastêpnie do wystartownia
systemu i zainstalowania ca³ej reszty. Maj±c szczêscie
(i dobry no¶nik na dyskietkach) koñczy³o siê instalacjê po kilku
godzinach, lub powtarza³o j± na nowo.
<P>Choæ nadal mo¿na wybraæ tê drogê, istniej± teraz mniej stresuj±ce
metody. Najpro¶ciej jest kupiæ jedn± z wysokiej jako¶ci dystrybucji
komercyjnych, rozprowadzanych na kr±zkach CD takich, jak RedHat,
Craftworks, LinuxPro lub WGS. S± one dostêpne zwykle poni¿ej
$50 w twojej ksiêgarni lub sklepie komputerowym.
Zaoszczêdzsz wiele niepotrzebnie zmarnowanego czasu.
<P>Mo¿na równie¿ kupiæ zestawy CD takie jak InfoMagic Linux 
Developer's Resource. Zawieraj± zwykle kilka dystrybucji Linuxa
oraz ¶wierz± kopiê takich archiwów jak sunsite lub tsx-11.
<P>Pod koniec tego dokumentu skoncentrujemy siê jak zainstalowaæ
Linuxa z takiego w³a¶nie zestawu, który nie posiada wydrukowanej
instrukcji instalacji. Je¶li twój Linux jest zaopatrzony w
w drukowan± instrukcjê to ten dokument mo¿e stanowiæ dobre wprowadzenie
lecz ostatecznie nale¿y siê kierowaæ informacjami zawartymi
w tej instrukcji.
<P>
<P>
<H2><A NAME="s4">4. Krótki opis instalacji</A></H2>

<P>
<P>
<H2>4.1 Basic Installation Steps</H2>

<P>Szkic instalacji Linuxa jest prosty:
<P>
<OL>
<LI> Zbierz informacje o konfiguracji twojego sprzêtu
</LI>
<LI> Zrób dyskietki instalacyjne.
</LI>
<LI> Je¶li pragniesz zainstalowaæ Linuxa na tym samym komputerze
razem z innym systemem operacyjnym (Linux i DOS, Linux i Windows,
albo wszystkie 3) zmieñ ustawienie partycji na dysku (wolne miejsce
dla Linuxa).
</LI>
<LI> Wystartuje komputer z dyskietki Instalacyjnej, otrzymasz
dostêp do Napêdu CD.
</LI>
<LI> Przygotuj system plików dla Linuxa. (Je¶li do tej pory
nie zmieni³e¶ uk³adu partycji, zrobisz to teraz.)
</LI>
<LI> Zainstaluj czê¶æ podstawow± z kr±¿ka CD.
</LI>
<LI> Wystartuj Linuxa z CD.
</LI>
<LI> (Opcjonalnie) Zainstaluj wiêcej pakietów z CD-ROMu.</LI>
</OL>
<P>
<H2>4.2 Podstawowe elementy zestawu instalacyjnego.</H2>

<P>Tak wygl±daj± podstawowe czê¶ci dystrybucji instalacyjnej:
<P>
<OL>
<LI>Pliki README i FAQ. Zwykle umieszczone w katalogu g³ównym
kr±zka CD.  Dostêpne tu¿ po zamontowaniu CD. (W zale¿no¶ci od tego
jak zosta³y zrobione mog± byæ nawet dostêpne pod MS-DOS lub MS
Windows).  Radzimy przeczytaæ te pliki, jak tylko bed±
dostêpne. Mog± zawieraæ wa¿ne informacje o zmianach i poprawkach.
</LI>
<LI>Kilka(na¶cie) obrazów dyskietek instalacyjnych. (czêstko w
oddzielnym podkatalogu) Jeden z nich zsotanie przez ciebie zapisany
na dyskietce tworz±c w ten sposób dyskietkê startow±. Musisz wybraæ
<B>jeden</B> obraz dyskietki instalacyjnej taki, który najlepiej
pasuje do twojego sprzêtu.  W chwili obecnej, jest to juz jeden
plik. Obs³uga urz±dzeñ jest kompilowana w postaci niezale¿nych
modu³ów, które sa ³adowane na ¿yczenie).A number of bootdisk images
(often in a subdirectory. (w chili obecnej to sie zmienilo i jest juz zwykle
tylo jeden plik z obrazem dyskietki instalacyjnej (pp)).</LI>
</OL>
<P>
<UL>
<LI>Plik zawieraj±cy obraz system plików i katalog g³ówny (czasami
nawet dwa pliki).  Po zapisaniu go na dysk stworzysz kolejn± dyskietkê
instalacyjn±.  Dysk z systemem plików jest niezale¿ny od
sprzêtu.
</LI>
<LI>Obraz dyskietki ratunkowej. Jest o dyskietka zawieraj±ca
j±dro i kilka niezbêdnych programów do ratowania systemu w
przypadkach krytycznych.
</LI>
<LI>RAWRITE.EXE. Jest to program pracuj±cy w ¶rodowsiku MS-DOS,
który zapisze zawarto¶æ opisaych wcze¶niej plików (zawieraj±cych
obraz dyskiet startowej, lub g³ówny system plików) bezpo¶rednio na
dyskietkê, bez wzglêdu na jej format.</LI>
</UL>
<P>RAWRITE.EXE jest niezbêdny, je¶li planujesz tworzenie dykietek
instalacyjnych w ¶rodowisku MSDOS. Jêsli nasz dostêp do UNIXowej
stacji robozcej, która posiada stacjê dsykietek, mo¿esz zrobic
dyskietki instalacyjne na niej, korzystaj±c z programu `dd'.
Czasami mo¿na znale¼æ przygotowny skrypt do tworzenia dyskietek
instalacyjnych,
<P>
<UL>
<LI>Sam kr±¿ek CD-ROM.  Celem dyskietki startowej jest
za³adowanie j±dra i umo¿liwienie pod³±czenia dyskietki z g³ównym
systeme plików (lub dyskietek instalacyjnych), która sama jest z
kolei narzêdziem do odpowiedniego spreparowania twardego dysku i
skopiowania na niego czê¶ci zawarto¶ci kr±¿ka CD.</LI>
</UL>
<P>
<H2><A NAME="s5">5. Szczegó³owy opis procesu instalacji</A></H2>

<H2>5.1 Przygotowanie siê do instalacji</H2>

<P>Linux efektywniej wykorzystuje elementy twojego komputera ni¿
MS-DOS, Windows czy Windows NT, ale w konsekwencji jest mniej
tolerancyjny na ¼le skonfiguraowany sprzêt. Jest kilka rzeczy,
które mo¿esz zrobiæ, które zmiejsz± prawdopodobieñstwo, ¿e
instalacja zostanie przerwana przez tego typu problem.
<P>Po pierwsze zgromad¼ wszelk± dokumentacjê na temat posiadanego
sprzêtu -- plyty g³ównej, karty graficznej, monitora, modemu itp --
i umie¶æ je gdzie¶ pod rêk±.
<P>Po drugie, zgromad¼ dostêpn± informacje o aktualnych ustawieniach
podzespo³ów twojego komputera. Je¶li masz na komputerze
zainstalowany MS-DOS (co najmniej v5.0) zrób wydruk informacji
jakie udziela narzêdzie <CODE>msd.exe</CODE>. Zagwarantuje to pe³n± i poprawn±
informacje na temat karty graficznej i myszy co bêdzie pomocne przy
konfiguracji X Window.
<P>Po trzecie sprawd¼ czy komputer nie ma k³opotów sprzêtowych, które
mog± spowodowaæ nieodwracalne blokady (zawieszenia) podczas samej
instalacji.
<P>
<UL>
<LI> Uzytkownicy DOS/Windows korzystaj±cy z dysków IDE i 
CDROMów IDE, mog± siê znale¼æ w takiej sytuacji, ¿e pomimo
b³êdnego ustawienia prze³±czników master/slave na tych urz±dzeniach
pracuj± one poprawnie pod DOSem, lecz pod Linuxem bedzie to
absolutnie niemo¿liwe. Je¶li masz jakie¶ podej¿enia, sprawd¿
prze³±czniki!
        </LI>
<LI> Czy jakie¶ twoje urz±dzenie nie posiada ani prze³±czników
ani podtrzymywanej pamiêci przechowuj±cej aktualn± onfiguracjê
(nonvolatile memeory)? Je¶li tak, mo¿e wymagaæ sprcjalnego
inicjowanai podczas startu sytemu poprzez odpowiednie programy dla
MS-DOSu i mo¿e nie byæ ³atwo uruchomiæ je pod Linuxem.  Napêdy CD,
karty d¼wiêkowe, karty sieciowe i tanie napêdy steamerów mog± byæ
przyczyn± takich problemów. Byæ mo¿e uda ci siê przezwyciê¿yæ ten
problem podaj±c odpowiednie parametry w wierszu zachêty startowej
(boot prompt); po szczególy siêgnij do Linux BOOT Prompt HOWTO,
<A HREF="http://sunsite.unc.edu/mdw/HOWTO/BootPrompt-HOWTO.html">http://sunsite.unc.edu/mdw/HOWTO/BootPrompt-HOWTO.html</A>
                </LI>
<LI> Inne systemy operacyjne pozwalaj± myszce standardu Bus Mouse
dzieliæ przerwanie IRQ z innym urz±dzeniem. Linux tego nie
obs³uguje, w rzeczywistow¶ci
próba zrealizowania tego pod Linuxem mo¿e zablokowaæ twój 
komputer. Je¶li korzystasz z myszki standardu Bus Mouse
zapozna siê z dokumentem Linux Bus Mouse HOWTO, 
<A HREF="http://sunsite.unc.edu/mdw/HOWTO/Busmouse-HOWTO.html">http://sunsite.unc.edu/mdw/HOWTO/Busmouse-HOWTO.html</A>.
        </LI>
</UL>
<P>Je¶li to mo¿liwe zdob±d¼ telefon bardziej zaawansowanego
u¿ytkownika Linuxa. W dziewiêciu na dziesiêc przypadków nie
bêdziesz go potrzebowa³, lecz jaki to komfort mieæ go podczas
instalacji.
<P>Ile czasu to mo¿e potrwaæ? Na podstawowy system, trzeba liczyæ
oko³o godziny. Jesli na komputerze ma byæ wiêcej ni¿ jeden sytem
spodziewaj siê trzech godzin (w takim przypadku jest wiêksze
prawdopodobieñstwo wyst±pienia b³êdów).
<P>
<H2>5.2 Tworzenie dyskietek startowych</H2>

<P>
<P>Twój kr±¿ek CD mo¿e zawieraæ materia³y lub narzêdzia pomocne przy
instalacji, które przeprowadz± ciê przez proces tworzenia dyskietek
instalacyjnych przy pomocy prostych interacyjnych programów. Mog±
to byæ równie dobrze programy instalacyjne pracuj±ce pod MS-DOSem
(patrz program <CODE>redhat.exe</CODE> w dystrybcji RedHat), pod UNIXem lub
pod jednym i drugim.
<P>Je¶li w twojej dystrybucji znalaz³e¶ taki program, powiniene¶ go
u¿yæ i potraktowaæ resztê tego rozdzia³u jako materia³ pogl±dowy. 
Skorzystaj z tego programu, jego autorzy na pewno lepiej wiedzieli
o specyficznych cechach dystrybucji ni¿ my. Zaoszczêdzisz sobie
wielu k³opotów.
<P>Wiêcej dok³adnych informacji na temat tworzenia dystkietek
startowych (boot disk i root disk) znajdziesz w Linux Bootdisk
HOWTO 
<A HREF="http://sunsite.unc.edu/mdw/HOWTO/Bootdisk-HOWTO.html">http://sunsite.unc.edu/mdw/HOWTO/Bootdisk-HOWTO.html</A>.
<P>Wpierw musisz wybraæ plik dsyku startowego (disk boot image), który
jest najleszy dla sprzêtu, który posiadasz. Je¶li musisz to zrobiæ
rêcznie, zwykle spostrze¿esz, ze (a) albo pliki maj± nazwy, które
u³ataiwaj± wybranie odpowiedniego, lub (b) istnieje plik
zawieraj±cy opis cech ka¿dego z dostêpnych plików dyskietki
startowej.
<P>Nastêpnie nale¿y przygotowaæ dwie lub trzy dyskietki
<EM>high-density</EM> sformatowane pod MS-DOSem. Musz± byæ tego samego
rodzaju, to znaczy je¶li napêd startowy jest 3.5&quot; obie
dyskietki musz± byæ 3.5&quot;-we. Nastêpnie nale¿y u¿yæ
RAWRITE.EXE do zapisania plików z obrazem dyskietek startowych na
dyskietki. 
<P>Uruchom go bez ¿adnych prametrów, po postu tak:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
C:\> RAWRITE
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Odpowiedz na pytanie o nazwê pliku, który nale¿y zapisaæ na
dyskietce nazwê napêdu do którego pisaæ (np. <CODE>A:</CODE>). RAWRITE
skopiuje plik blok po bloku bezpo¶rednio na dyskietkê. U¿yj RAWRITE
do zrobienia kolejnych dyskietek instalacyjnych (np COLOR144). Jak
skoñczysz staniesz siê posiadaczem dwóch dyskietek: jednej
startowej i drugiej zawieraj±cej system plików z katalogiem
g³ównym. Pamiêtaj, ¿e tych dyskietek nie mo¿na ju¿ odczytaæ pod
MS-DOSem ( wpewnym sensie s± w formaci ``Linuxa'').
<P>Pod Unixem to samo mo¿na zrobiæ wykorzystuj±c program
dd(1). (Potrzebna jest oczywi¶cie stacja robocza z napêdem
dyskietek) Na przyk³ad na komputerach Sun, na których dyskietkê
reprezentuje plik specjalny <EM>/dev/rfd0</EM>, mo¿na zastosowaæ
nastêpuj±ce polecenie:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
$ dd if=bare of=/dev/rfd0 obs=18k
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Na niektórych stacjach roboczych nale¿y koniecznie podaæ rozmiar
bloku wyj¶ciowego (np Sun) w przeciwnym wypadku kopiowanie siê nie
uda. Jesli napotksz na klópoty, podrêcznik dd(1) powinien byæ pomocny.
<P>Upewnij siê, ¿e u¿ywasz dobrej jako¶ci dydkietek. Wykorzystywane
dydkietki nie mog± mieæ z³ych bloków.
<P>Pamietaj, ze nie musisz mieæ dzia³aj±cego Linuxa lub MS-DOS, aby
móc zainstalowaæ Linuxa. Posiadanie Linuxa lub dosu u³atwia
zrobienie dyskietek instslscyjnych z plików znajduj±cyh siê na CD.
<P>Je¶li nie masz na swoim komputerze ¿adnego systemu skorzystaj
z komputera kolegi. Przygotuj na nim dyskietki instalacyjne i
pos³u¿ siê nimi na swoim komputerze.
<P>
<H2>5.3 Zmiana partycji na dyskach z zainstalowanym DOSem/Windowsami</H2>

<P>W wiêkszo¶ci pracujacych systemów, twardy dysk jest ju¿ podzielony na
partycje dla DOSu, OS/2  itd. Konieczna bêdzie zmiana rozmiaru tych
partycji, tak aby zwolniæ odpowiedni± ilo¶æ miejsca dla
Linuxa. Jesli planujesz instalacjê, gdzie na jednym dysku bêd±
wspó³istnieæ ró¿ne systemy, mocno plecamy zapoznanie siê z jednym
lub wiêcej nastêpuj±cych mini-HOWTO, które opisuj± dok³adniej ró¿ne
konfiguracje instalacji wielosystemowych.
<P>
<UL>
<LI> The Linux+DOS+Win95 mini-HOWTO, 
<A HREF="http://sunsite.unc.edu/mdw/HOWTO/mini/Linux+DOS+Win95">http://sunsite.unc.edu/mdw/HOWTO/mini/Linux+DOS+Win95</A>.
</LI>
<LI> The Linux+OS2+DOS mini-HOWTO, 
<A HREF="http://sunsite.unc.edu/mdw/HOWTO/mini/Linux+OS2+DOS">http://sunsite.unc.edu/mdw/HOWTO/mini/Linux+OS2+DOS</A>.
</LI>
<LI> The DOS-Win95-OS2-Linux mini-HOWTO, 
<A HREF="http://sunsite.unc.edu/mdw/HOWTO/mini/Linux+DOS+Win95+OS2">http://sunsite.unc.edu/mdw/HOWTO/mini/Linux+DOS+Win95+OS2</A>.
</LI>
<LI> The Linux+Win95 mini-HOWTO, 
<A HREF="http://sunsite.unc.edu/mdw/HOWTO/mini/Linux+Win95">http://sunsite.unc.edu/mdw/HOWTO/mini/Linux+Win95</A>
</LI>
<LI> The Linux+WinNT mini-HOWTO, 
<A HREF="http://sunsite.unc.edu/mdw/HOWTO/mini/Linux+WinNT">http://sunsite.unc.edu/mdw/HOWTO/mini/Linux+WinNT</A></LI>
</UL>
<P>Nawet jêsli nie maj± bezpo¶redniego zastosowania dla twojej
sytuacji, na pewno pomog± w g³êbszym zrozumieniu idei i wyagañ.
<P><B>UWGA:</B> Czê¶æ dystrybucji mo¿e byæ zainstalowana na partycji
MS-DOS w oddzielnym katalogu (to jest zupe³nie cos innego ni¿
instalowanie Z partycji MS-DOS). Linux wykorzystuje w tym celu
system plików o nazwie UMSDOS, który pozwala na traktowanie
podkatalogu na partycji MS-DOS jako systemu plików Linuxa. W ten
sposób zmiana rozmiaru partycji nie jest konieczna.
<P>Mo¿emy zasugerowaæ tê metodê w przypadkach, gdy dysk jest ju¿
podzielony na 4 partycje i zmiana partycji bêdzie bardziej
k³opotliwa ni¿ jest to warte. Lub w przypadku, gdy chesz sprawdziæ
jak wygl±da Linux, przed podzia³em dysku na partycje, wtedy jest to
dobra metoda. Jednak w wiêkszo¶i wypadków sugerujemy zmianê
rozmiarów partycji, tak jak jest to tutaj opisane. Je¶li zamierzasz
korzystaæ z UMSDOS, robisz to na w³asn± rêkê -- nie jest to
udokumentowane w tym dokumencie. Od tej chwili zak³adamy, ¿e NIE
korzystasz z syztemu UMSDOS i, ¿e przeprowadzisz operacjê zmiany
partycji.
<P><EM>Partycja</EM> jest to czê¶æ twardego dysku, wydzielona dla
konkretnego systemu operacyjnego. Je¶li masz zainstalowany tylko
MS-DOS, zatem prawdopodobnie masz na twardym dysku tylko jedn±
partycje przeznaczon± w ca³o¶ci na MSDOS. Aby korzystaæ z Linuxa
muszisz jednak zmieniæ uk³ad partycji, tak aby by³a jedna partycja
dla MS-DOS i jedna (lub) wiêcej dla Linuxa.
<P>Partycje dziel± siê generalnie na 3 rodzaje : <EM>podstawowe</EM>
(primary), <EM>rozszerzone</EM> (extended) i <EM>logiczne</EM>.  W skrócie,
partycje podstawowe s± jednymi z czterech g³ównych
partcji. Jednak¿e je¶li potrzebujesz wiêcej ni¿ cztery partycje na
jednym dysku, musisz utworzyæ partycjê rozszerzon±, która mo¿e
zawieraæ wiele partycji logicznych. Dane s± przchowywane wy³±cznie
na partycji podstawowej lub logicznej.
<P>Inaczej mówi±c wiêkszo¶æ ludzi korzystaj± z partycji podstawowych.
Je¶li potrzeba jest wiêcej ni¿ 4 partycje nale¿y utworzyæ partycjê
rozszerzon±. Partycje logiczne s± tworzone na partycji
rozszerzonej, no i proszê mamy wiêcej ni¿ 4 partycje na dysku.
<P>Mo¿esz zainstalowaæ Linuxa równie¿ na drugim fizycznym
dysku. Wystarczy podaæ nazwê odpowiedniego urz±dzenia podczas
tworzenia partycji Linuxowej. Wiecej szczegó³ow na ten temat
pó¼nizej.
<P>Wróæmy do zmiany rozk³adu partycji na dysku. Problem polega na tym,
¿e nie istnieje sposób, aby zrobiæ to (w ³atwy sposób) bez
zniszczenia danych znajduj±cych siê na partycji, której rozmiar
zmieniamy. Datego muszisz zrobiæ pe³n± kopiê wszelkich danych na
dysku, zanim zaczniesz zmieniaæ rozmiary partycji. Ziana rozmiaru
partycji bêdzie polega³a na jej usuniêciu i odtworzeniu, lecz o
mniejszym rozmiarze.
<P><B>UWAGA:</B> Istnieje program pod MSDOS s³u¿±cy do zmiany rozmiaru
partycji bez konieczno¶ci jej uprzedniego usuniêcia. Nazywa siê
FIPS. Patrz 
<A HREF="http://sunsite.unc.edu/Linux/system/Install">http://sunsite.unc.edu/Linux/system/Install</A>. Korzystaj±c z
FIPSa, programu porz±dkuj±cego dysk (takiego jak Norton Speed Disk)
i maj±c trochê szczê¶cia powiniene¶ móc odpowiednio zmieniæ
rozmiary partycji bez niszcenia znajduj±cyhc siê na nich danych.
Mimo wszystko nadal sugerujemy wykonanie pe³nej kopii dysku, przed
korzystaniem z programu FIPS.
<P>Jednak¿e je¶li nie korzystasz zprogramu FIPS, klasyczna metoda
polega n skorzystaniu z programu FDISK. Powiedzm, ¿e masz dysk o
pojemno¶ci 80MB i chcia³by¶ go podzieliæ na dwie czê¶ci -- 40MB dla
MS-DOS i 40 MB dla Linuxa. W tym celu musisz uruchomiæpod MS-DOSem
program FDISK, usun±c partycjê 80MB przeznaczon± na DOS, nastêpnie
utworzyæ w jeje miejscu now± partycjê o rozmiarze 40MB i zakoñczyæ
program pozostawiaj±c niezagospodarowane 40MB. Mo¿esz nastêpnie
sformatowaæ nowo utworzon± partycjê i zainstaowaæ swoje
oprogramowanie z wykonanej uprzednio kopii. (Prosze pamietac, aby
do wykonywanai operacji programem FDISK startowaæ system z
dyskietki, na krórej powinny znale¼æ sie przynajmniej programy
FDSIK, FORMAT i SYS). Pó¿niej w czasie instalacji Linuxa,
pozostawione 40MB zostanie wykorzystane do utworzrnia partycji
Linuxa i zaistalowanie na niej systemu.
<P>W skrócie, aby zmieniæ rozmiar partycji nale¿y wykonaæ nastêpujace
dzia³ania (za pomoc± programu FDISK):
<OL>
<LI>Zrób pe³n± kopiê dysku</LI>
<LI>Zrób dyskietkê strtow± MS-DOS, np poleceniem 
<BLOCKQUOTE><CODE>
FORMAT /S A:
</CODE></BLOCKQUOTE>

(uwaga, wszystkie dane na dyskietce zostana zniszczone).</LI>
<LI>Skopiuj na tê dyskietkê programy  <CODE>FDISK.EXE</CODE> and <CODE>FORMAT.COM</CODE>,
oraz inne narzêdzia, których bêd± ci potrzebne. (Np. narzêdzia do
odtworzenia programów i systemu z wykonanej kopii.</LI>
<LI> Wystartuj MS-DOS z nowo utworzonej dyskietki..</LI>
<LI> Uruchom FDISK, podaj±c je¶li to mo¿liwe, który dysk chcesz
modyfikowaæ (<CODE>C:</CODE> lub <CODE>D:</CODE>).</LI>
<LI> Skorzystaj z menu programu i usuñ te partycje, których rozmiar chcesz
zmieniæ. <B>To zniszczy wszystkie dane znajduj±ce siê na tych
partycjach.</B></LI>
<LI> Skorzystja z menu programu FDISK, aby utworzyæ nowe partycje,o
mniejszym rozmiarze.</LI>
<LI> Zakoñcz pracê z FDISKiem i sformatuj nowo utworzone partycje
programem <CODE>FORMAT</CODE>.</LI>
<LI> Odtwórz dane na nowo sformatowanych partycjach z wykonanych
wcze¶niej kopii.</LI>
</OL>
<P>Zwróæ uwagê, ¿e dosowy program FDISK da ci mo¿liwo¶æ utworzenia
``Logical DOS drive'' (logicznego dysku MSDOS). Logiczny dysk MSDOS
to po prostu partycja logiczna twojego dysku. Mo¿esz zainstalowac
Linuxa na partycji logicznej, lecz nie chcesz utworzenia taj
partycji logicznej DOSowym programem FDISK. Je¶li aktualnie
korzystasz z logicznego dysku MSDOS i chcesz w tym miejscu
zainstalowaæ Linuxa, powiniene¶ usun±æ logiczny dysk MSDOS za
pomoc± DOSowego FDISK i (pó¼niej) utworzyæ w tym miejscu now±
logiczn± partycjê dla Linuxa.
<P>Sposób zmiany rozmiaru partycji dla OS/2 lub innych systemów
operacyjnych jestpodobny. Szczegó³ów szukaj w dokumentacji tych
systemów.
<P>
<H2>5.4 Tworzenie partycji dla Linuxa</H2>

<P>Po zmianie rozmiaru partycji, potrzebujesz utworzyæ partycje dla
Linuxa. Zanim powiemy jak to zrobiæ opowiemy wpierw o partycjach i
systemach plików pod Linuxem.
<P>
<H3>Podstawowe inforamacje o partycjach</H3>

<P>Linux wymaga co najmniej jednej partycji dla g³ownego systemu
plików (<EM>root filesystem</EM>), który bêdzie zaiera³ j±dro Linuxa i
dodatkowe oprogramowanie.
<P>Mo¿esz my¶leæ o <EM>systemie plików</EM> jako o partycji sformatowanej
dla Linuxa. Systemy plików s³u¿± do przechowywania plików. Ka¿dy
system Linuxowy musi miec co najmniej g³ówny system
plików. Jednak¿e wielu u¿ytkowników preferuje korzystanie z wielu
systemów plików -- jeden dla ka¿dej wiêkszej czê¶ci poddrzewa
katalogów. Na pryzk³ad mo¿esz chieæ utworzyæ oddzielny system plików
do przechowywania plików w katalogach poni¿ej katalogu
<EM>/usr</EM>.(Zwróæ uwagê, ¿e na sytemach UNIX, katalogi oznacza
siê kresk± pochylon± wprzód, a nie w ty³ jak to robi MSDOS.) W
takim przypadku bêdziesz posada³ zarówno g³ówny system plików, jak
i system plików dla katalogu <EM>/usr</EM>.
<P>Ka¿dy system plików wymaga oddzielnej partycji. Dlatego je¶li chesz
korzystaæ z g³ównego sustemu plików i systemu plików <EM>/usr</EM>
muszisz utworzyæ dwie partycje. 
<P>Dodatkowo, wiêkszo¶æ u¿ytkowników tworzy partycjê dla <EM>pamiêci
wymiany (swap partition)</EM>. Jesli masz, powiedzmy 4MB RAM i 10 MB
partycji wymiany, tak d³ugo jak dotyczy to Linuxa, posiadasz 14MB
pamiêci virtualnej.
<P>Korzystaj±c z obszaru wymiany, Linux przenosi na dysk
niewykorzystywane sptrony pamiêci, pozwalaj±c uruzhomiæ wiêcej
aplikacji w tym samym czasie. Poniewa¿ wymiana pamiêci jest
powolna, nie jest to sposób na zwiekszenie rozmairu pamiêci
RAM. Jednak¿e aplikacje, które wymagaj± du¿ej pamiêci (jak X Window
System) czêsto polegaj± na pamiêci wymiany, w przypadkach gdy jest
niedostatecznie du¿o pamiêci RAM.
<P>Niemal wszysy u¿ytkwonicy Linuxa korzystaj± z partycji
wymiany. Je¶li posiadasz 4MB RAM        , partycja wymiany jest
konieczna aby mo¿na zainstalowaæ Linuxa. Mocno zalecamy utowrzenie
partycji wymiany na sta³e chyba, ¿e posiadasz w swoim komputerze
du¿± ilo¶æ pamiêci RAM.
<P>Rozmaiar partycji wymiany zale¿y jak du¿o potrzebujesz pamiêci
wirtualnej. Czêsto zaleca siê aby mieæ minimum 16MB pamiêci
wirtualnej (RAM + pamiêæ wymiany). Czyli je¶li masz 8MB ram
powiniene¶ utworzyæ partycjê wymiany o rozmiarze 8MB. Pamiêtaj, ¿e
partycja wymiany nie mo¿e byæ wiêksza ni¿ 128 MB. Dlatego je¶li
potrzebujesz pamiêci wymiany wiêcej ni¿128 MB, musisz utworzyæ
wiêksz± liczbê partycji wymiany. Mozesz mieæ nie wiêcej ni¿ 16
partycji wymiany.
<P>Wieæej inforamcji na temat teorii obszaru wymiany i partycji w
dokumencie  Linux Partition mini-HOWTO
(
<A HREF="http://sunsite.unc.edu/mdw/HOWTO/mini/Partition">http://sunsite.unc.edu/mdw/HOWTO/mini/Partition</A>).
<P>Uwaga: jest mo¿liwe (choæ jest to trochê sztuczka) wspó³dzielenie
partycji wymiany  miêdzy linuxem i Windows 95 w konfiuracjach,
gdzie oba te systemy s± zainstalowane. Wiêcej inforamcj w tym
temacie zawiera dokument Linux Swap Space Mini-HOWTO, 
<A HREF="http://sunsite.unc.edu/mdw/HOWTO/mini/Swap-Space">http://sunsite.unc.edu/mdw/HOWTO/mini/Swap-Space</A>. 
<P>Uwaga #1: Ie¶li posiadasz dysk EIDE z partycjk± wiêksz± ni¿
504MB, twOj BIOS mo¿e nie pozwoliæ na wystartowanie zainstalowanego
na niej Linuxa. Pamiêtaj aby utrzymywaæ swoj± partycjê g³ówn±
poni¿ej granicy 504MB. To nie powinno byæ problemem w przypadku
sterowników SCSII, które maj± zwykle w³asny BIOS. Szczególy
techniczne znajdziesz w  Large Disk Mini-HOWTO, 
<A HREF="http://sunsite.unc.edu/mdw/HOWTO/mini/Large-Disk">http://sunsite.unc.edu/mdw/HOWTO/mini/Large-Disk</A>.
<P>Uwaga #2: Uzywasz jednocze¶nie dysków IDE i SCSI? Jesli tak, to
uwa¿aj. BIOS mo¿e nie pozwalaæ na usuchamianie systemu z dysku
SCSI. 
<P>
<H3>Rozmiary partycji</H3>

<P>Poza partycj± wymiany i partycj± dla g³ównego systemu plików,
bêdziesz chcia³ dodatkowe na przechowywanie oprogramowania i
katalogów macierzystych u¿ytkowników.
<P>Teoretycznie mo¿liwa jest konfiguracja z jedn± du¿a partycj± na
wszystko, lecz niemal nikt tego nie robi. Posiadanie wiêcej ni¿
jedna  partycji ma kilka zalet:
<P>
<UL>
<LI> Cze¶to zmiejsza czas potrzebny na za³adowanie systemu.
</LI>
<LI>Pliki nie mog± przekraczaæ granic partycji. Dlatego mo¿esz
u¿ywaæ partycji jako ograniczeñ na wykorzystanie przestrzeni
dyskowej prze takie programy (jak Usenet News), które potrzebuj±
jej ogromnych ilo¶ci dzieki czemu zabezpieczyæ odpowiedni± ilo¶æ
miejsca dla innych programów zapewniaj±c bezpieczne funkcjonowanie
systemu i pracê innych aplikacji. 
</LI>
<LI> Je¶li kiedykolwiek znajdziesz na dysku z³e sektory,
reformatowanie i odtwarzanie pojedynczej partycji jest mniej
bolesne niz odtwarzanie wszystkiego od pocz±tku.</LI>
</UL>
<P>W dzisiejszych czasach ogromnych dysków, dobra konfiguracja
podstawowa u¿ywa ma³ej partycji g³ównej (poni¿ej 80MB), ¶redniego
rozmiaru partycji /usr (do 300MB) na oprogramowanie systemowe i
partycjê /home przeznaczon± dla pliku u¿ytkowników, która w
zle¿no¶ci od twojej decyzji mo¿e wykorzystywaæ pozosta³± czê¶æ
dysku lub odpowiedni± liczbê MB.
<P>Je¶li przewidujesz uruchomoienie Usenet News, mo¿esz  przydzieliæ
oddzieln± partycjê katalogowi /var przeznaczon± na pocztê, newsyi
pliki tymczasowe lub wydzieliæ specjaln± partyucjê tylko dla
obs³ugi Usenet News, kontroluj±c w ten sposób maksymalne mo¿liwe
wykorzystanie zasobów dyskowych przez Usenet News. Lecz w
dzisiejszych czasach kiedy ogrome dyski s± coraz tañsze wa¿niejsze
jest aby to wszystko by³o dla ciebie zrozumia³e, dlatego swoj±
pierwsz± instalacjê Linuxa zrób po prostu w najprostszy sposób.
<P>
<H2>5.5 £adowanie dysku startowego (boot disk)</H2>

<P>Pierwszym krokiem jest uruchomienie systemu ze zrobionego przez
ciebie dysku startowego. Zwykle Linux Laduje siê bez jakiejkolwiek
rêcznej ingerencji. Zachêta startowa zniknie po 10 sekundach. Lecz
podaj±c w zachêcie startowej po nazwie j±dra ró¿ne parametry masz
mo¿liwo¶æ przekazaniu j±dru ró¿nych informacji o konfiguracji
twojego sprzêtu, np. adres i numer przerwania sterownika SCSI lub
geometriê dysków. Jest to konieczne, gdy Linux sam nie wykryje
kontrolera SCSI lub geometrii dysku.
<P>W szczególno¶æi wiele sterowników SCSI bez BIOSu wymaga podania
adresu portu i przerwania IRQ podczas ³adowania systemu. Komputery
IBM PS/1, ThinkPad i ValuePoint nie przechowuj± geometrii dysku w
pamiêci CMOS i nale¿y je podaæ podczas uruchamiania
systemu. (Pó¼niej bêdziesz mia³ mo¿liwo¶æ takiego skonfigurowania
systemu aby sam móg³ przekazywac niezbêdne parametry).
<P>Uwa¿aj na komunikaty wy¶wietlane podczas ³adowania
systemu. Znajdziesz tam informacje o sprzêcie jaki zosta³ wykryty
przez j±dro. W sczególno¶ci je¶li masz sterownik SCSI powiniene¶
zobaczyæ listê wykrytych urz±dzeñ SCSI.
Je¶li zobaczysz komunikat:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
SCSI: 0 hosts
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>to znaczy, ¿ê sterownik SCSI nie zosta³ wykryty i muszisz
powiadomiæ j±dro gdzie go szukaæ.
<P>System bêdzie wy¶wietla³ informacje o znalezionych partycjach i
wykrytych urz±dzeniach. Je¶li która¶ z tych informacji nie jest
poprawna lu brakuje innej, której siê spodziewa³e¶ bêdziesz musia³
wymusiæ wykrycie sprzêdu prze podanie odpowienich parametrów na
zachêcie startowej.
<P>Z drugiej strony, gdy wszysko idzie jak po ma¶le i wygl±da, zê
wszystkie urz±dzenia zosta³y rozpoznane prawid³owo, przejd¼ do
nastêpnego rozdzia³u ``£adowanie dysku z g³ównym systemem plików
(root disk)''.
<P>Wymuszenie wykracia urz±dzenia polega na wprowadzeniu w wierszu
zachêty startowej ospowiednich parametrów wg. nastêpuj±cej sk³adni:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
linux &lt;parameters...>
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Dostêpnych jest kila/nascie róznych parametrów. Przedstawimy kilka
najbardziej popularnych. Nowoczesne instalacje konstruuj± dysk
startowy w ten sposób, aby¶ móg³ uzyskaæ dodatkow± pomoc w czasie
wpisywania danych w wierszu zachêty startowej. Bed± tam opisane
parametry j±dra które mozêsz wykorzystaæ.
<P>
<UL>
<LI><EM>hd=cylindry,glowice,sektory</EM> Okre¶l geometriê
dysku. Wymagane w systemach takich, jak IBM PS/1, ValuePoint i
ThinkPad. Np. je¶li twój dysk ma 683 cyindry,16 g³owic i 32 sektory
wprowad¼:

<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
linux hd=683,16,32
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>

</LI>
<LI><EM>tmc8xx=adres,przerwanie_irq</EM> Okre¶l adres iprzerwanie
IRQ  dla kotrolerów SCSI Future Domain TMC-8xx nie posiadaj±cego
BIOSu. Np.:

<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
linux tmc8xx=0xca000,5
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>


Pamiêtaj o u¿ywaniu prefiksu <EM>0x</EM> dla wszytkich warto¶ci
podawanych szesnastkowo (hex). Dotyczy to wszystkich anstêpuj±cych
opcji: 
        
</LI>
<LI><EM>st0x=memaddr,irq</EM> Okre¶l adres i przerwanie IRQ
sterownika  Seagate ST02.
</LI>
<LI><EM>t128=memaddr,irq</EM>Okre¶l adres i przerwanie IRQ
sterownika Trantor T128B.
</LI>
<LI><EM>ncr5380=port,irq,dma</EM> Okre¶l port, IRQ i numer kana³u
DMA dla sterownika NCR5380.
</LI>
<LI><EM>aha152x=port,irq,scsi_id,1</EM> Okre¶³ port, IRQ i SCSI
ID  dla sterownika AIC-6260. Dotyczy to równie¿ sterowników Adaptec
1510, 152x, i kontrolerów  Soundblaster-SCSI.</LI>
</UL>
<P>Je¶li masz pytania dotycz±ce opcji startowych, proszê przeczytaj
Linux <EM>SCSI HOWTO</EM>, które powinno byæ dostêpne  w ka¿dym
archimuwm FTP (lub tam sk±d otrzyma³ke¶ ten dokument).
<EM>SCSI HOWTO</EM> dok³adniej obja¶nia sprawy zwi±zane z SCSI i
Linuxem.
<P>
<P>
<H2>5.6 Korzystanie z dyskietk± z g³ównym systeme plików (root disk)</H2>

<P>Po wystartowaniu systemu z dyskietki startowej zostaniesz poproszony
o w³o¿enie dyskietki(ek) z systemem plików. W tym momencie powiniene¶
wyj±æ z napêdu dyskietkê startow± i w³o¿yæ w jej miejsce dyskietkê 
z systemem plików (root disk). Nastêpnie wci¶nij <EM>enter</EM>. Byæ
mo¿e za chwilê bêdziesz musia³ w³o¿yæ kolejn± dyskietkê z 
systemem plików.
<P>Co siê w tej chili dzieje? Dyskietka z systemem plików zapewnia
minimalne oprogramowanie tworz±c miniaturowy system operacyjny
wykorzystuj±c do tego dysk w pamiêci RAM (poniewa¿ twardy dysk
nie jest jescze przygotowany) tzw. ramdysk.
<P>Dysk z systemem plików ³aduje do ramdysku ma³y zestaw niezbêdnych
plików i programów instalacyjnych, z których bêdziesz korzysta³ do
przygotowania twardego dysku i zainstalowania pó¼niej na nim
(z kr±¿ka æd lub innego no¶nika) pe³nego systemu.
<P>
<H3>Instalacja w trybie tekstowym lub graficznym (X)</H3>

<P>Starsze dystrybucje (w³±czaj±c Sackware) udostêpnia³y w tym
momencie interperter poleceñ (shell) i wymaga³y wprowadzenia
rêcznie poleceñ instalacyjnych do tego w odpowiedniej
kolejno¶ci. Jest to nadal mo¿liwe, lecz nowsze dystrybucje
uruchamiaj± programy instalacyjne (wybór z menu za pomoca klawiszy
kursora), które staraj± siê w sposób interaktywny poprowadziæ ciê
przez procedurê instalacyjn±, daj±c po drodze mnóstwo wskazówek.
<P>Prawdopodobnie bêdziesz mai³ równie¿ mo¿liwo¶æ skonfigurowania X,
tak aby dalsza czêsæ instalacji mog³a zostaæ przeprowadzona w
trybie graficznym. Je¶li wybierzesz tê drogê, program instalcyjny
przepyta ciê jak± myszkê posiadasz, jaka karta graficzna jest
zinstalowana w twoim komputerze, jakiego monitora u¿ywasz. Po
zainstalowaniu Linuxa podane tutaj przez ciebie informacje zostan±
zachowane dla ciebie. Bêdziesz móg³ je pó¼niej dostroiæ tak., aby
lepiej wykorzystaæ posiadany sprzêt, poniewa¿ na tym stopniu
instalcji wystarczy ustawiæ podstawow± rozdzielczo¶c 640x480 SVGA.
<P>X nie sa konieczne do instalacji, lecz (zak³adaj±c, ¿e uda siê je
poprawnie skonfigurowaæ) wielu ludzi znajduje ten sposób instalcji
³atwiejszym w u¿yciu. Tak czy inaczej bêdziesz chcia³ uruchomiæ X,
wiêc zrobienie tego na samym pocz±tku te¿ ma trochê sensu.
<P>Po prostu daj siê prowadziæ programowi. Przeprowadzi ciê przez
niezbêdne stopnie instalacji: przygotowanie twardego dysku,
utworzenie pocz±tkowych kont u¿ytkowników, istalacja dodatkowych
pakietów oprogramowania.
<P>W kolejnych podrozdzia³ach opiszemy pewne obszary, które mog±
sprawiaæ trochê trudno¶ci, tak jak by¶ musia³ je wykonywaæ
rêcznie. Powinno ci to pozwoliæ zrozumieæ co tak na prawdê robi
program instalacyjny i dlaczego to robi.
<P>
<H3>Korzystanie z <CODE>fdisk</CODE> i <CODE>cfdisk</CODE></H3>

<P>Twoim pierwszym zadanie mpo za³adowaniu j±dra Linux abêdzie
utworzenie lub zmiana tabel partycji na dyskach. Nawet je¶li ju¿
zrobi³e¶ co¶ za pomoæ± DOSowgo programu FDISK, musisz teraz
powróciæ do tego tematu i wprowadziæ dodatkowe, specyficzne dla
Linuxa informacje.
<P>To tworzenia lub zmiany partycji Linuxa korzystamy z programu
<CODE>fdsik</CODE> w wersji dla Linuxa, lub jego okienkowej wersji
<CODE>cfdisk</CODE>. 
<P>Zwykle program instalacyjny sprawdza czy istniej± ju¿ odpowiednie
tabele partycji i proponuje uruchonienie dla nich <CODE>fdisk</CODE> lub
<CODE>cfdisk</CODE>. <CODE>cfdisk</CODE> jest z pewno¶cia ³atwiejszy w u¿yciu, lecz
jego aktualne wersje s± równie¿ bardziej wra¿liwe na nieprawid³owe
lub uszkodzone informacje jakie mog± znale¼æ w tabeli partycji.
<P>Dlatego (szczególnie podczas instalacji na nowym sprzêcie) mo¿e siê
okazæ, ¿e musisz wpierw uruchomiæ <CODE>fdisk</CODE> aby nada³ tabelom
partycji stan, który jest ju¿ odpowiedni dla programu
<CODE>cfdisk</CODE>. Spróbuj uruchomiæ <CODE>cfdisk</CODE>, je¶li bêdzie siê na co¶
skar¿y³, uruchom <CODE>fdisk</CODE>. (Je¶li budujesz system jedynie dla
Linuxa, to dobra mo¿e siê okazaæ metoda uruchomienia <CODE>fdsik</CODE> i
usuniêcia wszystkich partycji, a nastêpnie za³o¿enie ich na nowej,
pustej tabeli partycji bardziej intuicyjnym programem <CODE>cfdisk</CODE>.)
<P>Kilka uwag, które maj± zastosowanie zarówno do <CODE>fdisk</CODE>, jak i
<CODE>cfdisk</CODE>. Oba rozumiej± podany im argument jako nazwa dysku na
którym chcesz wykonaæ operacjê. W Linuxie kolejne dyski nazwywane
s± nastêpuj±co:
<P>
<UL>
<LI><EM>/dev/hda</EM> Pierwszy dysk IDE</LI>
<LI><EM>/dev/hdb</EM> Drugi dysk IDE</LI>
<LI><EM>/dev/sda</EM> Pierwszy dysk SCSI</LI>
<LI><EM>/dev/sdb</EM> Drug dysk SCSI</LI>
</UL>
<P>Przyk³ad: aby utworzyæ partycjê Linuxa na pierwszym dysku SCSI,
powiniene¶ u¿yæ polecenia (twój program instalacyjny mo¿e j±
wygenerowaæ na podstawnie podanych przez ciebie informacji):
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
cfdisk /dev/sda
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Je¶li uruchomisz <CODE>fdisk</CODE> lub <CODE>cfdisk</CODE> bez ¿adnych argumentów,
dyskiem domy¶lnym bêdzie w takiej systuacji <EM>/dev/hda</EM>.
<P>Aby utworzyæ partycjê Linux na drugim dysku, po prostu podaj
<EM>/dev/hdb</EM> w przypadku dysku IDE lub je¶li u¿ywasz dysków
SCSI <EM>/dev/sdb</EM>.
<P>Partycje Linuxa nie musz± byæ na tym samym fizycznym dysku. Mog³by¶
utworzyæ partycjê dla g³ównego systemu plików na dysku
<EM>/dev/hda</EM>  i partycjê wymiany na dysku <EM>/dev/hdb</EM>.
W takim przypadku uruchom <CODE>fdisk</CODE> lub <CODE>cfdisk</CODE> dla ka¿dego
dysku. 
<P>Pod Linuxem, partycje otrzymuj± nazwy w zale¿no¶ci od dysku do
którego nale¿±. Np. perwsza partycja na dsyku <EM>/dev/hda</EM>
nazywa siê <EM>/dev/hda1</EM>,druga <EM>/dev/hda2</EM> itd. Je¶li
masz jakie¶ partycje logiczne ich nazwy rozpoczynaj± sê od
<EM>/dev/hda5</EM> i kolejno <EM>/dev/hda6</EM> itd.
<P><B>Uwaga:</B> Nie powiniene¶ Linuxowymi programami <CODE>fdsik</CODE> lub
<CODE>cfdisk</CODE> tworzyæ lub usuwaæ partycji dla systemów peracyjnych
innych ni¿ Linux. To znaczy nie twórz  lub usuwaj partycji MS-DOS
za pomoc± narzêdzi Linuxa; wykorzystaj w tym celu programy jakie
dostarcza MS-DOS (FDSIK). Je¶li stworzysz partycjê MS-DOS za pomoc±
programu <CODE>fdsik</CODE> lub <CODE>cfdisk</CODE> istnieje mo¿liwo¶æ, ¿ê msdos
jej nie rozpozna nie nie wystartuje poprawnie.
<P>Oto przyk³ad wykorzystania programu <CODE>fdsik>. Mamy pojedyncz±
partycjê MS-DOS o rozmiarze 61693 bloków. Reszta dysku jest wolna
dla Linuxa (pod Linuxem jeden blok oznacz a1024 bajrty, czyli
61693 oznacza 61 MB). W tym przyk³adzie utworzymy dwie partycje,
wymiany(swap) i g³ównego systemu plików(root).  Byæ mo¿e, po
przeczytaniu dyskucji o podziale dysku na partycje, powiniene¶
rozszerzyæ ten przyk³ad do czterech partycji: wymiany, g³ownego
systemu plików (</CODE>), systemu plików dla oprogramowania systemowego
(/usr) i partycji dla plików u¿ytkowników (/home).
<P>Na pocz±tku wydajemy polecenie ``<CODE>p</CODE>'' aby wy¶wietliæ aktualny
stan tabeli partycji. Jak widaæ, <EM>/dev/hda1</EM> (pierwsza
partycja dysku <EM>/dev/hda</EM>) jest partycj± DOSow± o rozmiarze
61693 bloków. 
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
Command (m for help):   p
Disk /dev/hda: 16 heads, 38 sectors, 683 cylinders 
Units = cylinders of 608 * 512 bytes

     Device Boot  Begin   Start     End  Blocks   Id  System
  /dev/hda1   *       1       1     203   61693    6  DOS 16-bit >=32M

Command (m for help):
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Nastêpnie wydajemy polecenie ``<CODE>n</CODE>'' w celu utworzenia nowej
partycji. Partycja na g³ówny system plików bêdzie mia³a 80MB.
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
Command (m for help):  n 
Command action 
    e   extended 
    p   primary partition (1-4)
p
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Tutaj program spyta³ siê , czy chcemy utworzyæ partycjê podstawow±
czy rozszerzon±. W wiêkszo¶ci przypadków chesz utworzyæ partycje
podstawow±, chyba, ze potrzebujesz podzieliæ dysk na wiêcej ni¿ 4
partycje. Patrz roznia³ ``Zmiana rozmiaru partycji'', tam ta sprawa
by³± dyskutowana dok³adniej.
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
Partition number (1-4): 2
First cylinder (204-683):  204
Last cylinder or +size or +sizeM or +sizeK (204-683): +80M
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Pierwszy cylinder partycji powinien byæ pierwszym cylindrem za
poprzedni± partycj±. W tym przypadku <EM>/dev/hda1</EM> koñczy siê
na cylindrze 203, wiêc rozpoczynamy now± partycjê od cylindra 204.
<P>Jak widaæ korzystamy z notacji  ``<CODE>+80M</CODE>'', definiuje partycjê o
rozmiarze 80MB. Podobnie notacja ``<CODE>+80K</CODE>'' okre¶la partycje o
rozmiarze 80KB,  a podanie ``<CODE>+80</CODE>'' stworzy³o by partycjê o
rozmiarze 80 bajtów.
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
Warning: Linux cannot currently use 33090 sectors of this partition
Ostrze¿enie: Linux nie mo¿e wykorzystaæ 33090 sektorów tej partycji.
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Je¶li zobaczycs takie ostrze¿enie, mo¿esz je zignorowaæ. Pozosta³o
ze starych czasów, kiedy system plików Linuxa nie móg³ przekraczaæ
rozmiaru 64MB. Jednak¿e nowe systemy plików prze³ama³y tê brierê. W
chwili obecnej partycje mog± mieæ maksymalny rozmiar 4 terabajtów.
<P>Nastêpnie tworzymy partycjê wymiany o rozmiarze 10 MB, <EM>/dev/hda3</EM>.
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
Command (m for help): n
Command action 
    e   extended 
    p   primary partition (1-4) 
p

Partition number (1-4): 3
First cylinder (474-683):  474
Last cylinder or +size or +sizeM or +sizeK (474-683):  +10M
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Ponownie przegl±damy zawarto¶æ tabeli partycji. Pamiêtaj o
zanotowniu tych informacji, sczególnie rozmiarów poszcególnych
partycji w blokach. Bêdziesz potrzebowaæ tych informacji pó¼niej.
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
Command (m for help): p
Disk /dev/hda: 16 heads, 38 sectors, 683 cylinders 
Units = cylinders of 608 * 512 bytes

     Device Boot  Begin   Start     End  Blocks   Id  System
  /dev/hda1   *       1       1     203   61693    6  DOS 16-bit >=32M
  /dev/hda2         204     204     473   82080   83  Linux native
  /dev/hda3         474     474     507   10336   83  Linux native
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Zwróæ uwagê, ¿e partycja wymiany (tutaj <EM>/dev/hda3</EM>) jest typu
``Linux native''. Musimy zmieniæ jej typ na ``Linux swap'', tak aby
program instlacyjny mog³ j± rozpoznaæ. W tym celu wykonaj
polecenie <CODE>t</CODE> programu <CODE>fdisk</CODE>:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
Command (m for help): t
Partition number (1-4): 3
Hex code (type L to list codes): 82
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Je¶li skorzystasz z polecenia ``<CODE>L</CODE>'' to zobaczysz, ¿e 82
odpowiada typowi Linux swap.
<P>Aby zkoñczyæ prace programu <CODE>fdisk</CODE> i zachowaæ poczynione zmiany
na dysku, nale¿y  wydaæ polecenie ``<CODE>w</CODE>''. Aby wyj¶æ BEZ
zachowywania jakichkolwiek zmian nale¿y wcisn±æ ``<CODE>q</CODE>''.
<P>Po zakoñczeniu pracy z programem <CODE>fdisk</CODE>, system mo¿e
zasugerowaæ restart komputera, aby upewniæ siê, ¿e wprowadzone
zmiany zostan± zauwa¿one przez system. Zasadniczo nie ma powodu do
restartu komputera po zakoñczeniu pracy  <CODE>fdisk</CODE> -- nowe
wersje <CODE>fdisk</CODE> i <CODE>cfdisk</CODE> s± na tyle sprytne, ¿e potrafi±
uaktualniæ tabelê partycji bez restartowania systemu.
<P>
<H3>Czynno¶ci po przydzieleniu partycji</H3>

<P>Po edycji tabeli partycji, program instalacyjny  powinien zajrzeæ
do nich i zaoferowaæ w³±czenie obszaru wymiany (swapa). Odpowiedz
Tak.
<P>(System pyta siê o w³±czenie partycji wymiany, aby zminimalizowaæ
mo¿liwo¶æ pope³nienia b³êdu w sytuacji, gdy na dysku istnij±
partycje innych systemów operacyjnych i jedna z partycji nie
nale¿±cych do Linuxa zostanie mylnie rozpoznana jako partycja wymiany.)
<P>Nastêpnie program poprosi o przydzielenie nazw katalogów (takich
jak /, /usr, /var, /tmp, /home itp) ka¿dej partycji Linuxowej,
któr± pragniesz wykorzystaæ.
<P>Istnieje tylko jedna prosta zasada. Musi istnieæ system plików o
nazwie / i musi umo¿liwiac za³adowanie systemu
(bootable). Pozosta³e partycje mog± zostaæ nazwane zupe³nie
dowolnie. Lecz s± pewne konwencje mowi±ce jak je nazwaæ ( w którym
miejscu drzewa plików maj± byæ zamontwane), które  (je¶li siê do
nich dostosujesz) w przysz³o¶ci u³atwi± ci ¿ycie.
<P>Wcze¶nej polecali¶my podstawow± konfiguracje sk³adaj±c± siez trzech
partycji, ma³ej partycji g³ównej, ¶redniego rozmiaru partycji
przeznaczonej an oprogramowanie systemowe i du¿ej partycji dla
katalogów macierzystych u¿ytkowników. Tradycyjne partycje te bêd±
montowane w katalogach /, /usr i /home. Nazwa /usr pochodzi z
zamierzch³ych czasów, gdy  (znacznie mniejsze) systemy UNIX
przechowywa³y pliki systemowe i katalogi u¿ytkowników na jednej
partycji (innej ni¿ partycja g³ówna /). Czê¶æ oprogramowania nadal
polega na tej w³a¶ciwo¶ci.
<P>Je¶li posiadasz wiêcej ni¿ jeden obszar katalogów domowych
u¿ytkowników, zwykle nazywa siê je /home1, /home2, /home3. Tak siê
mo¿e staæ gdy posisadasz dwa fizyczne dyski. Na naszym komputerze
uk³ad systemu plików wygl±da nastêpuj±co.
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
Filesystem         1024-blocks  Used Available Capacity Mounted on
/dev/sda1              30719   22337     6796     77%   /
/dev/sda3             595663  327608   237284     58%   /usr
/dev/sda4            1371370    1174  1299336      0%   /home
/dev/sdb1            1000949  643108   306130     68%   /home2
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Drugi dysk (sdb1) nie jest w ca³o¶ci przydzielony do /home2/
Partycja wymiany znajduj±ca siê na tym dysku nie zosta³a ujêta w
wykazie. Mo¿esz zobaczyæ, ¿e partycja /home jest najwiêkszym
obszarem na sda i /home2 jest obszarem u¿ytkownika na dysku sdb.
<P>Je¶li zamierzasz stworzyæ partycjê na pliki robocze (scratch), spool,
tymczasowa, pocztow± lub newsow± nazwij j± ./var. FIXME W
przeciwnym wypadku prawdopodobnie chcesz utowrzyæ katalog /usr/var i
utworzyæ dowi±zanie symbliczne  /var wskazuj±ce w³a¶nie na ten
katalog (/usr/var). Program instalacyjny mo¿e zaoferowaæ zrobiebie
tego za ciebie.
<P>
<H2>5.7 Instalacja pakietów z oprogramowaniem</H2>

<P>Po przygotowaniu partycji pozosta³a czê¶æ instalacji powinna byæ
automatyczna. Twój program instalacyjny poprowadzi ciê przez liczne
menu i pozwoli okre¶liæ sk±d bêd± instalowane pakiety, na kórych
partycjach bêdzeie instalowany Linux itd.
<P>Nie zamierzamy tutaj dokumentowaæ wszystkich szegó³ow specyficznych
dla tej czê¶ci instalacji. Jes to czê¶æ, która ró¿ni siê najbardziej 
miêdzy dystrybucjami (utorzy tradycyjnie wspó³zawodnicz± aby zyskaæ
tutaj jak najwiêcej), lecz jest to równie¿ jedna z najprostszych
czêsci instalacji. A programy instalacyjne  s± intuicyjne, z ekranami
pomocy, które mo¿na wywo³aæ niema w dowolnym momencie
instalowania pakietów.
<P>
<H2>5.8 Po zinstalowaniu pakietów z oprogramowaniem</H2>

<P>Po zinstalowaniu pakietów z oprogramowaniem, je¶li wszystko
przebieg³o bez k³opotów, program instalacyjny, zanim po raz
pierwszy za³aduje j±dro z twrdego dysku przeprowadzi ciê przez
kilka procedur konfiguracji poszczegórnych czê¶ci systemu. 
<P>
<H3>LILO, LInux LOader czyli ³adowacz Linuxa</H3>

<P>LILO (skrót od LInux LOader) jest programem, który pozwala
za³adowaæ Linuxa (jak równie¿ inne systemy operacyjne, np. MS-DOS)
z twardego dysku twojego komputera.
<P>Program instalacyjny spyta siê, czy zainstalowaæ LILO na twoim
dysku. Je¶li nie posiadasz na tym dysku OS/2, odpowiedz `tak'. OS/2
ma specjalne wymagania, patrz 
<A HREF="#custom-LILO">Wybrane  konfiguracje LILO</A><P>Zainstalowanie LILO jako podstawowego ³adowacza systemów powoduje,
¿e dodatkowa dyskietka startowa staje siê niepotrzebna. Przy ka¿dym
starcie komputera, mo¿esz powiedzieæ LILO, który system ma za³adowaæ.
<P>
<H3>Tworzenie dyskietki startowej (opcjonalnie)</H3>

<P>Program instalacyjny mo¿e ci równie¿ daæ szansê utworzenia
``standardowej dyskietki startowej'', której mo¿esz u¿yæ do
uruchomienia twojego nowo zinstalowanego Linuxa. (Jest to starsza i
mniej wygodan metoda, która zak³ada, ¿e zwykle bedziesz uruchamia³
MS-DOS, lecz gdy bêdziesz chcia³ uruchomiæ Linuxa skorzystasz z tej
dyskietki startowej.)
<P>Aby j± zrobiæ, potrzebujesz czystej, foramtowanej dyskietki
wysokiej gêsto¶ci (1.2, 1.44 takiej, jak naped A:) Po prostu kiedy
ciê o to poprosi program instalacyjny w³ó¿ dyskietkê do napêdu i
dyskietka startowa zostanie utworzona. (to nie jest to samo co
instalacyjna dyskietka startowa i nie mo¿esz ich wzajemnie
zamieniaæ.) 
<P>
<H3>Dodatkowa konfiguracja systemu</H3>

<P>Procedura poinstalacyjna mo¿e ciê równie¿ prowadziæ przez wiele
menu, pozwalaj±c skonfigurowaæ twój system. To znaczy okre¶lic
rodzaj i miejsce pod³±czenia myszy i modemu, strefê czasow± i inne
parametry. Po orostu staraj siê odpowiadaæ na pytania.
<P>System mo¿e ci równie¿ zaproponowaæ utowrzenie kont u¿ytkowników,
lub za³o¿enie has³a na koto administratora (root). Nie jest to
trudne i zwykle polega na przeczytaniu instrukcji i wykonaniu
prosrych czynno¶ci.
<P>
<P>
<H2><A NAME="s6">6. £adowanie nowo zainstalowanego systemu</A></H2>

<P>Je¶li wszystko posz³o zgodnie z planem, powiniene¶ mieæ teraz
mozliwo¶æ za³adowania z twardego dysku Linuxa, wykorzystuj±c do
tego LILO. Alternatyw± jest za³adowanie Linuxa z nowo utworzonej
dyskietki startowej (nie oryginalnej startowej dyskietki
instalacyjnej). Po za³adowaniu systemu zaloguj siê jako <EM>root</EM>.
Gratulacje! Masz swój w³asny system Linux.
<P>Je¶li ³adujesz system za pomoc± LILO, spróbuj podczas restartu
komputera przycisn±c (i trzymaæ przyci¶niêty) przycisj <EM>shift</EM>,
<EM>control</EM>, lub <EM>alt</EM>. Pozwoli to na uzyskanie dostêpu do
wiersza zachêty startowej (boot prompt). Wci¶nij <EM>tab</EM>, a
zobaczysz listê opcji. W ten sposób mo¿esz za³adowaæ bezpo¶rednio
przez LILO Linuxa, MS-DOS lub cokolwiek innego.
<P>
<H2><A NAME="s7">7. Po pierwszym uruchomieniu Linuxa</A></H2>

<P>Powiniene¶ w³a¶nie patrzeæ na zachête do wej¶cia do systemu. Gratulacje!
<P>
<H2>7.1 Bycie administratorem systemu</H2>

<P>W zale¿no¶ci od tego jak przebieg³a faza instalacji, mo¿esz chcieæ
utworzyæ konta u¿ytkowników, zmieniæ nazwê swojego komputera lub
skonfigurowaæ (na powrót) X. Jest znacznie wiêcej rzeczy, które
mog³byæ ustawiaæ i konfiguraowaæ, urz±denia do wykonywania kopii,
po³±czenie SLIP/PPP z dostawc± Internetu itp.
<P>Powinna ci pomóc dobra ksi±¿ka o administrowaniu systemem
UNIX. (Sugerujemy  <EM>Essential Systems Administration</EM>, O'Reilly
and Associates.) Z czasem nabierzesz do¶wiadczenia. Powiniene¶
przeczytaæ ró¿ne inne dokumenty Linux JTZ, takie jak
<EM>NET-2-JTZ</EM> czy <EM>Printing-JTZ</EM>.
<P>
<P>
<H2><A NAME="custom-LILO"></A> 7.2 Wybrane konsiguracje LILO</H2>

<P>LILO jest programem ³aduj±cym systemy operacyjne , który mo¿na
wykorzystaæ do wyboru w czasie uruchamiania komputera, który
dok³adnie system oeracyjny ma tym razem zostaæ za³adowany. Sa du¿e
szanse, ¿e program instalcyjny automatycznie skonfigurowa³ i
zainstalowa³ LILO podczas instalacji systemu (chyba, ¿e
u¿ywasz OS/2, wedy powiniene¶ wykonaæ to o czym tutaj
piszemy). Je¶li tak, to mo¿esz pomin±æ resztê tego rozdzia³u.
<P>Je¶³i zainstalowa³e¶ LILO jako <EM>podstawowy</EM> (primary) ³adowacz
systemu, bêdzie obs³ugiwa³ pierwszy stopieñ procesu ³adowania
systemu dla wszystkich systemów operacyjnych zainstalowanych na
twardym dysku. Jednak¿e mo¿esz pracowaæz OS/2 który ma w³asnego
³adowacz, Boot Manager. W takim przypadku chesz aby Bot Manager by³
podstawowoym ³adowaczem systemu i wykorzystywa³ lilo do za³adowania
Linuxa (jako drugorzêdny ³adowacz systemu).
<P>Je¶li muszisz skonfigurowaæ LILO rêcznie, bedzie to wymaga³o edycji
pliku <EM>/etc/lilo.conf</EM>. Poni¿ej przedstawiamy przyk³ad pliku
konfiguracyjnego LILO, dla pryzpadku gdy g³ówn± partycj± Linuxa
jest <EM>/dev/hda2</EM>, a MS-dOS jest zainstalowany na
<EM>/dev/hdb1</EM>  (na drugim fizycznym dysku).
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
# Powiedz LILO, aby siê zainstalwoa³ jako podstawowoy ³adowacz systemu na
# dysku /dev/hda.
boot = /dev/hda
# Plik z obrazem programu ³aduj±cego;prawdopodobnie nie powiniene¶ tego zmieniaæ
install = /boot/boot.b

# Schemat ³adowania Linuxa
image = /vmlinuz       # plik zawieraj±cy j±dro
  label = linux        # nadajmy tej pozycji nazwê "linux"
  root = /dev/hda2     # /dev/hda2 jako g³ówny (root) syste, plików
  vga = ask            # zapytaj siê o tryb VGA
  append = "aha152x=0x340,11,7,1"  # dodaj to do zachêty startowej
                                   # (parametry przekazywane do j±dra)
                                   # w cely wykrycia sterownika SCSI

# schemat ³adowania MS-DOSu
other = /dev/hdb1      # To jest partycja MS-DOS
  label = msdos        # nadajemy tej pozycji nazwê "msdos"
  table = /dev/hdb     # Tabela partycji drugiego dysku
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Po zakoñczonej edycji pliku <EM>/etc/lilo.conf</EM> uruchom program
<EM>/sbin/lilo</EM> jako <EM>root</EM>. W ten sposó zainstalujesz
LILO na swoim dysku. Pamiêtaj, ze muszisz uruchmiæ
<EM>/sbin/lilo</EM> po ka¿dej kompilacji j±dra, aby ³adowacz
wskazywa³ na prawid³owy plik (co¶ czym siê teraz nie powiniene¶
zupe³nie przejmowaæ, lecz nale¿y pamiêtaæ).
<P>Zwróæ uwagê na sposób wykorzystania opcji <EM>append</EM> w pliku
<EM>/etc/lilo.conf</EM> w celu podania  parametrów startowych, jak
to robili¶my uruchamiaj±c system z instalacyjnej dyskietki startowej.
<P>Mo¿esz teraz zrestartowaæ komputer i za³adowaæ system z twardego
dysku. LILO za³aduje domy¶lnie system który jest opisany w pliku
konfiguracyjnym jako pierwszy. Aby uzyskaæ dostêp do wiersza
zachêty starowej i menu dostêpnych systemów, trzymaj w czasie
startu komputera przyci¶niêty klawisz <EM>shift</EM>, <EM>control</EM> lub
<EM>alt</EM>; powiniene¶ zoaczyæ tak± zachêtê:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
Boot:
</CODE></BLOCKQUOTE>

Podaj teraz etykietê/nazwê systemu operacjnego jak± nada³e¶ ka¿dej
pozycji w pliku <EM>/etc/lilo.conf</EM>; w tym przypadku bêdzie to
albo <EM>linux</EM> albo <EM>msdos</EM>, lub wci¶nij <EM>tab</EM> aby uzyskaæ
listê etykiet.
<P>Za³ózmy teraz, ze chcesz wykorzystaæ LILO jako drugorzêdny ³adowacz
sytemu,np. gdy chcesz ³adowaæ Linuxa za pomoc± Boot Managera
systemu OS/2. Aby za³adowaæ system z Partycji Linuxa pod Boot
Managerem niestety musisz utworzyæ tê partycjê za pomoc± programu
<EM>FDISK</EM> systemu OS/2 (nie programem fdisk w dystrybucji Linuxa)
i sformatowaæ j± jako FAT lub HPFS, tak aby OS/2 o niej wiedzia³
(podziekuj IBM).
<P>Aby LILO ³adowa³o Linuxa za pomoc± Boot Managera, chcesz aby LILO
zainstalowa³o siê tylko na partycji g³ównej Linuxa (w naszym
przyk³adzie jest to <EM>/dev/hda2</EM>). W takim przypadku plik
konfiguracyjny LILO bêdzie wygl±da³ nastêpuj±co:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
boot = /dev/hda2
install = /boot/boot.b
compact

image = /vmlinuz
  label = linux
  root = /dev/hda2
  vga = ask
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Zwróæ uwagê, na zmianê w wierszu <EM>boot</EM>. Po uruchomieniu
<EM>/sbin/lilo</EM> powiniene¶ byæ w stanie dodaæ partycjê Linuxa
do listy Boot Managera. Ten sam schemat postêpowania powinien
dzia³aæ równie¿ w przypadku innych systemów operacyjnych.
<P>
<H2><A NAME="s8">8. Uwagi administracyjne</A></H2>

<P>
<H2>8.1 Warunki korzystania</H2>

<P>Prawa autorskie do tego dokumentu nale¿± do 1996 by Eric
S. Raymond. 
Mo¿esz swobodnie korzystaæ z tego dokumentu, rozpowszechniaæ i
kopiowaæ  pod warunkiem, ¿e:
<P>
<UL>
<LI>Nie zmienisz lub pominiesz tej notaki o prawach autorskich</LI>
<LI>Nie zmienisz lub pominiesz wesji i daty niniejszego dokumentu.</LI>
<LI>Nie zmienisz lub pominiesz odno¶ników zawartych w dokumencie,
wskazuj±cych gdzie mo¿na uzyskaæ najnowsz± wersjê tego dokumentu.</LI>
<LI>Jasno znazaczysz wszelkie skróty, zmiany lub wersje.</LI>
</UL>
<P>Powy¿sze ograniczenia maj± na celu ochronê potencjalnych
czytelników przed niepoprawnymi lub nieaktualnymi wersjami.
Je¶li my¶lisz, ¿e znalaz³e¶ wyj±tek o tej regu³y, zapytaj mnie.
<P>
<H2>8.2 Podziêkowania</H2>

<P>Podziêkowania dla Matta D. Welsha, który zapocz±tkowa³ ten
dokument. Usun±³em wiêkszo¶æ specyficzn± dla dystrybucji Slackware
i ukierunkowa³em reszte dokumentu na istalacjê z napêdu CD, lecz
znaczna czê¶æ dokumentu nadal nale¿y do niego,
<P>Wersja 4.1 by³a znacz±co ulepszona dziêki uwagom David Shao
&lt;dshao@best.com&gt;.
<H2><A NAME="s9">9. Od t³umacza</A></H2>

<P>Prawa autorskie t³uamczenia nale¿± do (c)1997 piotr.pogorzelski@ippt.gov.pl.
Wersjê polsk± mo¿na rozpowszechniaæ na warunkach opisanych powy¿ej.
Zmiany w stosunku do wersji angielskiej:
<UL>
<LI> wiekszo¶æ odno¶ników do komputerów zagranicznych zosta³a
zamieniona na odno¶niki do ich polskich kopii.</LI>
</UL>
<P>Najnowsze wersje przet³umaczonych na jêzyk polski dokumentów HOWTO
szukaj tutaj: 
<A HREF="http://www.jtz.org.pl/">http://www.jtz.org.pl</A>.
<P>Kontakt z osobami zajmuj±cymi siê t³umaczeniami: jtz@ippt.gov.pl.
<P>Powodzenia.
<P>
</BODY>
</HTML>
doc-linux-pl-html 2002.06.14-3 / usr / share / doc / HOWTO / pl-html / Install-HOWTO.pl.html
