/usr/share/doc/HOWTO/pl-html/Dos2Linux-HOWTO.pl.html

<!DOCTYPE HTML PUBLIC "-//W3C//DTD HTML 3.2 Final//EN">
<HTML>
<HEAD>
 <META NAME="GENERATOR" CONTENT="SGML-Tools 1.0.9">
<META HTTP-EQUIV="content-type" content="text/html; charset=iso-8859-2">
<TITLE>Szybkie przej¶cie od DOS-a do Linux-a.</TITLE>


</HEAD>
<BODY>
<H1>Szybkie przej¶cie od DOS-a do Linux-a.<BR></H1>

<H2>Autor: Guido Gonzato,
<A HREF="mailto:Guido@ibogfs.cineca.it">Guido@ibogfs.cineca.it</A><BR>
v1.0 11 Grudnia 1996<BR>
<B>Wersja polska: Bartosz Maruszewski,
<A HREF="mailto:B.Maruszewski@jtz.org.pl">B.Maruszewski@jtz.org.pl</A><BR></B>
v1.31, 26 Lipca 1997</H2>
<P><HR>
<EM>   Dokument ten jest dedykowany tym wszystkim (wkrótce by³ym)
   u¿ytkownikom DOS-a, którzy zdecydowali siê przej¶æ na Linux-a,
   system typu Unix pierwotnie przeznaczony na komputery klasy PC.
   Dokument ten zosta³ napisany w standardzie ISO-8859-2.
   Oryginalna wersja znajduje siê pod adresem 
<A HREF="ftp://ftp.icm.edu.pl/pub/Linux/docs/HOWTO">ftp.icm.edu.pl</A> w katalogu <CODE>/pub/Linux/docs/HOWTO</CODE>.
   Nowsza wersja zawiera uaktualnione wskazania na katalog z j±drami na
   ftp.icm.edu.pl.</EM>
<HR>
<H2><A NAME="s1">1. Wprowadzenie.</A></H2>

<P>
<P>
<H2>1.1 Czy Linux jest dla ciebie odpowiedni?</H2>

<P>
<P>Wiêc chcesz przej¶æ z DOS-a na Linux-a ? Dobry pomys³, ale
ostrzegam: mo¿e ci to wyj¶æ bokiem. Wed³ug mnie nie ma takiego
czego¶ jak "najlepszy komputer" czy "najlepszy system operacyjny";
wszystko zale¿y od tego do czego dana konfiguracja ma s³u¿yæ.
Dlatego te¿ nie wierzê, ¿e Linux jest najlepszym wyj¶ciem dla
ka¿dego - nawet je¶li jest on technicznie lepszy od wielu
komercyjnych systemów operacyjnych. Naprawdê nie po¿a³ujesz
Linux-a je¶li to czego szuka³e¶, to software do programowania,
Internet, TeX... w ogóle techniczny software, ale je¶li w
wiêkszo¶ci potrzebujesz software'u komercyjnego, je¶li nie czujesz
siê na si³ach uczyæ setek poleceñ i wklepywaæ je z klawiatury, to
szukaj gdzie indziej.
<P>Linux nie jest (jak na razie) tak ³atwy w u¿ytkowaniu i
konfigurowaniu jak Windows czy Mac, tak wiêc przygotuj siê do
grzebania w plikach konfiguracyjnych. Pomimo tych przestróg,
powiem ci, ¿e jestem 100% przekonany, ¿e je¶li nale¿ysz do
tej dobrej grupy u¿ytkowników, to odnajdziesz w Linux-ie swoj±
komputerow± Nirvanê.
<P>Zak³adam, ¿e
<UL>
<LI>- Znasz podstawowe polecenia i za³o¿enia DOS-a,</LI>
<LI>- Linux, ewentualnie z XWindows-ami, jest zainstalowany
poprawnie na twoim komputerze,</LI>
<LI>Twoj± pow³ok± (odpowiednik COMMAND.COM) jest <CODE>bash</CODE></LI>
<LI>Rozumiesz, ¿e ten dokument to dopiero niekompletny pocz±tek.
Na temat wiêkszej ilo¶ci szczegó³ów przeczytaj podrêcznik Matta
Welsha "Linux Installation and Getting Started" i/lub Larry'ego
Greenfielda "Linux User Guide". Mo¿na je znale¼æ pod adresem
<A HREF="ftp://ftp.icm.edu.pl/pub/Linux/sunsite/docs/LDP/">ftp.icm.edu.pl</A> w katalogu <CODE>/pub/Linux/sunsite/docs/LDP/</CODE>.</LI>
</UL>
<P>To HOWTO zastêpuje poprzednie mini-HOWTO o tym samym tytule.
<P>
<H2>1.2 Tak jest. Powiedz mi jeszcze.</H2>

<P>
<P>Zainstalowa³e¶ Linux-a na PC-cie. Za³o¿y³e¶ sobie konto, wykonuj±c
instrukcje podczas instalacji (je¶li nie, to wpisz <CODE>adduser</CODE>
<EM>teraz !!!</EM>) i Linux dzia³a. W³a¶nie wpisa³e¶ swój login
(indentyfikator) i has³o (password) i patrzysz na ekran my¶l±c:
"No... i co teraz?"
<P>Teraz - nie rozpaczaj. Jeste¶ prawie gotów robiæ to samo co w
DOS-ie i wiele wiêcej. Je¶liby¶ dzia³a³ na DOS-ie a nie na
Linux-ie zrobi³by¶ jedn± z tych rzeczy:
<P>
<UL>
<LI>1. wykonywanie programów i tworzenie, kopiowanie,
przegl±danie, kasowanie i zmienianie nazw plików;</LI>
<LI>2. cd, md, rd, i dir;</LI>
<LI>3. formatowanie dyskietek i kopiowanie na nie plików;</LI>
<LI>4. grzebanie w AUTOEXEC.BAT albo CONFIG.SYS;</LI>
<LI>5. pisanie w³asnych plików .BAT albo programów;</LI>
<LI>6. no i pozosta³y 1%.</LI>
</UL>
<P>Ucieszysz siê bardzo je¶li dowiesz siê, ¿e to samo mo¿na robiæ pod
Linux-em w podobny sposób jak pod DOS-em. Pod DOS-em przciêtny
u¿ytkownik u¿ywa tylko kilku poleceñ z ponad 100 dostêpnych; to
samo mo¿na powiedzieæ o Linux-ie. Je¶li przypadkowo nie znasz
poleceñ do wykonywania tego co jest w li¶cie powy¿ej, to odpu¶æ
sobie - nie czytaj. Nie bêdê wyja¶nia³ co to katalog czy zmienna
PATH.
<P>Kilka notek zanim pójdziemy dalej:
<P>
<UL>
<LI>1. W przeciwieñstwie do DOS-a Linux ma wbudowane mechanizmy
zabezpieczaj±ce. Kiedy w³±czysz PC-ta i odpalisz Linux-a musisz
siê "zalogowaæ", to znaczy zrobiæ siê widocznym dla systemu.
Pliki i katalogi maj± odpowiednie prawa dostêpu i niektóre nie
s± dostêpne dla zwyk³ego u¿ytkownika. (Zobacz sekcjê 
<A HREF="#permissions">Prawa dostêpu</A>). Jest tak poniewa¿ Unix to
system wielou¿ytkownikowy; poza tym zwyk³y u¿ytkownik nie jest
w³a¶cicielem systemu i nie mo¿e nim zarz±dzaæ czy sterowaæ jego
dzia³aniem; tylko u¿ytkownik o identyfikatorze "root" (ang.
korzeñ) ma w³adzê w tym systemie.  (Ten facet jest administratorem
systemu. Na swoim PC-cie ty bêdziesz root-em). Pliki i katalogi
maj± odpowiednie prawa dostêpu i niektóre z nich nie s± dostêpne
dla zwyk³ego u¿ytkownika. A DOS pozwoli³by ci wyczy¶ciæ ca³y dysk
twardy.
   </LI>
<LI>2. Kiedy ju¿ skoñczysz pracowaæ, <B>NIE WOLNO CI WY£¡CZYÆ
PC-TA OD TAK PO PROSTU</B> Musisz w odpowiedni sposób
"zamkn±æ system" (naci¶nij CTRL-ALT-DEL, poczekaj a¿ system zrobi
wszystko co powinien, aby bezpiecznie wy³±czyæ komputer i napisze,
¿e jest w porz±dku i wtedy mo¿esz wy³±czyæ komputer).
Je¶li pracujesz pod XWindows to wci¶nij CTRL-ALT-BACKSPACE, albo
wybierz wyj¶cie z Menu i dalej to samo co wy¿ej.
Od t³umacza: Mo¿esz te¿ napisaæ shutdown -h now i czekaæ a¿ pojawi
siê napis <I>System halted.</I>
   </LI>
<LI>3. Usilnie zachêcam do eksperymentowania i próbowania
samemu: Na pewno ci nie zaszkodzi. Pomoc znajdziesz w poleceniach
takich jak: "man &lt;polecenie&gt;" - podrêcznik systemowy (nie zadawaj
pytañ bez przeczytania; wyj¶cie z niego to klawisz 'q'),
"apropos &lt;polecenie&gt;" - to wy¶wietla wszystkie polecenia
zwi±zane z danym s³owem, "whatis &lt;polecenie&gt;" - podobnie do apropos.
   </LI>
<LI>4. Wiêkszo¶æ mocy Unix-ów pochodzi z prostej koncepcji
strumieni i potoków, bardziej rozwiniêtych ni¿ pod DOS-em. Proste
polecenia mog± byæ po³±czone w bardziej z³o¿ony potok i wykonywaæ
do¶æ skomplikowane zadania. (Bardzo du¿o ludzi u¿ywa tych zalet;
tobie te¿ radzê siê tego pouczyæ. Proste przyk³ady mo¿na znale¼æ w
plikach Makefile przy ¶ciganiu i instalacji nowych aplikacji)
</LI>
<LI>5. Konwencja oznaczeñ:
   
a. &lt;...&gt; oznacza co¶ co musi byæ podane, natomiast [...]
oznacza co¶ co mo¿e byæ podane, ale nie musi. Np.: <CODE>tar -tf
&lt;plik.tar&gt; [plik_log]</CODE> plik.tar musi byæ
podany, a przekierowanie wyj¶cia do pliku plik_log - nie.
   
b. od teraz skrót "PPS" oznacza "Przeczytaj Podrêcznik Systemowy
man, aby uzyskaæ wiêcej informacji.
(Od t³umacza: oto trzy najczê¶ciej u¿ywane skróty w¶ród "Linux-owców":
RTFM - Read The Fascinating (Fucking) Manual (Przeczytaj Fascynuj±cy
[albo jak kto woli Pieprzony] Manual [man])
FAQ - Frequently Asked Questions - dokukment z Czêsto Zadawanymi Pytaniami
HOWTO - dokument taki jak ten - Jak To Zrobiæ)</LI>
</UL>
   
<P>Jeste¶ teraz gotowy, aby uczyæ siê Linux-a.
<P>
<H2>1.3 Dla niecierpliwych.</H2>

<P>
<P>Nie mo¿esz siê ju¿ doczekaæ ? No to masz tu skrót poleceñ Linux-a:
<PRE>
   
   DOS                     Linux                   Uwagi
   ------------------------------------------------------------------------------
   
   BACKUP                  tar -Mcvf device dir/   zupe³nie co¶ innego
   CD dirname\             cd dirname/             prawie ta sama sk³adnia
   COPY file1 file2        cp file1 file2          ------ " ------
   DEL file                rm file                 UWAGA: nie ma UNDELETE
   DELTREE dirname         rm -R dirname/          ------ " ------
   DIR                     ls                      nie zupe³nie ta sama
                                                   sk³adnia
   EDIT file               vi file                 raczej ci siê nie spodoba
                           emacs file              ten jest lepszy
                           jstar file              podobny do EDIT-a
   FORMAT                  fdformat,
                           mount, umount           raczej inna sk³adnia
   HELP command            man command             ta sama filozofia
   MD dirname              mkdir dirname/          prawie ta sama sk³adnia
   MOVE file1 file2        mv file1 file2          ------ " ------
   NUL                     /dev/null               ------ " ------
   PRINT file              lpr file                ------ " ------
   PRN                     /dev/lp0,
                           /dev/lp1                ------ " ------
   RD dirname              rmdir dirname/          ------ " ------
   REN file1 file2         mv file1 file2          nie dotyczy wielu plików
   RESTORE                 tar -Mxpvf device       inna sk³adnia
   TYPE file               less file               o wiele lepszy
   WIN                     startx                  dwa ró¿ne bieguny !!!
</PRE>
<P>
<H2><A NAME="s2">2. Pliki i programy.</A></H2>

<P>
<P>
<H2>2.1 Pliki: pojêcie ogólne.</H2>

<P>
<P>Linux posiada system plików - co oznacza "struktura katalogów i
plików" - bardzo podobny do DOS-owego. Pliki posiadaj± nazwy,
które podlegaj± specjalnym zasadom, s± zapisywane w katalogach,
niektóre s± wykonywalne, a w¶ród tych wiêkszo¶æ ma ró¿ne opcje.
Mo¿esz te¿ u¿ywaæ masek ('*', '?'), przekierowañ strumieni oraz
potoków. Jest tylko trochê mniejszych ró¿nic.
<P>
<UL>
<LI>- Pierwsza ró¿nica: W DOS-ie nazwy plików maja postaæ 8.3 - czyli
8 znaków na nazwê i 3 znaki na rozszerzenie. W Linux-ie jest
inaczej (lepiej). Je¶li twój Linux u¿ywa systemu plików "ext2"
(nie wa¿ne w tej chwili co to znaczy) lub umsdos, to mo¿esz u¿ywaæ
d³u¿szych nazwa plików. Np. To_jest-bardzo.d³uga.nazwa.pliku.
(nazwa mo¿e mieæ do 255 znaków)
   
(Od t³umacza: W tej chwili standardowo podczas instalacji Linux-a
umieszczany jest na dysku system plików "ext2". W rzeczywisto¶ci
Linux nie zna takiego czego¶ jak rozszerzenie; w Linux-ie jest po
prostu nazwa pliku nie wa¿ne jakie znaki tam siê znajduj± - a mog±
to byæ nawet znaki kontrolne, chocia¿ nie radzê ich u¿ywaæ, bo
potem mog± byæ problemy z usuniêciem takiego pliku)
   
Zauwa¿, ¿e u¿y³em tu ma³ych jak i du¿ych liter. Otó¿...
   </LI>
<LI>- Druga ró¿nica: Du¿e i ma³e litery s± rozró¿nianie przez Linux-a.
To znaczy plik i Plik i PliK to trzy ró¿ne pliki. To samo odnosi
siê do poleceñ: je¶li wykonasz polecenie <CODE>ls</CODE> (odpowiednik
DOS-owego DIR) otrzymasz listê plików w bie¿±cym katalogu, ale
je¶li napiszesz LS i wci¶niesz &lt;&lt;ENTER&gt;&gt; to otrzymasz b³±d mówi±cy,
¿e nie ma takiego polecenia.
   </LI>
<LI>- Trzecia ró¿nica: je¶li zaczniesz nazwê pliku od kropki, plik ten
bêdzie plikiem ukrytym. Na przyk³ad: .Jestem.Plikiem.Ukrytym nie
poka¿e siê po wydaniu polecenia <CODE>ls</CODE>.
   </LI>
<LI>- Czwarta ró¿nica: Nie ma obowi±zkowych rozszerzeñ .COM czy .EXE
dla plików wykonywalnych (programów) albo .BAT dla plików
wsadowych. Pliki wykonywalne maj± ustawione odpowiednie prawa
dostêpu i s± wy¶wietlane:
- z gwiazdk± (*) na koñcu je¶li wydasz polecenie <CODE>ls -F</CODE>
- na zielono je¶li masz kolorowy monitor i wydasz polecenie
<CODE>ls --color</CODE>
Pod DOS-em pliki z rozszerzeniem .BAK to kopie zapasowe; Pod
Linux-em takie pliki koñcz± sie na ~
   </LI>
<LI>- Pi±ta ró¿nica: opcje do programów DOS-owych podawane s± ze
znakiem / na pocz±tku np. dir /s; natomiast programy Linux-owe
za opcjê rozumiej± ci±g znaków z my¶lnikiem - na pocz±tku, np.
ls -R.</LI>
</UL>
<P>Mo¿esz teraz skoczyæ do sekcji 
<A HREF="#files">T³umaczenie    poleceñ z DOS-a na Linux-a</A>, ale na twoim miejscu czyta³bym dalej.
<P>
<H2>2.2 Do³±czenia symboliczne.</H2>

<P>
<P>Systemy typu Unix maj± taki typ pliku, który nie istnieje pod
DOS-em - symboliczne do³±czenie. Mo¿na to uwa¿aæ za wska¼nik na
plik lub katalog i mo¿e byæ u¿ywany zamiast tego pliku czy
katalogu, na który wskazuje. Co¶ podobnego do skrótów w Win'95.
Przyk³adami do³±czeñ symbolicznych mog± byæ:
<CODE>/usr/X11</CODE>, który wskazuje na <CODE>/usr/X11R6</CODE>;
<CODE>/dev/modem</CODE>, który wskazuje na <CODE>/dev/cua0</CODE> lub
<CODE>/dev/cua1</CODE>.
<P>Aby utworzyæ symboliczne do³±czenie napisz:
<P>
<PRE>
     ln -s &lt;plik_lub_katalog&gt; &lt;nazwa_do³±czenia&gt;
</PRE>
<P>Na przyk³ad:
<P>
<PRE>
   $ ln -s /usr/doc/g77/DOC g77podrecznik.txt
</PRE>
<P>Teraz mo¿esz wykonywaæ operacje na <CODE>g77podrecznik.txt</CODE> zamiast na
<CODE>/usr/doc/g77/DOC</CODE>.
<P>
<H2><A NAME="permissions"></A> 2.3 Atrybuty plików w Linux-ie.</H2>

<P>
<P>Ka¿dy plik i katalog w Linux-ie ma swoje prawa dostêpu, zwane przez
u¿ytkowników DOS-a atrybutami. Postaram siê przybli¿yæ to pojêcie
i wyja¶niæ co oznacza magiczne 755.
<P>Jak wydasz polecenie ls -l to wy¶wietli siê co¶ na kszta³t:
<P>
<PRE>
   -rw-r--r--   1 root     root        32251 Feb 15 14:32 DOS2Linux
   -rw-r--r--   1 root     root        38338 Feb 20 13:15 DOS2Linux.pl.sgml
   -rw-r--r--   1 root     root        18144 Feb 19 18:34 Locales-HOWTO.sgml
   -rw-r--r--   1 root     root         1398 Feb 19 18:30 howto.dat
   -rw-r--r--   1 root     root          317 Feb 14 14:24 next.gif
   -rw-r--r--   1 root     root           37 Feb 19 20:03 plik_log
   -rw-r--r--   1 root     root          317 Feb 14 14:24 prev.gif
   -rw-r--r--   1 root     root          610 Feb 19 12:01 slowniczek
   -rw-r--r--   1 root     root         5655 Feb 16 21:54 slowniczek.uwagi
   -rw-r--r--   1 root     root         2601 Feb 18 22:29 tlumaczenie.howto
   -rw-r--r--   1 root     root          316 Feb 14 14:24 toc.gif
   -rw-r--r--   1 root     root          723 Feb 20 12:40 todo
   -rw-r--r--   1 root     root         1307 Feb 19 19:36 zasady
</PRE>
<P>Pierwsza kolumna z lewej to w³a¶nie wspomniane prawa dostêpu, 3. i
4. to w³a¶ciciel i grupa do jakiej dany plik nale¿y.
Ogólnie wygl±da to tak:
<P>
<PRE>
   -  rwx  rwx  rwx
</PRE>
<P>r - read (mo¿liwo¶æ czytania)
w - write (mo¿liwo¶æ zapisu)
x - execute (mo¿liwo¶æ wykonywania, b±d¼ dla katalogów mo¿liwo¶æ
przeszukiwania i ustawienia go jako bie¿±cy <CODE>cd</CODE>)
Oczywi¶cie w rzeczywosto¶ci nie ma tam spacji, ale je robiê dla
czytelno¶ci. W miejscu pierwszej kreski mo¿e znajdowaæ siê jedna z
liter: d, l, b, c - s± to tylko najpopularniejsze. I tak oznaczaj±
one odpowiednio: katalog, symboliczne do³±czenie, urz±dzenie
blokowe, urz±dzenie znakowe.
Dalej: od lewej: pierwsza trójka liter to prawa dla w³a¶ciciela
pliku, druga trójka - dla grupy do jakiej nale¿y plik, trzecia -
dla pozosta³ych u¿ytkowników. W pierwszej i drugiej trójce mog±
siê pojawiæ litery s lub S zamiast x - oznacza to, ¿eby wykonaæ
plik z takimi prawami jakie ma w³a¶ciciel pliku albo grupa, a nie
ten kto go uruchamia. Na przyk³ad plik /usr/bin/passwd ma
ustawione pierwsze x na s, ¿eby móg³ dokonaæ zapisu do pliku
/etc/passwd, do którego mo¿e pisaæ tylko root, a nie zwyk³y
u¿ytkownik, który uruchamia ten program.
<P>Polecenie <CODE>chmod</CODE> pozwala zmieniaæ te prawa dostêpu - je¶li
jeste¶ w³a¶cicielem pliku.
<P>Podstawmy sobie nastêpuj±ce warto¶æi:
<P>
<PRE>
   -  rwx  rwx  rwx
      421  421  421
        4    2    1  - te warto¶ci s± dla s, S i t
                       (na temat 't' zobacz "man chmod")
</PRE>
<P>¯eby ustawiæ jakie¶ prawa dostêpu nale¿y dodaæ do siebie te liczby,
które stoj± przy prawach, które chcemy ustawiæ, ale dla ka¿dej
trójki osobno.
Trochê przyk³adów dla lepszego zrozumienia:
<P>
<PRE>
   - r-x --- --- nazwa_pliku
     4 1
</PRE>

To bêdzie 4+0+1, 0+0+0, 0+0+0 czyli 500. <CODE>chmod 500 nazwa_pliku</CODE>
zmieni prawa dostêpu na odczyt i wykonywanie dla w³a¶ciciela i
zabierze wszystkie prawa dla grupy i innych u¿ytkowników.
<P>
<PRE>
   - rwx r-x r-x nazwa_pliku
     421 4-1 4-1
</PRE>
<P>To bêdzie 4+2+1, 4+0+1, 4+0+1 czyli 755 - to jest chyba
najczêstsze ustawienie.
<P>
<PRE>
   - rws r-x r-x
     421 4 1 4 1
       4
</PRE>
<P>To bêdzie 4+0+0 - najwa¿niejsze s± warto¶ci s, S, t chyba, ¿e ich
nie ma - 4+2+1 4+0+1, 4+0+1 czyli 4755
<P>
<P>Teraz ³atwiejszy sposób na zmianê praw dostêpu.
Polecenie chmod mo¿e te¿ przyjmowaæ takie parametry:
<P>
<PRE>
   
     chmod ugoa+-=rwx &lt;plik>
</PRE>
<P>I tak: u - user (w³a¶ciciel pliku), g - group (grupa do jakiej
plik nale¿y), o - others (pozosta³a czê¶æ u¿ytkowników).
+ ustawia podane prawa, a - zabiera. = czyni podane prawa jedynymi
prawami jakie posiada dany plik.
<P>Przyk³ady:
<P>
<PRE>
     chmod u+x &lt;plik> - nadaje w³a¶cicielowi pliku prawo do
        wykonywania go.
     chmod ug+rx &lt;plik> - nadaje w³a¶cicielowi i grupie, do której
        nale¿y plik prawa do odczytu i wykonywania
</PRE>
<P>To powinno wyja¶niæ wiele spraw zwi±zanych z prawami dostêpu.
Wiêcej szczegó³ów znajdziesz w podrêczniku systemowym "man".
<P>
<H2><A NAME="files"></A> 2.4 Pliki: Porównanie podstawowych poleceñ DOS-owych z Linux-owymi.</H2>

<P>
<P>
<PRE>
   DOS          Linux

   COPY         cp
   DEL          rm
   REN          mv
   TYPE         cat
   MORE         more, less - mo¿na te¿ u¿ywaæ jako polecenie, nie tylko
                             jako filtr (ten drugi jest lepszy, ma wiêcej
                             mo¿liwo¶ci)
   Przekierowywanie strumieni i potoki wygladaj± tak samo.
   
   Maski: '*', '?' oraz [znaki]
        [znaki] - oznacza pokolei ka¿dy, ale zawsze jeden, z
        wymienionych w ¶rodku znaków, np:
        
        ls *[abc] - wy¶wietl nazwy plików koñcz±cych siê na 'a' lub 'b' lub 'c'
        ls *[a-g] - wy¶wietli nazwy plików koñcz±cych siê na jedn± z
                    liter od a do g
   
   nul          /dev/null
   prn,lst      /dev/lp0, lpr
   
   PRZYK£ADY
   
   DOS                                  Linux
   
   C:\GUIDO>copy joe.txt joe.doc           $ cp joe.txt joe.doc
   C:\GUIDO>copy *.* total                 $ cat * > total
   C:\GUIDO>copy fractals.doc prn          $ cat fractals.doc | lpr
   C:\GUIDO>del temp                       $ rm temp
   C:\GUIDO>del *.bak                      $ rm *~
   C:\GUIDO>ren paper.txt paper.asc        $ mv paper.txt paper.asc
   C:\GUIDO>type letter.txt                $ more letter.txt
   C:\GUIDO>type letter.txt                $ less letter.txt
   C:\GUIDO>type letter.txt > nul          $ cat letter.txt >/dev/null
           n/d                             $ more *.txt *.asc
           n/d                             $ cat section*.txt
           n/d - niedostêpne
</PRE>

Uwagi:<BR>
1) * jest sprytniejsz± mask± pod Linux-em:<BR>
- * oznacza jak±kolwiek nazwê nie zaczynaj±c± siê na .<BR>
- *.* oznacza nazwê, która ma w ¶rodku kropkê<BR>
- p*r oznacza nazwê zaczynaj±ca siê na p a koñcz±c± na r<BR>
- *c* oznacza nazwê zawieraj±c± w ¶rodku c<BR>
2) Podczas u¿ywania less mo¿esz poruszaæ siê po pliku<BR>
- w przód - spacja<BR>
- w ty³ - b<BR>
lub strza³kami<BR>
- wszystkie dostêpne funkcje otrzymasz naciskaj±c h<BR>
3) W Linux-ie <B>NIE MA UNDELETE</B>, wiêc pomy¶l dwa razy zanim
skasujesz.<BR>
4) W Linux-ie znaczek &gt; przekierowuje standardowe wyj¶cie, ale nie
standardowe wyj¶cie b³êdów; aby b³êdy tak¿e znalaz³y siê w pliku
musisz napisaæ np. cat plik >plik_log 2>&amp;1 - ale to dzia³a
tylko w pow³oce bash lub sh.
Od t³umacza: aby dowiedzieæ siê jak± pow³okê u¿ywasz napisz <CODE>echo
$shell</CODE><BR>
5) Nie ma polecenia DOS-owego RENAME; tzn. ren *.xxx *.yyy nie
zadzia³a<BR>
6) U¿ywaj <CODE>cp -i</CODE> oraz <CODE>mv -i</CODE>, aby zostaæ ostrze¿onym,
kiedy plik ma zostaæ zmazany.
<P>
<H2>2.5 Wykonywanie programów: wielozadaniowo¶æ i sesje.</H2>

<P>
<P>Aby uruchomiæ program podaj jego nazwê i wci¶nij
&lt;&lt;ENTER&gt;&gt;.  Je¶li katalog (sekcja 
<A HREF="#directories">Katalogi</A>), w którym znajduje siê dany
program, jest w zmiennej PATH (sekcja 
<A HREF="#system_init">Inicjacja systemu</A>), program siê uruchomi. Wyj±tek: W
przeciwieñstwie do DOS-a, pod Linux-em je¶li program znajduje siê
w katalogu bie¿±cym nie uruchomi siê, o ile katalog bie¿±cy nie
jest w zmiennej PATH. Rozwi±zanie: wpisz ./&lt;prog&gt;.
<P>Oto jak wygl±da typowy wiersz poleceñ:
$ polecenie -o1 -o2 ... -on par1 par2 ... parn &lt;wej¶cie &gt;wyj¶cie
gdzie o1,2,...,n to opcje polecenia, a par1,2,...,n to parametry.
Mo¿liwe jest uruchomienie kilku poleceñ w jednym wierszu poleceñ:
$ polecenie1; polecenie2; ...; polecenien
<P>To by by³o wszystko na temat uruchamiania programów, gdyby nie
jedna z najwa¿niejszych zalet Unix-ów a tym samym i Linux-a czyli
wielozadaniowo¶æ. S³owo to oznacza, ¿e systemy operacyjne typu
Unix mog± wykonywaæ kilka programów (od teraz procesów) na raz.
Mo¿na uruchomiæ procesy w tle oraz w pierwszym planie. Mo¿na tak¿e
dzia³aæ na kilku sesjach  na raz - to tak jakby¶ pracowa³ na kilku
komputerach na raz !
<P>- Na konsoli (czyli na komputerze, na którym jest zainstalowany
Linux) dostêpnych jest standardowo 6-7 wirtualnych ekranów
(zwanych wirtualnymi konsolami); aby siê pomiêdzy nimi prze³±czaæ
u¿yj klawiszy ALT+F1..6-7, albo ALT+strza³ka<BR>
- Aby uruchomiæ now± sesjê bez opuszczania bie¿±cej napisz
su - &lt;identyfikator&gt;
Jest to po¿yteczne kiedy na przyk³ad jeste¶ zalogowany jako
zwyk³y u¿ytkownik, a chcesz zamontowaæ dysk (sekcja 
<A HREF="#flop">Dyskietki</A>)  - tylko root mo¿e to zrobiæ<BR>
- Aby zakoñczyæ sesjê wpisz exit. Je¶li s± jakie¶ zawieszone
zadania (zobacz dalej) zostaniesz ostrze¿ony<BR>
- Aby odpaliæ proces w pierwszym planie napisz:
$ program [-opcje] [parametry] [&lt;wej¶cie] [&gt;wyj¶cie]<BR>
- Aby odpaliæ proces w tle napisz:
$ program [-opcje] [parametry] [&lt;wej¶cie] [&gt;wyj¶cie] &amp;<BR>
- Aby zobaczyæ ile jest procesów napisz:
<CODE>ps</CODE>
Polecenie to poka¿e listê procesów aktualnie dzia³aj±cych. Ka¿dy
z nich ma swój niepowtarzalny numer PID (Process IDentifier)<BR>
- Aby zakoñczyæ/zabiæ proces napisz
$ kill &lt;PID&gt;
Mo¿esz zabiæ proces je¶li np. nie wiesz jak go normalnie
zakoñczyæ. Czasami proces siê stawia i nie chce daæ siê zabiæ (no ja
te¿ bym siê stawia³ ;) ), ale i tak jest na niego sposób:
$ kill -9 &lt;PID&gt;
W dodatku pow³oka (odpowiednik COMMAND.COM-u; wiêkszo¶æ u¿ywa
bash-a) pozwala na zatrzymanie lub czasowe zawieszenie procesu,
wys³anie procesu w t³o, powrót procesu do pierwszego planu. W
tym kontek¶cie procesy nazywaj± siê "jobs" (czyli zadania).<BR>
- Aby zobaczyæ ile jest zadañ napisz
$ jobs
zadania s± identyfikowane poprzez numer jaki nada im pow³oka a
nie poprzez PID<BR>
- Aby zatrzymaæ proces uruchomiony w pierwszym planie
wci¶nij CTRL+C lub CTRL+D - nie zawsze zadzia³a<BR>
- Aby zawiesiæ proces uruchomiony w pierwszym planie wci¶nij
CTRL+Z<BR>
- Aby wys³aæ zawieszony proces w t³o napisz
$ bg &lt;nr_zadania&gt;<BR>
- Aby przywróciæ proces do pierwszego planu napisz
$ fg &lt;nr_zadania&gt;<BR>
- I jeszcze raz, aby zabiæ zadanie napisz:
$ kill %&lt;nr_zadania&gt;
<P>U¿ywaj±c tych poleceñ mo¿esz jednocze¶nie formatowaæ dysk,
archiwizowaæ jakie¶ pliki, kompresowaæ jakie¶ pliki, kompilowaæ
program, albo kilka, rozpakowywaæ jakie¶ archiwum i jeszcze na
dodatek mieæ wiersz poleceñ do swojej dyspozycji HA !!
Spróbuj zrobiæ to pod DOS-em albo nawet Windowsami, a zobaczysz
ró¿nicê miêdzy Unixami a domowymi systemami operacyjnymi.
<P>
<H2>2.6 Uruchamianie programów na komputerach odleg³ych.</H2>

<P>
<P>Aby uruchomiæ jaki¶ program na odleg³ym komputerze, którego adres
to <CODE>daleko.wielki.pl</CODE>, napisz:
<PRE>
     telnet daleko.wielki.pl
</PRE>
<P>Po zalogowaniu siê uruchom swoje ulubione programy. Oczywi¶cie nie
muszê mówiæ, ¿e trzeba mieæ konto na odleg³ym komputerze.
<P>Je¶li masz X11 mo¿esz nawet uruchamiaæ aplikacje pod XWindows na
tamtym komputerze i wyswietlaæ je na swoim ekranie. Niech
<CODE>daleko.wielki.pl</CODE> bêdzie od³eg³ym komputerem obs³uguj±cym
XWindows, a <CODE>tutaj.linux.pl</CODE> twoim komputerem. Aby uruchomiæ z
tutaj.linux.pl program pod XWindows tak, aby uruchomi³ siê on na
<CODE>daleko.wielki.pl</CODE>
<P>
<UL>
<LI>uruchom X11, uruchom <CODE>xterm</CODE> lub jaki¶ inny emulator
terminala i napisz:
<PRE>
   xhost +wielki.daleko.pl
   telnet wielki.daleko.pl
   
</PRE>
</LI>
<LI>po zalogowaniu siê napisz:
<PRE>
   DISPLAY=tutaj.linux.pl:0.0
   &lt;nazwa_programu> &amp;
   
</PRE>

zamiast <CODE>DISPLAY...</CODE> mo¿esz napisaæ <CODE>setenv DISPLAY
tutaj.linux.pl:0.0</CODE>. To zale¿y od pow³oki na komputerze odleg³ym.</LI>
</UL>
<P>Et voila! Teraz program bêdzie dzia³a³ na komputerze odleg³ym, a
wyniki jego dzia³ania bêd± wy¶wietlane na twoim ekranie. Nie
próbuj tego robiæ przez ³±cze PPP.
<P>
<H2><A NAME="directories"></A> <A NAME="s3">3. U¿ywanie katalogów.</A></H2>

<P>
<P>
<H2>3.1 Katalogi: pojêcie ogólne.</H2>

<P>
<P>Poznali¶my ju¿ ró¿nicê miêdzy plikami w DOS-ie i Linux-ie. Co do
katalogów, to w DOS-ie katalogiem g³ównym jest \, natomiast w
Linux-ie jest to /. Tak samo kolejne podkatalogi oznacza siê
aaa/sss/ddd. Przyk³ady:
DOS:    \PROGRAMS\C++\SOURCES\HELLO.CPP
Linux:  /home/guido/papers/geology/mid_eocene.tex
<P>
<P>Jak zwykle '..' to katalog nadrzêdny, a '.' to katalog bie¿±cy.
Pamiêtaj, ¿e Linux nie pozwoli ci na wykonywanie poleceñ <CODE>cd,
rd czy md</CODE>, gdzie ci siê podoba. Ka¿dy u¿ytkownik zaczyna pracê w
systemie w swoim domowym katalogu nadanym mu przez administratora;
np. u mnie jest to: /home/guido.
<P>
<H2>3.2 Prawa dostêpu katalogów.</H2>

<P>
<P>Katalogi tak¿e maj± swoje prawa dostêpu. To czego dowiedzia³e¶ siê
z sekcji 
<A HREF="#permissions">Prawa dostêpu</A> odnosi siê
równie¿ do katalogów. Atrybut 'x' oznacza, ¿e mo¿esz dany katalog
uczyniæ katalogiem bie¿±cym (<CODE>cd</CODE>), w - mo¿esz skasowaæ z niego
pliki (zale¿nie od ich praw dostêpu) albo sam katalog.
<P>Na przyk³ad, aby zabroniæ innym u¿ytkownikom dostêpu do swojego
katalogu domowego <CODE>/home/guido/</CODE> napisz:
<P>
<PRE>
     chmod o-rwx /home/guido
</PRE>
<P>
<H2><A NAME="dir"></A> 3.3 Katalogi: Porównanie podstawowych poleceñ DOS-owych z Linux-owymi.</H2>

<P>
<P>
<PRE>
        DOS                     Linux

        DIR                     ls, find, du
        CD                      cd, pwd
        MD                      mkdir
        RD                      rmdir
        
        PRZYK£ADY

   C:\GUIDO>dir                            $ ls
   C:\GUIDO>dir file.txt                   $ ls file.txt
   C:\GUIDO>dir *.h *.c                    $ ls *.h *.c
   C:\GUIDO>dir/p                          $ ls | more
   C:\GUIDO>dir \*.tmp /s                  $ find / -name "*.tmp"
   C:\GUIDO>cd                             $ pwd
           n/d - patrz uwaga               $ cd
           n/d - patrz uwaga               $ cd ~
           n/d - patrz uwaga               $ cd ~/temp
   C:\GUIDO>cd \other                      $ cd /other
   C:\GUIDO>cd ..\temp\trash               $ cd ../temp/trash
   C:\GUIDO>md newprogs                    $ mkdir newprogs
   C:\GUIDO>md \progs\turbo                $ mkdir /progs/turbo
   C:\GUIDO>rd newprogs                    $ rmdir newprogs
   C:\GUIDO>rd \progs\turbo                $ rmdir /progs/turbo
   
</PRE>

Uwaga 1: je¶li chcesz skasowaæ katalog <CODE>rmdir</CODE> musi on byæ
pusty; mo¿esz skasowaæ katalog wraz z zawarto¶ci± poleceniem
<CODE>rm -r</CODE>.<BR>&lt;
Uwaga 2: znak ~ jest skrótem nazwy twojego katalogu domowego.
Polecenia <CODE>cd i cd ~</CODE> zmieni± ¶cie¿kê bie¿±c± na twój
katalog domowy niezale¿nie od tego, gdzie jeste¶ w danym momencie;
polecenie <CODE>cd ~/tmp</CODE> zmieni bie¿±cy katalog na
/home/twój_dom_kat/tmp. Rozumiesz zasadê ?<BR>
Uwaga 3: <CODE>cd -</CODE> odwraca ostatnie polecenie <CODE>cd</CODE>.
<P>
<H2><A NAME="flop"></A> <A NAME="s4">4. Dyskietki, dyski twarde i takie inne.</A></H2>

<P>
<P>
<H2>4.1 Urz±dzenia.</H2>

<P>
<P>Nigdy o tym nie my¶la³e¶, ale DOS-owe polecenie FORMAT A: robi
o wiele wiêcej ni¿ siê wydaje. W rzeczywisto¶ci, kiedy wydajesz
polecenie FORMAT, to:<BR>
- sformatuje ono fizycznie dysk;<BR>
- stworzy katalog A:\ (czyli utworzy system plików na dyskietce)<BR>
- uczyni dyskietkê dostêpn± dla u¿ytkownika (zamontuje j±).
<P>Te trzy kroki s± oddzielnymi zadaniami w Linux-ie. Mo¿liwe jest
przygotowanie i u¿ywanie dyskietek w formacie MS-DOS, chocia¿ s±
tak¿e dostêpne inne formaty; najpopularniejeszym jest ext2, ale
dla dyskietek lepszy jest minix. Oto sposób w jaki mo¿na
przygotowaæ dyskietkê (standardow± 1.44 MB) do pracy:<BR>
- musisz siê zalogowaæ jako root,<BR>
- fdformat /dev/fd0H1440 lub mformat a: - ¿eby mieæ dyskietkê w
formacie MS-DOS<BR>
- przed rozpoczêciem u¿ywania dyskietki musisz j± zamontowaæ:
mount /dev/fd0 /mnt<BR>
katalog /mnt musi istnieæ.
<P>Teraz mo¿esz u¿ywaæ dyskietki; jej obraz jest w katalogu <CODE>/mnt</CODE>.
<B>BARDZO WA¯NE</B> - zanim wyjmiesz dyskietkê ze
stacji - odmontuj j±:<BR>
umount /mnt
Oczywi¶cie musisz formatowaæ tylko nieu¿ywane dyskietki. Je¶li
chcesz korzystaæ ze stacji B: to zamieñ wszêdzie <CODE>fd0</CODE> na <CODE>fd1</CODE>.
<P>Wszystko co robi³e¶ poprzez A: czy B: robi siê teraz poprzez
katalog /mnt. Przyk³ady:
<P>
<PRE>
   DOS                             Linux
   
   C:\GUIDO>dir a:                 $ ls /mnt
   C:\GUIDO>copy a:*.* \docs\temp  $ cp /mnt/* /docs/temp
   C:\GUIDO>copy *.zip a:\zip      $ cp *.zip /mnt/zip
   C:\GUIDO>a:                     $ cd /mnt
   A:\>                            /mnt$
   
</PRE>
   
<P>Nie muszê chyba mówiæ, ¿e tak jak mo¿esz zamontowaæ dyskietkê tak
i mo¿esz zamontowaæ dowolne urz±dzenie z danymi. (dysk twardy,
CD-ROM, ta¶ma itp.) Spójrz do katalogu /dev, ¿eby zobaczyæ jakie
mo¿esz montowaæ urz±dzenia. (UWAGA: jest tam oko³o 1000 plików,
lepiej u¿yj <CODE>ls /dev | less</CODE>).
Np. Aby zamontowaæ CD-ROM napisz<BR>
mount -t iso9660 /dev/cdrom /cdrom
<P>To by³ "oficjalny" sposób na montowanie dyskietek, ale jest inny
sposób - ³atwiejszy. Poniewa¿ jest to uci±¿liwe ci±gle siê
prze³±czaæ na root-a po to, aby zamontowaæ dyskietkê - ka¿demu
u¿ytkownikowi mo¿emy pozwoliæ na montowanie dyskietek. W taki
sposób:
<P>
<UL>
<LI>stwórz katalogi <CODE>/mnt/a</CODE>, <CODE>/mnt/a:</CODE> i <CODE>/mnt/cdrom</CODE></LI>
<LI>dodaj w <CODE>/etc/fstab</CODE> nastepuj±ce linie:
<PRE>
   /dev/cdrom      /mnt/cdrom  iso9660 ro,user,noauto          0   0
   /dev/fd0        /mnt/a:     msdos   user,noauto             0   0
   /dev/fd0        /mnt/a      ext2    user,noauto             0   0
   
</PRE>
</LI>
</UL>
<P>Teraz ¿eby zamontowaæ dyskietkê z systemem MS-DOS, ext2 albo
CD-ROM napisz:
<P>
<PRE>
   $ mount /mnt/a:
   $ mount /mnt/a
   $ mount /mnt/cdrom
</PRE>
<P><CODE>/mnt/a</CODE>, <CODE>/mnt/a:</CODE> i <CODE>/mnt/cdrom</CODE> s± teraz
dostêpne dla ka¿dego u¿ytkownika. Zauwa¿y³em, ¿e aby móc pisaæ do
<CODE>/mnt/a</CODE> od razu po przygotowaniu dyskietki trzeba napisaæ:
<P>
<PRE>
   # mount /mnt/a
   # chmod 777 /mnt/a
   # umount /mnt/a
   
</PRE>
<P>Pamiêtaj, ¿e udostêpniaj±c w ten sposób u¿ytkownikom dyskietki
robisz wielk± dziurê w bezpieczeñstwie systemu.
<P>
<H2><A NAME="backup"></A> 4.2 Archiwizacja.</H2>

<P>
<P>Teraz jak ju¿ umiesz siê pos³ugiwaæ dyskietk±, kilka s³ów na temat
archiwizacji danych. Jest kilka pakietów, które mog± ci pomóc, ale
ten najpopularniejszy i naj³atwiejszy do archiwizowania na wielu
no¶nikach to <CODE>tar</CODE>.
<P>
<PRE>
   # tar -M -cvf /dev/fd0H1440 /katalog_do_arch
</PRE>
<P>Upewnij siê, ¿e dyskietka jest sformatowana i kilka innych jest
gotowych. Aby odarchiwizowaæ dane w³ó¿ dyskietkê do stacji i
napisz:
<P>
<PRE>
   # tar -M -xpvf /dev/fd0H1440
</PRE>
<P>
<H2><A NAME="s5">5. Konfigurowanie systemu.</A></H2>

<P>
<P>
<H2><A NAME="system_init"></A> 5.1 Pliki startowe systemu.</H2>

<P>
<P>W DOS-ie s± dwa pliki systemowe, które sa odpowiedzialne za
konfiguracjê systemu podczas startu, ustawienie zmiennych i
ewentualnie uruchomienie jakich¶ programów.
<P>W Linux-ie jest o wiele wiêcej takich plików, z których kilku nie
powiniene¶ ruszaæ dopóki nie bêdziesz wiedzia³ dok³adnie co
robisz. Oto te najwa¿niejsze:
<P>
<PRE>
   PLIKI                        UWAGI
   
   /etc/inittab                 nie dotykaj !
   /etc/rc.d/*                  nie dotykaj !
</PRE>
<P>Je¶li wszystko czego chcesz, to ustawienie zmiennej PATH czy innej
albo zmiana wygl±du komunikatu "login" albo automatyczne odpalenie
jakiego¶ programu podczas wlogowywania siê, to zajrzyj do tych
plików:
<P>
<PRE>
   PLIK                         UWAGI
   
   /etc/issue                   ustawia format komunikatu "login"
   /etc/motd                    ustawia komunikat wy¶wietlaj±cy siê
                                zaraz po wlogowaniu siê
   /etc/profile                 pow³oka bash/sh - ustawia globalnie
                                (dla wszystkich u¿ytkowników) ró¿ne zmienne
   /etc/csh.cshrc               to samo dla pow³oki tcsh/csh - z tego
                                pliku nie mo¿e byæ nic wy¶wietlane na ekran
   /etc/csh.login               pow³oka tcsh/csh - st±d mo¿esz wy¶wietlaæ na ekran
   /home/twoj_dom_kat/.profile  pow³oka bash/sh - robi to co chcesz
   /home/t_d_k/.cshrc           patrz wy¿ej - z t± ró¿nic±, ¿e
                                ustawienia dotycz± tylko ciebie
   /home/t_d_k/.login                    -----"------
</PRE>
<P>Je¶li pliki .login albo .profile istniej±, to zostan± przeczytane
po zalogowaniu siê na koñcu i zostan± wykonane zawarte w nich
polecenia (Co¶ jakby AUTOEXEC.BAT)
<P>Przyk³ad - spójrz na ten plik .profile:
<P>
<HR>
<PRE>
   # Jestem sobie komentarzem
   echo ¦rodowisko:
   printenv | more   # ekwiwalent polecenia SET pod DOS-em
   alias d='ls -l'   # chyba rozumiesz, co to jest alias
   alias up='cd ..'
   echo "Przypominam ci, ¿e zmienna PATH zawiera: "$PATH
   echo "Mi³ego dnia, "$LOGNAME

   PATH i LOGNAME - tak, zgad³e¶ - to s± zmienne ¶rodowiskowe
   # To jest funkcja w pow³oce
   ctgz() # Wy¶wietla zawarto¶æ archiwum .tar.gz
   {
     for file in $*
     do   
       gzip -dc ${file} | tar tf -
     done 
   }
   # koniec pliku .profile
</PRE>
<HR>
<P>
<H2>5.2 Pliki startowe programów.</H2>

<P>
<P>Pod Linux-em wirtualnie wszysto mo¿na ustawiæ tak, jak chcesz.
Wiêkszo¶æ programów ma jeden lub wiêcej plików startowych, w
których mo¿esz poustawiaæ ró¿no¶ci. Czêsto jest to
<CODE>&dot;nazwa_programurc</CODE> w twoim katalogu domowym. Zauwa¿, ¿e s±
one ukryte; pliki ukryte wy¶wietla siê <CODE>ls -a</CODE>. Niektóre
programy, jak <CODE>tin, elm, netscape, xfm</CODE> tworz± katalogi <CODE>.nazwa</CODE>
i tam umieszczaj± swoje pliki startowe.
Pierwsze, które bêdziesz chcia³ modyfikowaæ to:
<P>~/.joerc - joe to bardzo popularny edytor - polecam<BR>
~/.xinitrc - u¿ywany podczas uruchamiania Xwindows (je¶li masz
mniej ni¿ 8MB RAM-u to lepiej nie uruchamiaj) poleceniem
<CODE>startx</CODE><BR>
~/.fvwmrc - u¿ywany przez mened¿era okienek <CODE>fvwm</CODE>. Przyk³ad
mo¿esz znale¼æ w
<CODE>/usr/lib/X11/fvwm/system.fvwmrc</CODE><BR>
~/.xfm - u¿ywany przez mened¿era plików <CODE>xfm</CODE> pod
Xwindows<BR>
~/.Xdefault - u¿ywany przez emulator terminala pod X - <CODE>rxvt</CODE>
<P>Pamiêtaj ! Dla tych wszystkich plików i innych, które spotkasz w
przysz³o¶ci - PPS
<P>
<H2><A NAME="s6">6. Troszkê programowania.</A></H2>

<P>
<P>
<H2>6.1 Pisanie skryptów: takie .BAT-y tylko lepsze.</H2>

<P>
<P>Je¶li u¿ywa³e¶ plików .BAT, aby u³atwiæ sobie ¿ycie (Ja u¿ywa³em i
to du¿o), to to samo mo¿na zrobiæ w Linux-ie u¿ywaj±c aliasów -
zobacz przyk³ad wy¿ej. Ale je¶li twoje pliki .BAT by³y bardziej
skomplikowane, to polubisz programowanie w pow³oce - jest tak samo
wydajne jak QBasic, je¶li nie bardziej. (nawet je¶li nie u¿ywa³e¶
bardziej skomplikowanych plików .BAT, to i tak bêdziesz z czasem
programowa³ w pow³oce. Chocia¿by dlatego, ¿e wszelkie wersje
instalacyjne programów pod Linux-a s± napisane w skryptach.)
Pow³oka ma takie elementy jak: zmienne, instrukcje while, case,
for, if...then...else i wiele innych, co mo¿e byæ alternatyw±
nawet dla dobrego jêzyka programowania.
<P>Aby napisaæ skrypt, wszystko co musisz zrobiæ, to napisaæ zwyk³y plik
tekstowy zwieraj±cy polecenia, zapisaæ go i uczyniæ wykonywalnym.
To ostatnie mo¿esz zrobiæ poleceniem: <CODE>chmod u+x &lt;nazwa&gt;</CODE>
Aby go wykonaæ wpisz jego nazwê - pamiêtaj, ¿e Linux nie widzi
plików w katalogu bie¿±cym wiêc dodaj ./ na pocz±tku nazwy, albo
dodaj katalog bie¿±cy '.' do zmiennej PATH.
<P>S³owo ostrze¿enia: Standardowy edytor systemowy 'vi' nie jest
najszczê¶liwszym edytorem - szczególnie je¶li kto¶ jest
przyzwyczajony do takich edytorów jak ne.exe czy te spod
¶rodowiska Pascal/C++. Jak ju¿ to radzi³em wcze¶niej lepiej u¿ywaæ
joe, który jest dostêpny w ka¿dej standardowej dystrybucji.
Na wszelki wypadek powiem, ¿e:<BR>
- aby co¶ wpisaæ w 'vi' trzeba najpierw nacisn±æ 'i'<BR>
- aby wyj¶æ bez zachowania zmian: 'ESC:q!'<BR>
- aby wyj¶æ z zachowaniem zmian: 'ESC:x'<BR>
<P>Pisanie skryptów pod Unix-ami, to tak obszerny temat, ¿e mo¿na by
napisaæ ksi±¿kê na ten temat (w istocie s± ksi±¿ki na ten temat :)
), wiêc nie bêdê siê tutaj dalej zag³êbiaj, tylko podam
przyk³ad, który mam nadziejê przyda siê i z którego mo¿esz
wyci±gn±æ kilka podstawowych zasad.
<P>
<HR>
<PRE>
   #!/bin/sh
   # Jestem sobie komentarzem
   # nie zmieniaj pierwszej linii !!! - musi tam byæ
   echo "To jest system: `uname -a`" # u¿yj wyj¶cia polecenia uname
   echo "Nazywam siê $0" # zmienne wbudowane
   echo "Poda³e¶ mi nastêpuj±ce $# parametry: "$*
   echo "Pierwszy parametr to: "$1
   echo -n "Jak siê nazywasz? " ; read imie
   echo spójrz na róznicê: "Cze¶æ $imie" # cytowanie z "
   echo spójrz na ró¿nicê: 'Cze¶æ $imie' # cytowanie z '
   DIRS=0 ; FILES=0
   for file in `ls .` ; do
     if [ -d ${file} ] ; then # je¶li plik jest katalogiem
       DIRS=`expr $DIRS + 1`  # DIRS = DIRS + 1
     elif [ -f ${file} ] ; then
       FILES=`expr $FILES + 1`
     fi
     case ${file} in
       *.gif|*jpg) echo "${file}: plik graficzny" ;;
       *.txt|*.tex) echo "${file}: plik tekstowy" ;;
       *.c|*.f|*.for) echo "${file}: plik ¿ród³owy" ;;
       *) echo "${file}: inny plik" ;;
     esac
   done
   echo "Jest ${DIRS} katalogów i ${FILES} plików"
   ls | grep "ZxY--!!!WKW"
   if [ $? != 0 ] ; then # kod wyj¶cia ostatniego polecenia
     echo "ZxY--!!!WKW nie znaleziono"
   fi
   echo "wystarczy... je¶li chcesz wiedzieæ wiêcej, to poczytaj"
   echo "podrêcznik systemowy""
</PRE>
<HR>
   
<P>
<H2><A NAME="s7">7. C dla ciebie.</A></H2>

<P>
<P>Chyba nie spodziewa³e¶ siê znale¼æ GW czy QBasic-a na Linux-ie ??
W Unix-ach jêzykiem systemowym i podstawowym jest C, pokochaj
albo rzuæ. Wiele innych jêzyków (FORTAN, Pascal, Lisp, Basic,
Perl, awk ale nie Turbo Pascal) s± tak¿e dostêpne.
Zak³adaj±c, ¿e znasz ju¿ C, oto kilka wytycznych dla tych, którzy
wychowali siê na Turbo C++ czy innym z DOS-owych braci C.
Kompilator C pod Linux-em to <CODE>gcc</CODE> i wcale nie ma ¿adnych
gwizdków, dzwonków i bajerów, ktore maj± DOS-owe wersje.
¯adnego ¶rodowiska, zintegrowanej pomocy (CTRL+F1) czy
zintegrowanego debuggera itp. Jest to go³y kompilator wywo³ywany z
wiersza poleceñ; bardzo wydajny z reszt±. ¯eby skompilowaæ swoje
standardowe hello.c napisz:<BR>
<CODE>gcc hello.c</CODE>, a je¶li chcesz mieæ nazwê pliku wynikowego
tak± sam± jak plik ¼ród³owy to napisz <CODE>gcc -o hello hello.c</CODE>.
Pierwsze polecenie utworzy plik wykonywalny <CODE>a.out</CODE>.
¯eby do³±czyæ jak±¶ bibliotekê dodaj opcjê -l&lt;arg&gt;, np.
<CODE>gcc -o matma matma.c -lm</CODE><BR>
Opcja -l&lt;arg&gt; zmusza gcc, aby do³±czy³o bibliotekê
<CODE>/usr/lib/lib&lt;arg&gt;.a</CODE>, tak wiêc -lm do³±czy <CODE>/usr/lib/libm.a</CODE>.
<P>To wszystko jest dobre dopóki piszesz ma³e programy. Ale kiedy
twój program sk³ada siê z kilku plików ¼ród³owych, musisz u¿yæ
narzêdzia <CODE>make</CODE>. Za³ó¿my, ¿e napisa³e¶ jaki¶ interpreter: jego
plik g³ówny to parser.c i do³±cza do siebie dwa pliki parser.h i
xy.h. Chcesz u¿ywaæ procedur zawartych w parser.c, w programie
calc.c, który znowu do³±cza parser.h. Co za ba³agan ! Co musisz
zrobiæ aby skompilowaæ calc.c ?
<P>Musisz napisaæ tzw. <CODE>Makefile</CODE>, który informuje kompilator o
zale¿no¶ciach pomiêdzy poszczególnymi programami. W naszym
przypadku to bêdzie:
<P>
<HR>
<PRE>

      # Oto plik Makefile u¿ywany do kompilacji calc.c
      # W miejsce &lt;TAB> naci¶nij tabulator
                        
      calc: calc.o parser.o
      &lt;TAB>gcc -o calc calc.o parser.o -lm
      # calc zale¿y od dwóch plików objektowych: calc.o i parser.o
      
      calc.o: calc.c parser.h
      &lt;TAB>gcc -c calc.c
      # calc.o zale¿y od dwóch plików ¿ród³owych: calc.c i parser.h
   
      parser.o:  parser.c parser.h xy.h
      &lt;TAB>gcc -c parser.c
      # parser.o zale¿y od trzech plików ¼ród³owych
                          
      # koniec pliku Makefile
</PRE>
<HR>
<P>Zapisz ten plik jako Makefile i napisz <CODE>make</CODE> aby skompilowaæ
calc.c; mo¿esz tak¿e zapisaæ go jako <CODE>calc.mak</CODE> i wtedy napisaæ
<CODE>make -f calc.mak</CODE>. No i oczywi¶cie PPS :) na temat make.
<P>Wcze¶niej powiedzia³em, ¿e nie ma pomocy do C. To nie ca³kiem
prawda... niektóre funkcje s± opisane w podrêczniku systemowym.
<P>Jest bardzo du¿o bibliotek do C; w¶ród pierwszych, które bêdziesz
chcia³ u¿yæ mog± znale¼æ siê:
<UL>
<LI>ncurses - do zabawy z trybem tekstowym,</LI>
<LI>svgalib - do grafiki,</LI>
<LI>XForms - do programowania pod XWindows,</LI>
<LI>MGUI - tak¿e do programowania pod XWindows.</LI>
</UL>
<P>Dwie ostatnie mo¿na znale¼æ pod adresami:
<A HREF="ftp://bloch.phys.uwm.edu/pub/xforms">bloch.phys.uwm.edu/pub/xforms</A><BR>
<A HREF="http://www.volftp.vol.it/IT/IT/ITALIANI/MORELLO/index.htm">www.volftp.vol.it/IT/IT/ITALIANI/MORELLO/index.htm</A>
Te biblioteki u³atwiaj± bardzo programowanie pod XWindows.
Je¶li nie mo¿esz prze¿yæ bez IDE a'la Borland, to zdob±d¼ pakiet
<CODE>xwpe</CODE> z 
<A HREF="ftp://ftp.icm.edu.pl/pub/Linux/sunsite/apps/editors">ftp.icm.edu.pl</A> w katalogu /pub/Linux/sunsite/apps/editors.
Powiniene¶ go polubiæ.
<P>
<H2><A NAME="s8">8. Pozosta³y 1%.</A></H2>

<P>
<P>
<H2>8.1 "Odrootowiæ siê".</H2>

<P>
<P>Z³ym pomys³em jest logowanie siê jako root, ¿eby robiæ zwyk³e
codzienne rzeczy. U¿ywanie tego konta jest do¶æ niebezpieczne i
powinno byæ przeznaczone tylko do administracji. Aby utworzyæ
konto dla siebie wykonaj polecenie: <CODE>adduser</CODE> podaj±c nastêpnie
informacje takie jak swój identyfikator, has³o, numer grupy itp.
(wci¶nij &lt;&lt;ENTER&gt;&gt; na pytania, których nie rozumiesz.)
Od t³umacza: Mo¿e siê tak zdarzyæ, ¿e pojawi siê komunikat
'password locked' lub co¶ podobnego. Zajrzyj wtedy do katalogu
/etc i zobacz czy jest tam plik <CODE>.passwd.lock</CODE> lub o podobnej
nazwie i skasuj go.
<P>
<H2>8.2 Tworzenie wirtualnej pamiêci.</H2>

<P>
<P>Teoretycznie Linux mo¿e byæ uruchomiony ju¿ na 2MB RAM-u.
Od t³umacza: Ale ja bym nie radzi³ uruchamiania go przy takiej
ilo¶ci pamiêci, z reszt± obecnie chyba ¿adna dystrybucja nie da
siê zainstalowaæ je¶li masz mniej ni¿ 4MB RAM-u, a niektóre
wymagaj± nawet 8MB.
Ale im wiêcej pamiêci masz tym wiêcej mo¿esz zrobiæ. XWindows jak
ju¿ wspomnia³em nie bêd± dzia³aæ w miarê sensowanie je¶li masz
mniej ni¿ 8MB RAM-u. Aby dodaæ sobie jeszcze 8MB wirtulanej
pamiêci wpisz jako root w wierszu poleceñ:
<P>
<HR>
<PRE>
     # dd if=/dev/zero of=/swapfile bs=1024 count=8192
     # mkswap /swapfile 8192
     # sync
     # swapon /swapfile
</PRE>
<HR>
<P>Dodaj ostatni± liniê do pliku /etc/rc.d/rc.local, aby udostêpniæ
tê pamiêæ za ka¿dym razem kiedy bêdziesz startowa³ Linux-a.
<P>
<H2>8.3 U¿ywanie tar-a i gzip-a.</H2>

<P>
<P>W Unix-ach bardzo popularnymi programami do archiwizacji i
kompresji s± <CODE>tar i gzip</CODE>.
<P>Aby stworzyæ archiwum wpisz w wierszu poleceñ:<BR>
<CODE>tar cvf &lt;nazwa_archiwum.tar&gt; &lt;pliki_do_zarchiwizowania&gt;</CODE>
<P>Aby wydobyæ pliki z archiwum wpisz:<BR>
<CODE>tar xpvf &lt;nazwa_archiwum.tar&gt; &lt;pliki&gt;</CODE>
<P>Aby wy¶wietliæ zawarto¶æ archiwum napisz:<BR>
<CODE>tar tf &lt;nazwa_archiwum&gt; | less</CODE>
<P>Opcja 'v' powoduje wy¶wietlenie plików archiwizowanych albo
wyci±ganych z archiwum, je¶li nie chcesz tego, mo¿esz ja pomin±æ.
<P>Aby skompresowaæ pliki mo¿esz u¿yæ <CODE>compress</CODE> albo <CODE>gzip</CODE>.
Ten pierwszy jest ju¿ przestarza³y i nie powinien byæ u¿ywany.
<P><CODE>compress &lt;plik&gt;</CODE> albo <CODE>gzip &lt;plik&gt;</CODE> skompresuje plik.
<CODE>uncompress &lt;plik&gt;.Z</CODE> albo <CODE>gzip -d &lt;plik&gt;.gz</CODE> odkompresuje
plik.
<P>Je¶li ¶ci±gasz z sieci jaki¶ pakiet w 99% przypadków jest to
skompresowane archiwum (xxx.tar.gz lub xxx.tgz). ¯eby rozpakowaæ i
odarchiwizowaæ za jednym zamachem wpisz:<BR>
<CODE>tar xzf xxx.tar.gz</CODE>
Opcji 'z' mo¿esz tak¿e u¿ywaæ przy archiwizowaniu i przegl±daniu
archiuwm skompresowanego.
Przy okazji warto powiedzieæ, ¿e pakiety te s± ju¿ tak
przygotowane, ¿e mo¿esz je rozpakowaæ w katalogu g³ównym - / i
wszystkie programy znajd± siê na swoim miejscu. Zak³adaj±c
oczywi¶cie, ¿e nie pogrzeba³e¶ za bardzo na swoim systemie.
<P>Programy <CODE>arj, zip, unzip, rar, unrar</CODE> tak¿e s± dostêpne pod
Linux-em. 
<P>
<H2>8.4 Instalacja aplikacji.</H2>

<P>
<P>Mie¶ci siê tutaj ju¿ to co wspomnia³em o plikach xxx.tar.gz.
Dystrybucja Slackware ma swój program, który pomaga przy
instalacji pakietów - pkgtool. Dystrybucja Red Hat ma rpm - trochê
mniej przyjazny. Dystrybucja Debian pewnie te¿ co¶ takiego ma, ale
poniewa¿ nie mia³em z ni± kontaktu, wiêc nie wiem.
<P>S± te¿ aplikacje, które maj± swoje w³asne systemy instalacji. Jak
rozpakujesz jaki¶ pakiet przeczytaj zawsze pliki README albo
INSTALLATION, a znajdziesz tam informacje na temat jak
zainstalowaæ dany pakiet. Du¿a czê¶æ pakietów jest rozprowadzana
jako ¼ród³a i musisz je najpierw skompilowaæ. Najlepiej rozpakowaæ
je w katalogu /usr/src przeznaczonym na ¼ród³a i tam poczytaæ jak
dany pakiet skompilowaæ i zainstalowaæ. Z regu³y wszystko co
musisz zrobiæ to rozpakowaæ pakiet i napisaæ <CODE>make</CODE> albo
<CODE>make install</CODE>. Oczywi¶cie bêdziesz potrzebowa³ kompilatora gcc.
Pamiêtaj, ¿e instalacja pakietów to zadanie dla root-a.
<P>
<H2>8.5 Triki, bez których nie mo¿esz siê obej¶æ.</H2>

<P>
<P>Dope³nianie nazw poleceñ i nazw plików/katalogów. Je¶li wpiszesz
nie ca³± nazwê polecenia i naci¶niesz &lt;TAB&gt; to pow³oka dope³ni za
ciebie nazwê albo wy¶wietli wszystkie zaczynaj±ce siê na podany
ci±g. Np. zamiast pisaæ gcc dddddddllllllllluuuuga.nazwa.pliku -
na dodatek nie pomyliæ siê w ilo¶ci d l oraz u napisz gcc ddd&lt;TAB&gt;.
<P>Ogl±danie zawarto¶ci ekranu, która siê przesunê³a do góry: Mo¿esz
to zrobiæ wciskaj±c &lt;SHIFT+PGUP&gt; - ile mo¿esz obejrzeæ zale¿y od
tego ile masz pamiêci na karcie graficznej. Je¶li podasz polecenie
<CODE>script &lt;plik&gt;</CODE> to wszystko co pojawi siê na ekranie znajdzie
siê tak¿e w pliku &lt;plik&gt; dopóki nie podasz polecenia <CODE>exit</CODE>.
<P>Reset ekranu: je¶li zdarzy ci siê wy¶wietliæ plik binarny to mo¿e
siê to skoñczyæ tym, ¿e zamiast znaku zachêty bêdziesz mia³ jakie¶
krzaki. Napisz wtedy na ¶lepo, ale dok³adnie, <CODE>reset</CODE> albo
<CODE>echo &lt;CTRL+V&gt; &lt;ESC&gt; c &lt;ENTER&gt;</CODE> albo <CODE>echo &lt;CTRL+V&gt; &lt;CTRL+O&gt; &lt;ENTER&gt;</CODE>
<P>Komunikaty od j±dra: spójrz do pliku /var/adm/messages albo
/var/log/messages jako root, aby poczytaæ komunikaty od j±dra
w³±czaj±c to co pojawi³o siê podczas startu systemu.
<P>
<H2>8.6 Po¿yteczne programy.</H2>

<P>
<P>Po pierwsze - gdzie je znale¼æ. Poniewa¿ wszyscy wiecie jak siê
poruszaæ po sieci i jak u¿ywaæ archie-go i ftp podam wam tylko
najwa¿niejsze adresy dla Linux-a. S± to:
<P>
<UL>
<LI>
<A HREF="ftp://sunsite.unc.edu">sunsite.unc.edu</A></LI>
<LI>
<A HREF="ftp://TSX-11.mit.edu">TSX-11.mit.edu</A></LI>
<LI>
<A HREF="ftp://nic.funet.fi">nic.funet.fi</A></LI>
</UL>
<P>Pierwsze dwa maj± swoje kopie w Polsce pod adresem ftp.icm.edu.pl.
Zalecam ich u¿ywaæ - o wiele szybszy transfer. I tak:
<P>
<UL>
<LI>sunsite.unc.edu to 
<A HREF="ftp://ftp.icm.edu.pl/pub/Linux/sunsite">/pub/Linux/suniste/</A></LI>
<LI>TSX-11.mit.edu to 
<A HREF="ftp://ftp.icm.edu.pl/pub/Linux/tsx-11/">/pub/Linux/tsx-11/</A></LI>
</UL>
<P>Programy:
<P>
<UL>
<LI>at - pozwala uruchamiaæ programy o podanej godzinie w podanym dniu,
</LI>
<LI>awk - bardzo dobry jêzyk do manipulacji plikami z danym (i nie tylko)
Na przyk³ad:
<PRE>
   awk '$2 ~ "abc" {print $1, "\t", $4}' dane.dat
   
</PRE>

Wy¶witeli pola 1. i 4. ka¿dej linii z pliku dane.dat, której
drugie pole = abc
   </LI>
<LI>delete-undelete - to chyba wiadomo,
   </LI>
<LI>df - podaje informacje o ilo¶ci wolnego i zajêtego miejsca na dysku
   </LI>
<LI>dosemu - pozwala uruchamiaæ niektóre DOS-owe programy oraz Win 3.x
przy odrobinie mieszania z konfiguracj±,
   </LI>
<LI>file &lt;nazwa&gt; - podaje rodzaj pliku - archiwum, gif, text itp.
   </LI>
<LI>find (zobacz sekcja 
<A HREF="#dir">Katalogi</A>) jest jednym z
najlepszych poleceñ.  U¿ywany jest do wyszukiwania plików na
dysku, które spe³niaj± podane warunki i dzia³ania na nich. Ogólna
postaæ polecenia find wygl±da tak:<BR>
find &lt;katalog&gt; &lt;wyra¿enie&gt;
gdzie wyra¿enie zawiera kryteria wyszukiwania i dzia³ania.<BR>
Przyk³ady:<BR>
   
find . -type l -exec ls -l {} \;<BR>
wyszukaj wszystkie do³±czenia symboliczne w katalogu bie¿±cym i
jego podkatalogach i poka¿ na co wskazuj±.<BR>
   
find / -name '*.old' -ok rm {} \;<BR>
wyszukaj wszystkie pliki z ca³ego dysku z rozszerzeniem .old i
pytaj o skasowanie ich.<BR>
   
find . -perm 755<BR>
wyszukaj wszystkie pliki z prawami dostêpu 755 - wykonywalne (zobacz
<A HREF="#permissions">Prawa dostêpu</A>) w bie¿±cym katalogu i jego
podkatalogach.<BR>
   
find . -user root<BR>
wyszukaj pliki, których w³a¶cicielem jest root.<BR>
   
Jest o wiele wiêcej mo¿liwo¶ci, jak np. wyra¿enia logiczne (and, or)
- PPS.
   </LI>
<LI>(f)grep - wyszukuje ³añcuchy w plik-u/ach, np.
grep -l "stdio" *.c - wy¶wietl nazwy plików .c, które zawieraj±
ci±g stdio
   </LI>
<LI>gnuplot - doskona³y program do naukowego drukowania na ploterach
</LI>
<LI>gzexe - skompresuj program wykonywalny zachowuj±c jego
wykonywalno¶æ
   </LI>
<LI>joe - wspania³y edytor. Uruchamiaj±c go poleceniem <CODE>jstar</CODE>
bêdziesz mia³ te same przypisania do klawiszy co w WordStar
   </LI>
<LI>less - przypuszczalnie najlepszy do przegl±dania plików
tekstowych; je¶li jest dobrze skonfigurowany to mo¿esz tak¿e
ogl±daæ pliki .gz, .z, .tar
</LI>
<LI>lpr &lt;plik&gt; - drukuje plik w tle. Aby sprawdziæ status
kolejki do drukowania napisz <CODE>lpq</CODE>
   </LI>
<LI>mc - co¶ a'la Norton Commander
   </LI>
<LI>pine - przyjazny program do obs³ugi poczty i nie tylko
   </LI>
<LI>script &lt;plik&gt; - kopiuje to co siê pojawia na ekranie
do pliku dopóki nie wydasz polecenia <CODE>exit</CODE>.
   </LI>
<LI>sudo - pozwala zwyk³ym u¿ytkownikom na wykonywanie zadañ
root-a PPS
   </LI>
<LI>uname -a - informacja o systemie
   </LI>
<LI>zcat, zless - wy¶wietlaj± skompresowane za pomoc± gzip-a pliki
tekstowe
         </LI>
<LI>Nastêpuj±ce polecenia s± czêsto potrzebne:
<CODE>bc, cal, chsh, cmp, cut, fmt, head, hexdump, nl, passwd, printf,
sort, split, strings, tac, tail, tee, touch, uniq, w, wall, wc,
whereis, write, xargs, znew.</CODE>
   </LI>
</UL>
<P>
<H2>8.7 Pospolite rozszerzenia i programy z nimi zwi±zane.</H2>

<P>
<P>W przysz³o¶ci na pewno zetkniesz siê z wieloma rozszerzeniami. Oto
lista tych najpopularniejszych:
<P>
<UL>
<LI>&dot;1 ... .8 - strony podrêcznika systemowego.</LI>
<LI>&dot;arj - kompresja arj</LI>
<LI>&dot;dvi - plik wyj¶ciowy TeX-a (patrz poni¿ej); xdvi - program do
ogl±dania tych plików; dvips - program t³umacz±cy je na
postscript .ps</LI>
<LI>&dot;gif - plik graficzny</LI>
<LI>&dot;gz - kompresja gzip</LI>
<LI>&dot;info - plik informacyjny (alternatywa dla "man-a")</LI>
<LI>&dot;jpg, .jpeg - plik graficzny</LI>
<LI>&dot;lsm - Linux Software Map. Plik tekstowy zawieraj±cy
informacje o danym pakiecie</LI>
<LI>&dot;ps - plik postscipt-owy. Aby je ogl±daæ zdob±d¼ gs i
opcjonalnie ghostscript</LI>
<LI>&dot;tgz, tar.gz - skompresowane archiwum</LI>
<LI>&dot;tex - plik dla TeX-a - narzêdzie do sk³adania dokumentów</LI>
<LI>&dot;texi - plik dla texinfo</LI>
<LI>&dot;xbm, .xpm, .xwd - plik graficzny</LI>
<LI>&dot;zip - archiwum zip</LI>
<LI>&dot;Z - kompresja compress
</LI>
</UL>
<P>
<H2><A NAME="end"></A> <A NAME="s9">9. To tyle.</A></H2>

<P>
<P>Gratulacje ! £ykn±³e¶ trochê Unix-a i jeste¶ gotów do pracy i
eksperymentowania. Pamiêtaj, ¿e twoja wiedza na temat systemu jest
bardzo ma³a i jeste¶ zobowi±zany du¿o æwiczyæ, ¿eby dobrze siê
pos³ugiwaæ Linux-em. Ale je¶li wszystko co mia³e¶ zrobiæ to
po¶ci±gaæ aplikacje i pracowaæ z nimi, to za³o¿ê siê, ¿e to co
napisa³em tutaj to wystarczaj±co. Na dzisiaj nie wiem wiele
wiêcej, a jako¶ udaje mi siê pracowaæ z Linux-em codziennie !
<P>Jestem pewien, ¿e Linux ci siê spodoba i dalej bêdziesz siê go
uczy³ i poznawa³. Za³o¿ê siê te¿, ¿e ju¿ nigdy nie wrócisz do
DOS-a ! Mam nadziejê, ¿e wyrazi³em siê dostatecznie jasno i
zrozumiale i zrobi³em dobry uczynek dla moich trzech czy czterech
czytelników.
<P>
<H2>9.1 Prawa autorskie.</H2>

<P>
<P>O ile nie stwierdza siê inaczej, dokumenty HOWTO s± chronione
prawami autorskimi ich autorów. Mog± one byæ rozprowadzane w
ca³o¶ci lub w czê¶ci, w jakiejkolwiek postaci fizycznej czy
elektronicznej tak d³ugo, dopóki znajduje siê w nich ta wzmianka.
Dystrybucja komercyjna jest dozwolona, a nawet zachêca siê do
niej; chocia¿ autor chcia³by byæ poinformowany o takowej.
<P>Wszelkie t³umaczenia, prace pochodne, prace zebrane zawieraj±ce
dokumenty HOWTO musz± zawieraæ tê notatkê o prawach autorskich.
Oznacza to, ¿e nie mo¿esz stworzyæ pracy pochodz±cej z HOWTO i
na³o¿yæ na jej dystrybucjê dodatkowych ograniczeñ. Wyj±tki od tej
zasady mog± byæ uczynione pod pewnymi warunkami; skontaktuj siê z
koordynatorem programu Linux HOWTO pod ni¿ej podanym adresem.
<P>Krótko mówi±c, chcemy promowaæ szerzenie tych dokumentów przez
wszelkie dostêpne kana³y. Chcieliby¶my tak¿e utrzymaæ prawa
autorskie na³o¿one na te dokumenty, i byæ powiadomieni o planach
dotycz±cych redystrybucji HOWTO.
<P>Je¶li masz pytania skontaktuj siê z Gregiem Hankisem,
koordynatorem programu Linux HOWTO po adresem 
<A HREF="mailto:gregh@sunsite.unc.edu">gregh@sunsite.unc.edu</A>.
<P>
<H2>9.2 Disclaimer.</H2>

<P>
<P>"Szybkie przej¶cie od DOS-a do Linux-a" zosta³o napisane przez
Guido Gonzato, 
<A HREF="mailto:Guido@ibogfs.cineca.it">Guido@ibogfs.cineca.it</A>. Wielkie dziêki dla
Matta Welsha, autora podrêcznika "Linux Installation and Getting
Started", dla Ian Jackson, autora "Linux frequently asked
questions with answers", dla Giuseppe Zanetti, autora "Linux - Il
sistema operativo FREE SOFTWARE per personal computer 386/486",
dla wszystkich, którzy przys³ali mi pocztê z sugestiami no i
szczególne podziêkowania dla Linusa Torvaldsa i GNU, którzy dali
nam Linuxa !!!
<P>Dokument ten dostarczany jest "taki jaki jest". W³o¿y³em wiele
wysi³ku, aby napisaæ go tak dok³adnie jak tylko potrafi³em, ale
wykorzystujesz informacje tu zawarte na w³asne ryzyko. Nie jestem
odpowiedzialny w ¿adnym wypadku za jakiekolwiek zniszczenia
wynik³e z winy korzystania z tego dokumentu.
T³umacz tak¿e nie jest odpowiedzialny za ¿adne zniszczenia.
<P>Wszelkie odzewy, pro¶by, sugestie, krytyki itd. s± mile widziane.
<P>Ciesz siê z ¿ycia ! (i z Linux-a)
<P>
<P>Guido =8-)
<P>
<H2>9.3 Od t³umacza.</H2>

<P>
<P>T³umaczenie to jest chronione prawami autorskimi &copy; Bartosza
Maruszewskiego.
Dozwolone jest rozprowadzanie i dystrybucja na prawach takich
samych jak dokument oryginalny.
<P>Je¶li znalaz³e¶ jakie¶ ra¿±ce b³êdy ortograficzne, gramatyczne,
sk³adniowe, techniczne to pisz do mnie:
<P>
<A HREF="mailto:B.Maruszewski@jtz.org.pl">B.Maruszewski@jtz.org.pl</A><P>Oficjaln± stron± t³umaczeñ HOWTO jest
<A HREF="http://www.jtz.org.pl/">http://www.jtz.org.pl/</A><P>Aktualne wersje przet³umaczonych dokumentów znajduj± siê na
tej¿e stronie. Dostêpne s± tak¿e poprzez anonimowe ftp pod adresem
<A HREF="ftp://ftp.jtz.org.pl/HOWTO/">ftp.jtz.org.pl/HOWTO/</A><P>Przet³umaczone przeze mnie dokumenty znajduj± siê tak¿e na
<A HREF="http://www.jtz.org.pl/bartek/tlumaczenie.html">mojej stronie WWW.</A> S± tam te¿ odwo³ania do Polskiej Strony
T³umaczeniowej.
<P>Kontakt z nasz± grup±, grup± t³umaczy mo¿esz uzyskaæ poprzez listê
dyskusyjn± jtz@ippt.gov.pl. Je¶li chcesz sie na ni± zapisaæ, to
wy¶lij list o tre¶ci <CODE>subscribe jtz Imiê Nazwisko</CODE> na adres
<CODE>majordomo@ippt.gov.pl</CODE>
<P>Zmiany w tym dokumencie wprowadzone przez t³umacza to:
<P>
<UL>
<LI>- wzmianka o systemie ext2 w nowych dystrybucjach,</LI>
<LI>- wzmianka o najczê¶ciej stosowanych skrótach,</LI>
<LI>oraz inne pomniejsze dodatki.</LI>
</UL>
 
<P>
</BODY>
</HTML>
doc-linux-pl-html 2002.06.14-3 / usr / share / doc / HOWTO / pl-html / Dos2Linux-HOWTO.pl.html
