This file is indexed.

/usr/share/doc/HOWTO/pl-html/Keyboard-HOWTO.pl.html is in doc-linux-pl-html 2002.06.14-3.

This file is owned by root:root, with mode 0o644.

The actual contents of the file can be viewed below.

   1
   2
   3
   4
   5
   6
   7
   8
   9
  10
  11
  12
  13
  14
  15
  16
  17
  18
  19
  20
  21
  22
  23
  24
  25
  26
  27
  28
  29
  30
  31
  32
  33
  34
  35
  36
  37
  38
  39
  40
  41
  42
  43
  44
  45
  46
  47
  48
  49
  50
  51
  52
  53
  54
  55
  56
  57
  58
  59
  60
  61
  62
  63
  64
  65
  66
  67
  68
  69
  70
  71
  72
  73
  74
  75
  76
  77
  78
  79
  80
  81
  82
  83
  84
  85
  86
  87
  88
  89
  90
  91
  92
  93
  94
  95
  96
  97
  98
  99
 100
 101
 102
 103
 104
 105
 106
 107
 108
 109
 110
 111
 112
 113
 114
 115
 116
 117
 118
 119
 120
 121
 122
 123
 124
 125
 126
 127
 128
 129
 130
 131
 132
 133
 134
 135
 136
 137
 138
 139
 140
 141
 142
 143
 144
 145
 146
 147
 148
 149
 150
 151
 152
 153
 154
 155
 156
 157
 158
 159
 160
 161
 162
 163
 164
 165
 166
 167
 168
 169
 170
 171
 172
 173
 174
 175
 176
 177
 178
 179
 180
 181
 182
 183
 184
 185
 186
 187
 188
 189
 190
 191
 192
 193
 194
 195
 196
 197
 198
 199
 200
 201
 202
 203
 204
 205
 206
 207
 208
 209
 210
 211
 212
 213
 214
 215
 216
 217
 218
 219
 220
 221
 222
 223
 224
 225
 226
 227
 228
 229
 230
 231
 232
 233
 234
 235
 236
 237
 238
 239
 240
 241
 242
 243
 244
 245
 246
 247
 248
 249
 250
 251
 252
 253
 254
 255
 256
 257
 258
 259
 260
 261
 262
 263
 264
 265
 266
 267
 268
 269
 270
 271
 272
 273
 274
 275
 276
 277
 278
 279
 280
 281
 282
 283
 284
 285
 286
 287
 288
 289
 290
 291
 292
 293
 294
 295
 296
 297
 298
 299
 300
 301
 302
 303
 304
 305
 306
 307
 308
 309
 310
 311
 312
 313
 314
 315
 316
 317
 318
 319
 320
 321
 322
 323
 324
 325
 326
 327
 328
 329
 330
 331
 332
 333
 334
 335
 336
 337
 338
 339
 340
 341
 342
 343
 344
 345
 346
 347
 348
 349
 350
 351
 352
 353
 354
 355
 356
 357
 358
 359
 360
 361
 362
 363
 364
 365
 366
 367
 368
 369
 370
 371
 372
 373
 374
 375
 376
 377
 378
 379
 380
 381
 382
 383
 384
 385
 386
 387
 388
 389
 390
 391
 392
 393
 394
 395
 396
 397
 398
 399
 400
 401
 402
 403
 404
 405
 406
 407
 408
 409
 410
 411
 412
 413
 414
 415
 416
 417
 418
 419
 420
 421
 422
 423
 424
 425
 426
 427
 428
 429
 430
 431
 432
 433
 434
 435
 436
 437
 438
 439
 440
 441
 442
 443
 444
 445
 446
 447
 448
 449
 450
 451
 452
 453
 454
 455
 456
 457
 458
 459
 460
 461
 462
 463
 464
 465
 466
 467
 468
 469
 470
 471
 472
 473
 474
 475
 476
 477
 478
 479
 480
 481
 482
 483
 484
 485
 486
 487
 488
 489
 490
 491
 492
 493
 494
 495
 496
 497
 498
 499
 500
 501
 502
 503
 504
 505
 506
 507
 508
 509
 510
 511
 512
 513
 514
 515
 516
 517
 518
 519
 520
 521
 522
 523
 524
 525
 526
 527
 528
 529
 530
 531
 532
 533
 534
 535
 536
 537
 538
 539
 540
 541
 542
 543
 544
 545
 546
 547
 548
 549
 550
 551
 552
 553
 554
 555
 556
 557
 558
 559
 560
 561
 562
 563
 564
 565
 566
 567
 568
 569
 570
 571
 572
 573
 574
 575
 576
 577
 578
 579
 580
 581
 582
 583
 584
 585
 586
 587
 588
 589
 590
 591
 592
 593
 594
 595
 596
 597
 598
 599
 600
 601
 602
 603
 604
 605
 606
 607
 608
 609
 610
 611
 612
 613
 614
 615
 616
 617
 618
 619
 620
 621
 622
 623
 624
 625
 626
 627
 628
 629
 630
 631
 632
 633
 634
 635
 636
 637
 638
 639
 640
 641
 642
 643
 644
 645
 646
 647
 648
 649
 650
 651
 652
 653
 654
 655
 656
 657
 658
 659
 660
 661
 662
 663
 664
 665
 666
 667
 668
 669
 670
 671
 672
 673
 674
 675
 676
 677
 678
 679
 680
 681
 682
 683
 684
 685
 686
 687
 688
 689
 690
 691
 692
 693
 694
 695
 696
 697
 698
 699
 700
 701
 702
 703
 704
 705
 706
 707
 708
 709
 710
 711
 712
 713
 714
 715
 716
 717
 718
 719
 720
 721
 722
 723
 724
 725
 726
 727
 728
 729
 730
 731
 732
 733
 734
 735
 736
 737
 738
 739
 740
 741
 742
 743
 744
 745
 746
 747
 748
 749
 750
 751
 752
 753
 754
 755
 756
 757
 758
 759
 760
 761
 762
 763
 764
 765
 766
 767
 768
 769
 770
 771
 772
 773
 774
 775
 776
 777
 778
 779
 780
 781
 782
 783
 784
 785
 786
 787
 788
 789
 790
 791
 792
 793
 794
 795
 796
 797
 798
 799
 800
 801
 802
 803
 804
 805
 806
 807
 808
 809
 810
 811
 812
 813
 814
 815
 816
 817
 818
 819
 820
 821
 822
 823
 824
 825
 826
 827
 828
 829
 830
 831
 832
 833
 834
 835
 836
 837
 838
 839
 840
 841
 842
 843
 844
 845
 846
 847
 848
 849
 850
 851
 852
 853
 854
 855
 856
 857
 858
 859
 860
 861
 862
 863
 864
 865
 866
 867
 868
 869
 870
 871
 872
 873
 874
 875
 876
 877
 878
 879
 880
 881
 882
 883
 884
 885
 886
 887
 888
 889
 890
 891
 892
 893
 894
 895
 896
 897
 898
 899
 900
 901
 902
 903
 904
 905
 906
 907
 908
 909
 910
 911
 912
 913
 914
 915
 916
 917
 918
 919
 920
 921
 922
 923
 924
 925
 926
 927
 928
 929
 930
 931
 932
 933
 934
 935
 936
 937
 938
 939
 940
 941
 942
 943
 944
 945
 946
 947
 948
 949
 950
 951
 952
 953
 954
 955
 956
 957
 958
 959
 960
 961
 962
 963
 964
 965
 966
 967
 968
 969
 970
 971
 972
 973
 974
 975
 976
 977
 978
 979
 980
 981
 982
 983
 984
 985
 986
 987
 988
 989
 990
 991
 992
 993
 994
 995
 996
 997
 998
 999
1000
1001
1002
1003
1004
1005
1006
1007
1008
1009
1010
1011
1012
1013
1014
1015
1016
1017
1018
1019
1020
1021
1022
1023
1024
1025
1026
1027
1028
1029
1030
1031
1032
1033
1034
1035
1036
1037
1038
1039
1040
1041
1042
1043
1044
1045
1046
1047
1048
1049
1050
1051
1052
1053
1054
1055
1056
1057
1058
1059
1060
1061
1062
1063
1064
1065
1066
1067
1068
1069
1070
1071
1072
1073
1074
1075
1076
1077
1078
1079
1080
1081
1082
1083
1084
1085
1086
1087
1088
1089
1090
1091
1092
1093
1094
1095
1096
1097
1098
1099
1100
1101
1102
1103
1104
1105
1106
1107
1108
1109
1110
1111
1112
1113
1114
1115
1116
1117
1118
1119
1120
1121
1122
1123
1124
1125
1126
1127
1128
1129
1130
1131
1132
1133
1134
1135
1136
1137
1138
1139
1140
1141
1142
1143
1144
1145
1146
1147
1148
1149
1150
1151
1152
1153
1154
1155
1156
1157
1158
1159
1160
1161
1162
1163
1164
1165
1166
1167
1168
1169
1170
1171
1172
1173
1174
1175
1176
1177
1178
1179
1180
1181
1182
1183
1184
1185
1186
1187
1188
1189
1190
1191
1192
1193
1194
1195
1196
1197
1198
1199
1200
1201
1202
1203
1204
1205
1206
1207
1208
1209
1210
1211
1212
1213
1214
1215
1216
1217
1218
1219
1220
1221
1222
1223
1224
1225
1226
1227
1228
1229
1230
1231
1232
1233
1234
1235
1236
1237
1238
1239
1240
1241
1242
1243
1244
1245
1246
1247
1248
1249
1250
1251
1252
1253
1254
1255
1256
1257
1258
1259
1260
1261
1262
1263
1264
1265
1266
1267
1268
1269
1270
1271
1272
1273
1274
1275
1276
1277
1278
1279
1280
1281
1282
1283
1284
1285
1286
1287
1288
1289
1290
1291
1292
1293
1294
1295
1296
1297
1298
1299
1300
1301
1302
1303
1304
1305
1306
1307
1308
1309
1310
1311
1312
1313
1314
1315
1316
1317
1318
1319
1320
1321
1322
1323
1324
1325
1326
1327
1328
1329
1330
1331
1332
1333
1334
1335
1336
1337
1338
1339
1340
1341
1342
1343
1344
1345
1346
1347
1348
1349
1350
1351
1352
1353
1354
1355
1356
1357
1358
1359
1360
1361
1362
1363
1364
1365
1366
1367
1368
1369
1370
1371
1372
1373
1374
1375
1376
1377
1378
1379
1380
1381
1382
1383
1384
1385
1386
1387
1388
1389
1390
1391
1392
1393
1394
1395
1396
1397
1398
1399
1400
1401
1402
1403
1404
1405
1406
1407
1408
1409
1410
1411
1412
1413
1414
1415
1416
1417
1418
1419
1420
1421
1422
1423
1424
1425
1426
1427
1428
1429
1430
1431
1432
1433
1434
1435
1436
1437
1438
1439
1440
1441
1442
1443
1444
1445
1446
1447
1448
1449
1450
1451
1452
1453
1454
1455
1456
1457
1458
1459
1460
1461
1462
1463
1464
1465
1466
1467
1468
1469
1470
1471
1472
1473
1474
1475
1476
1477
1478
1479
1480
1481
1482
1483
1484
1485
1486
1487
1488
1489
1490
1491
1492
1493
1494
1495
1496
1497
1498
1499
1500
1501
1502
1503
1504
1505
1506
1507
1508
1509
1510
1511
1512
1513
1514
1515
1516
1517
1518
1519
1520
1521
1522
1523
1524
1525
1526
1527
1528
1529
1530
1531
1532
1533
1534
1535
1536
1537
1538
1539
1540
1541
1542
1543
1544
1545
1546
1547
1548
1549
1550
1551
1552
1553
1554
1555
1556
1557
1558
1559
1560
1561
1562
1563
1564
1565
1566
1567
1568
1569
1570
1571
1572
1573
1574
1575
<!DOCTYPE HTML PUBLIC "-//W3C//DTD HTML 3.2 Final//EN">
<HTML>
<HEAD>
 <META NAME="GENERATOR" CONTENT="SGML-Tools 1.0.9">
<META HTTP-EQUIV="content-type" content="text/html; charset=iso-8859-2">
<TITLE>The Linux Keyboard HOWTO</TITLE>


</HEAD>
<BODY>
<H1>The Linux Keyboard HOWTO<BR></H1>

<H2>Andries Brouwer,
<A HREF="mailto:aeb@cwi.nl">aeb@cwi.nl</A><BR>
v2.5, 27 sierpieñ 1997<BR>
<B>Wersja polska: Gwidon S. Naskrent
<A HREF="mailto:naskrent@hoth.amu.edu.pl">naskrent@hoth.amu.edu.pl</A><BR></B>
v1.1, 29 X 1997</H2>
<P><HR>
<EM>Notka ta zawiera informacje na temat klawiatury i konsoli
w Linuxie, oraz u¿ywania znaków spoza ASCII. Opisuje ona wersjê 2.0
Linuxa.
Dokument ten zosta³ napisany w standardzie ISO-8859-2.
Orygina³ tego dokumentu znajduje siê pod adresem
<A HREF="ftp.icm.edu.pl/pub/Linux/sunsite/docs/HOWTO/">ftp.icm.edu.pl/pub/Linux/sunsite/docs/HOWTO/</A></EM>
<HR>
<H2><A NAME="s1">1. U¿yteczne programy</A></H2>

<P>
<P>Poni¿sze pakiety zawieraj± programy odnosz±ce siê do klawiatury
lub konsoli:
<P><CODE>kbd-0.90.tar.gz</CODE> zawiera <CODE>loadkeys</CODE>, <CODE>dumpkeys</CODE>, <CODE>showkey</CODE>,
<CODE>setmetamode</CODE>, <CODE>setleds</CODE>, <CODE>setfont</CODE>, <CODE>showfont</CODE>, <CODE>mapscrn</CODE>,
<CODE>kbd_mode</CODE>, <CODE>chvt</CODE>, <CODE>resizecons</CODE>, <CODE>disalloc</CODE>,
<CODE>getkeycodes</CODE>, <CODE>setkeycodes</CODE>.
<P><CODE>util-linux-2.6</CODE> zawiera <CODE>setterm</CODE>, <CODE>kbdrate</CODE>. (Tak, <CODE>more</CODE>
w util-linux 2.6 zrzuca <CODE>core</CODE> z powodu konfliktu nazw. Zachowaj swoj±
star± kopiê, albo u¿ywaj util-linux-2.5, albo zmieñ 'savetty' na
'my_savetty' w more.c).
<P><CODE>shutils-1.12</CODE> zawiera <CODE>stty</CODE>.
<P><CODE>open-1.4.tgz</CODE> zawiera <CODE>open</CODE> (które powinno siê przemianowaæ
na <CODE>openvt</CODE>. Patrz te¿ <CODE>dynamic-vc-1.1.tar.gz</CODE>).
<P><CODE>SVGATextMode-1.6.tar.gz</CODE> zawiera <CODE>SVGATextMode</CODE>, program który
zastêpuje stare <CODE>resizecons</CODE>
<P>Dystrybucja X zawiera <CODE>xmodmap</CODE>, <CODE>xset</CODE>, <CODE>kbd_mode</CODE>
(patrz te¿ X386keybd(1) co do sytuacji pod XFree86 1.3, oraz
Xserver(1) co do rozszerzenia XKEYBOARD pod X11R6).
<P><CODE>termcap-2.0.8.tar.gz</CODE> zawiera <CODE>termcap</CODE>, star± bazê danych w³a¶ciwo¶ci
terminala. <CODE>ncurses-1.9.9e.tar.gz</CODE> zawiera bazê termlib która zastêpuje
termcap (wiele programów jednak ci±gle u¿ywa termcap).
<P>Patrz loadkeys(1), setleds(1), setmetamode(1) co do kodów wysy³anych
przez ró¿ne klawisze i ustawiania diod poza X. Pod X, u¿yj xmodmap(1).
<P>Patrz setfont(8) co do ³adowania czcionek konsoli. Wielu ludzi woli
za³adowaæ jak±¶ czcionkê w rodzaju iso01.f16, poniewa¿ domy¶lna
jest czcionk± sprzêtow± karty graficznej, i czêsto jest to
czcionka "Code Page 437", w której brakuje akcentowanych znaków i innych
symboli z zestawu Latin-1.
<P>Patrz setterm(1), kbdrate(8) co do w³a¶ciwo¶ci takich jak kolory t³a i
pisma, wygaszanie ekranu, szybko¶æ powtarzania klawiszy - wszystko poza X.
Pod X, patrz xset(1), te¿ co do d¼wiêku przy naci¶niêciu klawisza i
g³o¶no¶ci dzwonka.
<P>Plik <CODE>/etc/termcap</CODE> definiuje Esc-sekwencje dla wielu programów
które odnosz± siê do konsoli (lub innego terminala). Bardziej nowoczesna
wersja znajduje siê w <CODE>/usr/lib/terminfo</CODE>. (Patrz terminfo(5).
Pliki terminfo s± kompilowane kompilatorem terminfo
<CODE>/usr/lib/terminfo/tic</CODE>, patrz tic(1). Ich zawarto¶æ obejrzeæ
mo¿na u¿ywaj±c programu <CODE>infocmp</CODE>, patrz infocmp(1). Sekwencje konsoli
linuxowej opisane s± w console_codes(4).
<P>
<H2><A NAME="s2">2. Ogólnie o klawiaturze</A></H2>

<P>
<P>Naciskasz klawisz, a kontroler klawiatury wysy³a kody skanowe do
sterownika klawiatury j±dra. Niektóre klawiatury mo¿na programowaæ,
ale przewa¿nie kody klawiszy odpowiadaj±ce klawiszom s± sta³e.
Sterownik klawiatury j±dra przesy³a po prostu cokolwiek otrzymuje
do programu aplikacji, gdy ta jest w <EM>trybie skanowania kodów</EM>,
na przyk³ad podczas dzia³ania <CODE>X</CODE>. W przeciwnym razie przek³ada
on strumieñ kodów skanowych na kody klawiszy, odpowiadaj±ce zdarzeniom
naci¶niêcia i zwolnienia klawisza (pojedyncze naci¶niêcie klawisza
mo¿e wytworzyæ do sze¶ciu kodów skanowych).
Kody te [klawiszy] s± przesy³ane do programu aplikacji gdy znajduje
siê on w <EM>trybie kodów klawiszy</EM> (u¿ywane, na przyk³ad, przez
<CODE>showkey</CODE>). W przeciwnym razie, owe kody klawiszy porównywane s±
z rozk³adem klawiatury, i znaleziony tam znak lub ci±g znaków jest
przesy³any do aplikacji, b±d¼ nastêpuje wykonanie opisanej tam
czynno¶ci.
(Na przyk³ad, je¶li naci¶nie siê i zwolni klawisz <CODE>a</CODE>, klawiatura
wysy³a kody skanowe 0x1e i 0x9e, przekszta³cane s± one na kody klawiszy
30 i 158, a potem przesy³ane jako 0141, kod ASCII lub Latin-1 litery 'a';
je¶li naci¶nie siê i zwolni <CODE>Delete</CODE>, klawiatura wysy³a kody skanowe
0xe0 0x53 0xe0 0xd3, przekszta³cane na kody klawiszy 111 i 239, a potem
przesy³ane jako czterosymbolowa sekwencja ESC <CODE>[ 3 ~</CODE>, wszystko
to zak³adaj±c amerykañski uk³ad klawiatury jako domy¶lny (przyk³adem
kombinacji klawiszy której przypisana jest czynno¶æ jest Ctrl-Alt-Del).
<P>T³umaczenia pomiêdzy nieczêstymi kodami skanowymi i klawiszy mo¿na
dokonaæ u¿ywaj±c narzêdzia <CODE>setkeycodes</CODE> - tylko bardzo nieliczni
bêd± go potrzebowaæ. T³umaczenia pomiêdzy kodami klawiszy i znakami b±d¼
ci±gami znaków lub czynno¶ci, to jest uk³adem klawiatury, dokonuje siê
przy pomocy narzêdzia <CODE>loadkeys</CODE>.
Po szczegó³y patrz getkeycodes(8), setkeycodes(8), dumpkeys(1), loadkeys(1).
<P>Tam gdzie w powy¿szym opisie piszê "przes³ane do aplikacji", znaczy to
rzeczywi¶cie "przes³ane do sterownika terminala". To jest, dalsze
przetwarzanie jest bardzo podobne do przetwarzania tekstu który odbierany
jest na z³±czu szeregowym. Szczegó³y tego przetwarzania ustala program
.
<P>
<H2><A NAME="s3">3. Ogólnie o konsoli</A></H2>

<P>
<P>I odwrotnie, kiedy wypisujesz co¶ na konsolê, najpierw podpada to pod
standardowe przetwarzanie tty, a potem dostarczane jest sterownikowi
konsoli. Sterownik konsoli emuluje vt100 i przek³ada dane wej¶ciowe
aby rozpoznaæ Esc-sekwencje vt100 (ruchu kursora, czyszczenia ekranu itp.)
Znaki które nie s± czê¶ci± Esc-sekwencji s± najpierw przetwarzane na
Unicode, u¿ywaj±c jednej z czterech tablic odwzorowañ je¶li konsola
nie by³a od pocz±tku w trybie UTF-8, potem odnoszone do tabeli opisuj±cej
zale¿no¶æ miêdzy warto¶ciami Unicode i pozycjami w czcionce, a uzyskane
o¶mio- lub dziewiêciobitowe indeksy zapisywane s± w pamiêci ekranu,
gdzie powoduj± wy¶wietlenie kszta³tów znaków znalezionych w ROMie znakowym
karty graficznej. Do ROMu znakowego mo¿na za³adowaæ w³asne czcionki
u¿ywaj±c <CODE>setfont</CODE>, za³adowaæ odpowiadaj±c± tablicê odwzorowañ Unicode
u¿ywaj±c <CODE>loadunimap</CODE>, i za³adowaæ tablicê odwzorowañ u¿ytkownika
u¿ywaj±c <CODE>mapscrn</CODE>. Wiêcej szczegó³ów poni¿ej.
<P>Istnieje wiele konsol (zwanych Wirtualnymi Konsolami lub Wirtualnymi
Terminalami) które dziel± ten sam ekran. Mo¿esz ich u¿ywaæ jako
oddzielnych urz±dzeñ, albo uruchamiaj±c na nich oddzielne sesje logowania,
albo po prostu przesy³aj±c na nie jakie¶ dane wyj¶ciowe z pocz±tku
czy koñca <EM>system log</EM>. Patrz ni¿ej ("Prze³±czanie konsol") co do
tego jak je ustawiaæ i prze³±czaæ siê miêdzy nimi.
<P>
<H2><A NAME="s4">4. Kasowanie terminala</A></H2>

<P>
<P>Na ekranie s± ¶mieci, a wszystkie naci¶niêcia klawiszy daj± w efekcie
znaki do rysowania ramek. Co robiæ?
<P>Wiele programów przerysuje ekran po naci¶niêciu ^L. Mo¿e to pomóc
w sytuacji gdy na ekranie znajduj± siê ¶mieci z modemu lub nadany
komunikat. Komenda <CODE>clear</CODE> czy¶ci ekran.
<P>Komenda <CODE>reset</CODE> kasuje sterownik konsoli. Pomaga to w sytuacji
gdy ekran pe³en jest dziwnych znaków graficznych, a tak¿e je¶li
skurczy siê do jednej linii na dole. Je¶li nie masz tej komendy,
b±d¼ je¶li robi ona co¶ innego, stwórz w³asn± dodaj±c poni¿sze
dwie linie do pliku wykonywalnego <CODE>reset</CODE> w swojej ¶cie¿ce:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
#!/bin/sh
echo -e \\033c
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>to jest, masz zamiar pos³aæ dwa znaki: Esc-c, na konsolê.
<P>Dlaczego ekran czasami siê miesza i wy¶wietlane jest 24 lub jedna
linia, zamiast zwyk³ych 25? Có¿, g³ównym winowajc± jest
tutaj TERM=vt100 (albo jaki¶ inny terminal z 24 liniami) zamiast TERM=
linux przy ³±czeniu siê zdalnie. Je¶li stanie siê to na /dev/tty2 napisz:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
% cat > /dev/tty2
^[c
^D
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>na jakie¶ innej WK (gdzie wpisujesz cztery symbole do <CODE>cat</CODE>: Esc, c,
Enter, Ctrl-D) i od¶wie¿ ekran na /dev/tty2 (mo¿liwie u¿ywaj±c ^L), co
przywróci porz±dek. Oczywi¶cie sta³ym rozwi±zaniem jest u¿ywanie
odpowiedniego kawa³ka <CODE>termcap</CODE> lub <CODE>terminfo</CODE>.
<P>Dlaczego tak siê dzieje ¿e czasami dostajesz masê znaków do rysowania
ramek, np. po wys³aniu na ekran pliku binarnego za pomoc± <CODE>cat</CODE> ?
Istnieje wiele Esc-sekwencji które zmieniaj± zestaw znaków, a twój
plik mo¿e przypadkiem zawieraæ niektóre z nich. Esc c to ogólne
przekasowanie, lekarstwo na wszystko, ale je¿eli wiesz dok³adnie co
posz³o nie tak, mo¿esz to naprawiæ bez kasowania innych atrybutów
konsoli. Na przyk³ad po
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
% cat
^N
^D
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>twój znak zachêty konsoli bêdzie siê ca³y sk³ada³ ze znaków do rysowania
ramek. Napisz teraz (na ¶lepo):
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
% cat
^O
^D
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>I wszystko jest znów w porz±dku (wpisa³e¶ trzy symbole do ka¿dego <CODE>cat</CODE>:
^N lub ^O, Enter, ^D). ¯eby zrozumieæ co siê dzieje, patrz "Zestawy znaków
konsoli" poni¿ej.
<P>Je¶li za³adowa³e¶ jaki¶ dziwn± czcionkê i chcesz powróciæ do domy¶lnej.
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
% setfont
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>wystarczy (za³o¿ywszy ¿e zachowa³e¶ domy¶ln± czcionke w domy¶lnym
miejscu). Je¶li ta czcionka nie zawiera osadzonej mapy unikodowej (i
wypisuje z³e symbole dla znaków akcentowanych), wpisz
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
% loadunimap
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Na przyk³ad, je¶li wykonam
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
% loadkeys de-latin1
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>bêdê mia³ niemieck± klawiaturê, a klawisz na lewo od Enter wypisze mi
a-umlaut. Dzia³a to, poniewa¿ a-umlaut wystêpuje na stronie kodowej 437,
i mapa unikodowa j±dra jest inicjalizowana dla CP 437, a moja karta
graficzna ma wbudowan± czcionkê CP 437. Je¶li teraz za³adujê czcionkê
ISO-8859-1 u¿ywaj±c
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
% setfont iso01.f16
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>nadal wszystko dzia³a, bowiem <CODE>setfont</CODE> podstawia j±dru wa¿n± mapê
unikodow± (je¶li do czcionki nie jest do³±czona mapa), a bez mapy j±dro
odwo³uje siê bezpo¶rednio do czcionki, a to jest zupe³nie poprawne dla
systemu ISO-8859-1 z czcionk± iso01.f16. Ale przywrócenie poprzedniej
czcionki za pomoc±
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
% setfont
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>daje du¿± sigmê zamiast a-umlaut - wszystkie akcentowane znaki s±
pomieszane, poniewa¿ ta czcionka równie¿ nie ma osadzonej mapy unikodowej.
Po wykonaniu
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
% loadunimap
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>która ³aduje domy¶ln± mapê unikodow± (prawid³ow± dla domy¶lnej czcionki),
wszystko znów dzia³a jak trzeba. Zwykle <CODE>loadunimap</CODE> nie jest
wywo³ywane bezpo¶rednio, lecz przez <CODE>setfont</CODE>. Tak wiêc poprzednie
dwie komendy mo¿na zast±piæ przez
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
% setfont -u def
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Czcionki etiopskie oraz lat1u*.psf maj± osadzone tabele znaków Unicode.
Wiêkszo¶æ pozosta³ych nie ma.
<P>Na starych terminalach wydruk zawieraj±cy znaki tabulacji
mo¿e wymagaæ opó¼nienia, wiêc musisz napisaæ
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
% stty tab3
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>(patrz stty(1)).
<P>Tryb graficzny zmieniæ mo¿esz u¿ywaj±c <CODE>resizecons</CODE>
albo <CODE>SVGATextMode</CODE>. To zwykle za³atwia aspekt wy¶wietlania.
Po stronie wprowadzania mo¿e istnieæ wiele potencjalnie niew³a¶ciwych
rzeczy. Je¶li <CODE>X</CODE>, <CODE>DOOM</CODE>, albo jaki¶ inny program u¿ywaj±cy
trybu "surowego" pada, twoja konsola mo¿e ci±gle znajdowaæ siê w stanie
"surowym" (lub "pó³surowym"), i trudno jest wydawaæ polecenia. Patrz
"Jak wyj¶æ z trybu surowego" poni¿ej. Je¶li za³adowa³e¶ z³y uk³ad
klawiatury, to
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
% loadkeys -d
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>³aduje ponownie uk³ad domy¶lny, ale mo¿e siê okazaæ ¿e trudno jest
napisaæ "-" ! Alternatywa to:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
% loadkeys defkeymap
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Czasami nawet litery s± popl±tane. Warto wiedzieæ ¿e istniej± cztery
g³ówne typy klawiatur: QWERTY, QWERTZ, AZERTY i Dvoraka. Trzy pierwsze
nazwane s± od pierwszych sze¶ciu klawiszy i z grubsza odpowiadaj±
krajom angielsko-, niemiecko-, i francuskojêzycznym. W porównaniu z
QWERTY, uk³ad QWERTZ zamienia Y i Z. W porównaniu z QWERTY, uk³ad
AZERTY zamienia Q i A, W i Z, i ma M na prawo od L, na pozycji ¶rednika.
Uk³ad Dvoraka ma zupe³nie inny porz±dek liter.
<P>
<H2>4.1 Sprzêtowe kasowanie klawiatury</H2>

<P>
<P>Co¶ mo¿e byæ nie w porz±dku na poziomie ni¿szym ni¿ wie o tym Linux.
Istniej± co najmniej dwa ró¿ne ni¿sze poziomy (klawiatura i sterownik
klawiatury) w których wydaæ mo¿na komendê "wy³±cz klawiaturê" sprzêtowi
za ni± odpowiedzialnemu. Klawiatury czêsto mo¿na zaprogramowaæ
na u¿ywanie jednego z trzech ró¿nych zestawów kodów skanowych.
<P>Niemniej nie wiem o ¿adnym przypadku w którym okaza³oby siê to
jakim¶ problemem.
<P>Niektóre klawiatury maj± wbudowan± zdolno¶æ zmiany uk³adów. Stormy
Henderson (<CODE>stormy@ghost.net</CODE>) pisze:
"Je¶li twoja klawiatura przeprogramowa³a siê przez przypadek, mo¿esz
(na klawiaturze Gateway AnyKey) nacisn±æ control-alt-suspend_macro
by skasowaæ ustawienia klawiszy do stanu normalnego".
<P>
<H2><A NAME="s5">5. Delete i Backzspace</A></H2>

<P>
<P>Nak³onienie Delete i Backspace do prawid³owej pracy jest wcale trywialne,
zw³aszcza w ¶rodowisku mieszanym, gdzie komunikujesz siê z konsol±, z <CODE>X</CODE>,
<CODE>bash</CODE>, <CODE>emacsem</CODE>, logujesz siê zdalnie itd. Mo¿e bêdziesz musia³
wyedytowaæ kilkana¶cie plików konfiguracyjnych ¿eby powiedzieæ wszystkim
konkretnym programom czego dok³adnie chcesz. Z jednej strony problemem
jest jakie klawisze wypisuj± jakie kody (i jak te kody przetrawia
<CODE>kermit</CODE> czy <CODE>emacs</CODE>), a z drugiej strony jakie funkcje s± przypisane
jakim klawiszom.
<P>Ludzie czêsto skar¿± siê "mój klawisz wstecznej spacji nie dzia³a", jak
gdyby ten klawisz mia³ wbudowan± funkcjê "skasuj poprzedni znak". Niestety
wszystko co ten, albo ka¿dy inny, klawisz robi to wypisanie kodu, i mo¿na
tylko mieæ nadziejê ¿e sterownik tty j±dra i wszystkie aplikacje mo¿na
tak skonfigurowaæ ¿e klawisz wstecznej spacji rzeczywi¶cie dzia³a jako
klawisz kasuj±cy poprzedni znak.
<P>Wiêkszo¶æ unixowych programów otrzymuj± swoje dane wej¶ciowe tty przez
sterownik tty j±dra w trybie "niesurowym", i zwyk³e polecenie <CODE>stty</CODE>
ustala znak kasuj±cy. Jednak programy takie jak <CODE>bash</CODE>, <CODE>emacs</CODE>
czy <CODE>X</CODE> przetwarzaj± dane wej¶ciowe w³asnymi metodami, i musz± byæ
ka¿de z osobna przekonane do w³a¶ciwego dzia³ania.
<P>
<H2>5.1 Jak powiedzieæ Unixowi jakiego znaku chcesz u¿ywaæ ¿eby skasowaæostatnio napisany znak?</H2>

<P>
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
% stty erase ^?
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Je¶li znak jest kasowany, ale w dziwny sposób, co¶ jest nie w porz±dku
z twoimi ustawieniami tty. Je¶li ustawione jest <CODE>echoprt</CODE>, kasowane
znaki ujête s± miêdzy <CODE>\</CODE> oraz <CODE>/</CODE>.
Je¶li <CODE>echoe</CODE> nie jest ustawione, znak kasowania jest wypisywany
(co jest rozs±dne w przypadku gdy jest to znak drukuj±cy, jak #).
Wiêkszo¶æ ludzi woli <CODE>stty echoe -echoprt</CODE>. Napisanie <CODE>stty sane</CODE>
zrobi to i wiêcej. Napisanie <CODE>stty -a</CODE> pokazuje bie¿±ce ustawienia.
Jak to siê sta³o ¿e domy¶lnie nie by³y poprawne? Bêd±, je¿eli u¿yjesz
poprawnego <CODE>getty</CODE>.
<P>Zauwa¿ ¿e wiele programów (jak <CODE>bash</CODE>, <CODE>emacs</CODE> itd.) maj± swoje
w³asne przypisania klawiszy (zdefiniowane w <CODE>~/.inputrc</CODE>,
<CODE>~/.emacs</CODE> itd.) i nie wp³ywa na nie ustawienie znaku kasowania.
<P>Standardowy unixowy sterownik tty nie rozpoznaje kursora, ani klawiszy
(takich jak klawiszy strza³ek) przesuwaj±cych bie¿±c± pozycjê, i st±d
nie ma te¿ komendy takiej jak "skasuj bie¿±cy znak". Ale na przyk³ad
mo¿esz nauczyæ <CODE>bash</CODE> na konsoli rozpoznawania Delete wstawiaj±c
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
set editing-mode emacs
"\e[3~":delete-char
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>do <CODE>~/.inputrc</CODE>
<P>
<H3>"Kiedy¶ getty dobrze oddawa³o DEL i BS, ale teraz siê popsu³o"</H3>

<P>
<P>Dawniej, sterownik konsoli zwykle wypisywa³ BS-spacja-BS
(<CODE>\010\040\010</CODE>)
gdy otrzyma³ znak DEL (<CODE>\177</CODE>). Dzisiaj, znaki DEL s±
ignorowane (tak jak powinny, poniewa¿ sterownik emuluje vt100). Zdob±d¼
lepsze getty, tj. takie które nie wypisuje DEL.
<P>
<H3>"Login zachowuje siê inaczej przy pierwszej i drugiej próbielogowania"</H3>

<P>
<P>Przy pierwszej próbie, komunikujesz siê z <CODE>getty</CODE>. Przy drugiej
próbie, komunikujesz siê z <CODE>login</CODE>, innym programem.
<P>
<H2>5.2 Jak powiedziec Linuxowi jaki kod wysy³aæ po naci¶niêciu klawisza</H2>

<P>
<P>Na konsoli lub, ¶ci¶lej, gdy nie jeste¶ w trybie (pó³)surowym, u¿yj
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
% loadkeys mykeys.map
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>A pod X u¿yj
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
% xmodmap mykeys.xmap
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>[gdzie mykeys.(x)map to oczywi¶cie konkretny plik definicji klawiatury -
przyp. t³um.]
<P>Zauwa¿ ¿e (od XFree86-2.1) X czyta linuxowe ustawienia uk³adów klawiatury
przy initializacji Xowego keymap. Chocia¿ oba systemy nie s± w 100%
kompatybilne, oznacza to ¿e w wielu przypadkach u¿ywanie <CODE>xmodmap>
sta³o siê zbêdne.
Za³ó¿my, na przyk³ad, ¿e chcesz ¿eby twój klawisz Backspace dawa³
wsteczn± spacjê (^H, ósemkowe 010), a szary klawisz Delete DEL (ósemkowe
012), dodaj poni¿sze do </CODE>etc/rc.local (albo tam gdzie trzymasz swoje
pliki inicjalizacyjne).
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
/usr/bin/loadkeys &lt;&lt; EOF
keycode 14 = BackSpace
keycode 111 = Delete
EOF
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Zauwa¿ ¿e zmieni to funkcjê tych klawiszy tylko gdy nie u¿ywa siê
modyfikatorów. Domy¶lnie j±dro Linuxa pozwala Ctrl-Backspace wypisywaæ
wsteczn± spacjê - czasami przydaje siê to jako zapasowe wyj¶cie, gdy
stwierdzisz ¿e mo¿esz wypisywaæ tylko znaki DEL.
<P>Lewy klawisz Alt jest czasem zwany klawiszem Meta, a domy¶lnie kombinacje
AltL-X s± przypisane do symbolu Meta-X. Ale jakim ci±giem znaków jest
Meta-X? Ustalane jest to (via tty) przez znacznik Meta, ustawiony
komend± setmetamode. Dwiema mo¿liwo¶ciami s±: Esc X albo X iloczyn
logiczny 0200.
<P>
<H3>Dlaczego klawisz Backspace nie wysy³a domy¶lnie wstecznejspacji?</H3>

<P>
<P>(i) Poniewa¿ vt100 mia³ klawisz Delete nad klawiszem Enter.
<P>(ii) Bo Linus tak postanowi³.
<P>
<H2>5.3 Jak nakazaæ X zamianê Delete i Backspace</H2>

<P>
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
% xmodmap -e "keysym BackSpace = Delete" -e "keysym Delete = BackSpace"
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Albo, je¶li chcesz tylko ¿eby klawisz Backspace dawa³ wsteczn± spacjê:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
% xmodmap -e "keycode 22 = BackSpace"
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Albo, je¶li chesz tylko ¿eby klawisz Delete dawa³ Delete:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
% xmodmap -e "keycode 107 = Delete"
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>(ale zwykle takie jest ju¿ domy¶lne przypisanie).
<P>
<H2>5.4 Jak powiedzieæ emacsowi co robiæ gdy otrzyma Delete lubwsteczn± spacjê</H2>

<P>
<P>Wsad¼ do swojego pliku <CODE>.emacs</CODE> linie jak ni¿ej:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
  (global-set-key "\?" 'delete-backward-char)
  (global-set-key "\C-h" 'help-command)
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Oczywi¶cie mo¿esz w ten sam sposób przypisaæ inne polecenia innym
klawiszom. Zauwa¿ ¿e niektóre tryby g³ówne i poboczne redefiniuj±
przypisania klawiszy. Na przyk³ad w trybie szukania przyrostowego
[incremental mode] mo¿na znale¼æ kod:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
(define-key map "\177" 'isearch-delete-char)
(define-key map "\C-h" 'isearch-mode-help)
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Oznacza to ¿e u¿ywanie dwóch powy¿szych komend globalnych mo¿e nie
byæ dobrym pomys³em. Za du¿o jest miejsc z wbudowanym za³o¿eniem ^H =
pomoc i Del = delete. Nie oznacza to ¿e musisz ustawiæ klawisze tak
¿eby Backspace dawa³o Del. Ale je¶li tak nie jest, naj³atwiej jest
zmieniæ ich uk³ad na najni¿szym mo¿liwym poziomie <CODE>emacsa</CODE>.
<P>
<H2>5.5 Jak nakazaæ emacsowi zamienienie Delete i Backspace</H2>

<P>
<P>Wsad¼ do swojego pliku <CODE>.emacs</CODE> linie jak ni¿ej:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
  (setq keyboard-translate-table (make-string 128 0))
  (let ((i 0))
  (while (&lt; i 128)
      (aset keyboard-translate-table i i)
      (setq i (1+ i))))
  (aset keyboard-translate-table ?\b ?\^?)
  (aset keyboard-translate-table ?\^? ?\b)
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Ostatnie wersje <CODE>emacsa</CODE> maj± funkcjê <CODE>keyboard-translate</CODE>, wiêc
mo¿na upro¶ciæ powy¿sze do
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
(keyboard-translate ?\C-h ?\C-?)
(keyboard-translate ?\C-? ?\C-h)
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Zauwa¿ ¿e pod <CODE>X</CODE> <CODE>emacs</CODE> mo¿e rozró¿niaæ Ctrl-h i klawisz
Backspace (niezale¿nie od tego jakie kody oba wypisuj± na konsoli),
a domy¶lnie <CODE>emacs</CODE> bêdzie widzia³ klawisz wstecznej spacji jako DEL
(wykonuj±cy polecenia kasowania, przypisane temu znakowi, a nie
polecenia pomocy, przypisane do ^H). Mo¿na ro¿ró¿niaæ Backspace i Delete,
np. poprzez
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
  (global-unset-key [backspace] )
  (global-set-key [backspace] 'delete-backward-char)
  (global-unset-key [delete] )
  (global-set-key [delete] 'delete-char)
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>
<H2>5.6 Jak nakazaæ kermitowi zamienienie Delete i Backspace</H2>

<P>
<P>Wsad¼ do swojego pliku <CODE>.kermrc</CODE> linie jak ni¿ej:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
  set key \127 \8
  set key \8 \127
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>
<H2>5.7 Jak poinformowaæ xterm o twoich ulubionych trybach tty</H2>

<P>
<P>Xterm dziedziczy zwykle tryby tty po programie który go wywo³a³.
W <CODE>xdm</CODE>, domy¶lne klawisze kasowania i usuwania to <CODE>#</CODE> i <CODE>@</CODE>, jak
w starej dobrej wersji 6 Unixa.
Je¶li nie podoba ci siê to, mo¿esz wsadziæ co¶ podobnego do
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
  XTerm*ttymodes: erase ^? kill ^U intr ^C quit ^\ eof ^D susp ^Z start ^Q stop ^S eol ^@
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>do <CODE>/usr/lib/X11/app-defaults/XTerm</CODE> albo do
<CODE>$HOME/.Xresources</CODE>, zak³adaj±c ¿e masz liniê
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
  xrdb $HOME/.Xresources
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>w swoim <CODE>$HOME/.xinitrc</CODE>.
<P>
<H2>5.8 Jak poinformowaæ xmosaic ¿e klawisz Backspace wypisuje Del</H2>

<P>
<P>Wsadzenie
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
  *XmText.translations: #override\n\
         &lt;Key>osfDelete: delete-previous-character()
  *XmTextField.translations: #override\n\
          &lt;Key>osfDelete: delete-previous-character()
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>do twojego <CODE>$HOME/.Xresources</CODE> pomo¿e.
<P>W Netscape FAQ mo¿na jednak przeczytaæ:
<P>
<PRE>
        Dlaczego mój klawisz Backspace nie dzia³a w polach tekstowych?
        Domy¶lnie, Linux i XFree86 dostarczane s± ze ¼le skonfigurowanymi
        klawiszami Backspace i Delete. Wszystkie programy oparte na Motif
        (w tym oczywi¶cie Netscape Navigator) bêd± w ten sam sposób ¼le
        dzia³aæ.

        Specyfikacja Motif mówi ¿e Backspace ma kasowaæ poprzedni znak a
        Delete ma kasowaæ znak nastêpny. Linux i XFree86 s± dostarczane
        z takim ustawieniem ¿e oba klawisze - Backspace i Delete - wypisuj±
        Delete.

        Mo¿esz to naprawiæ u¿ywaj±c którego¶ z programów xmodmap, xkeycaps
        b±d¼ loadkeys i sprawiæ ¿e odpowiedni klawisz wypisuje klawsym
        wsteczna spacja, a nie Delete.

        Mo¿esz to równie¿ naprawiæ u¿ywaj±c pliku .motifbind; patrz
        strona man VirtualBindings(3).

        Uwaga: nie u¿ywaj zasobów *XmText.translations lub *XmTextField.
        translations próbuj±c naprawiæ ten problem. Je¶li tak zrobisz,
        rozwalisz pozosta³e przypisania klawiszy w polach tekstowych NN.
</PRE>
<P>
<H2>5.9 Lepsze rozwi±zanie dla programów u¿ywaj±cych Motifa, jak netscape</H2>

<P>
<P>Ted Kandell (ted@tcg.net) sugeruje co nastêpuje:
<P>Dodaj poni¿sze gdzie¶ w swoim <CODE>.profile</CODE>:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
  stty erase ^H
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Je¶li u¿ywasz basha, dodaj poni¿sze linie do swojego <CODE>.inputrc</CODE>:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
       "\C-?": delete-char
       "\C-h": backward-delete-char
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Dodaj nastêpuj±ce linie do swojego pliku <CODE>.xinitrc</CODE>:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
       xmodmap &lt;&lt;-EOF
       keycode 22  =  BackSpace osfBackSpace
       keycode 107 =  Delete
       EOF

       # wystartuj tu swojego managera okien, np.
       #(fvwm) 2>&amp;1 | tee /dev/tty /dev/console

       stty sane
       stty erase ^H
       loadmap &lt;&lt;-EOF
       keycode 14  = BackSpace
       keycode 111 = Delete
       EOF
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Bêdzie to definitywnie dzia³aæ dla klawiatury PC 101 lub 102-klawiszowej,
z ka¿dym rozk³adem Linuxa/XFree86.
<P>Wa¿n± czê¶ci± uczenia aplikacji motifowych takich jak Netscape poprawnej
pracy jest dodanie osfBackSpace do keycode 22, oprócz BackSpace.
<P>Zauwa¿ nie po obu stronach znaku = nie mog± siê znajdowaæ spacje.
<P>
<H2>5.10 Co z termcap i terminfo?</H2>

<P>
<P>Gdy kto¶ ma problemy z wsteczn± spacj±, ma on tendencjê do patrzenia w swój
kawa³ek termcap (lub terminfo) opisuj±cy terminal; i rzeczywi¶cie, istnieje
tam zdolno¶æ kb (lub kbs) opisuj±ca kod wypisywany przez klawisz Backspace.
Niemniej niewiele programów jej u¿ywa, wiêc - chyba ¿e masz problemy
z jednym konkretnym programem - prawdopodobnie b³±d le¿y gdzie indziej.
Oczywi¶cie poprawienie swojego kawa³ka termcap (terminfo) nie jest z³ym
pomys³em tak czy owak. Patrz ni¿ej pod "Zmienna TERM".
<P>
<H2><A NAME="s6">6. Zestawy znaków konsoli</A></H2>

<P>
<P>J±dro próbuje wywnioskowaæ najpierw jaki symbol rozumieæ przez ka¿dy
podany przez u¿ytkownika bajt, a nastêpnie gdzie ten symbol jest
umieszczony w bie¿±cej czcionce.
<P>J±dro wie o piêciu t³umaczeniach bajtów na symbole konsoli-ekranu.
W trybie Unicode (UTF-8) kod UTF-8 jest przekszta³acany bezpo¶rednio
na Unicode. Za³o¿eniem jest ¿e prawie wszystkie potrzebne symbole
w Unicode siê znajduj±, a w przypadkach gdzie nie jest to prawd±
zarezerwowane s± kody 0x00ff* dla bezpo¶redniego dostêpu do czcionki.
Poza trybem Unicode, u¿ywa siê jednej z tabeli t³umaczeñ.
Te cztery tabele to: a) Latin1 -&gt; Unicode, b) grafika vt100 -&gt;
Unicode, c) PC -&gt; Unicode, d) zdefiniowane przez u¿ytkownika.
<P>Istniej± dwa zestawy znaków, zwane G0 i G1, i jeden z nich jest
zestawem bie¿±cym (pocz±tkowo G0).
Wypisanie ^N spowoduje ¿e bie¿±cym zestawem bêdzie G1, ^O ¿e G0.
<P>Zmienne G0 i G1 wskazuj± na tablice t³umaczeñ, i mog± byæ zmienione
przez u¿ytkownika. Pocz±tkowo wskazuj± na tablice a) i b), odpowiednio.
Sekwencje Esc(B, Esc(0, Esc(U, Esc(K powoduj± ¿e G0 wskazuje na
tablice t³umaczeñ a), b), c), d), odpowiednio.
Sekwencje Esc)B, Esc)0, Esc)U, Esc)K powoduj± ¿e G1 wskazuje na
tablice t³umaczeñ a), b), c), d), odpowiednio.
<P>Sekwencja Esc-c powoduje skasowanie terminala, czyli to czego chcesz
je¿eli ekran jest ca³y za¶miecony. Czêsto doradzane <CODE>echo ^V^O</CODE>
spowoduje tylko ¿e zestawem bie¿±cym bêdzie G0, ale nie ma gwarancji ¿e
G0 pokazuje na tablicê a).
W niektórych dystrybucjach istnieje program reset(1), który wypisuje
po prostu echo ^[c. Je¶li twój kawa³ek termcap dla konsoli jest
poprawny (i ma <CODE>:rs=\Ec:</CODE>), wtedy zadzia³a tak¿e
<CODE>setterm -reset</CODE>.
<P>Zdefiniowan± przez u¿ytkownika tablicê odwzorowañ ustawiæ mo¿na
u¿ywaj±c mapscrn(8). Rezultatem odwzorowania jest to ¿e je¿eli
wypisywany jest symbol c, to wysy³any do pamiêci ekranu jest
symbol <CODE>s = map[c]</CODE>. Obraz bitowy który odpowiada <CODE>s</CODE>
znajduje siê w ROMie znakowym, i mo¿e zostaæ zmieniony przy
pomocy setfont(8).
<P>
<H2><A NAME="s7">7. Prze³±czanie konsoli</A></H2>

<P>
<P>Domy¶lnie prze³±czania konsoli dokonuje Alt-Fn lub Ctrl-Alt-Fn. Pod
<CODE>X</CODE> (lub nowszymi wersjami <CODE>dosemu</CODE>) dzia³a tylko Ctrl-Alt-Fn.
Wiele uk³adów klawiatur pozwala na cykliczne przemieszczanie siê
miêdzy konsolami przy u¿yciu Alt-strza³ka_w_prawo i Alt-strza³ka_w_lewo.
<P>XFree86 1.3 nie wie ¿e przyci¶niêty jest Alt gdy prze³±czasz siê do
okienka X. Tak wiêc nie mo¿esz prze³±czyæ siê natychmiast na jak±¶
innej WK, ale musisz najpierw zwolniæ Alt.
W drug± stronê powinno to dzia³aæ; j±dro zawsze zanotowywuje stan
góra/dó³ wszystkich klawiszy. (na tyle na ile mo¿na; na niektórych
klawiaturach czê¶æ klawiszy nie wysy³a kodu skanowego po naci¶niêciu,
np. klawisze PFn na FOCUS 9000) lub zwolnieniu (np. klawisz Pause
na wielu klawiaturach).
<P>XFree86 1.3 zapisuje czcionki za³adowane do ROMu znakowego przy starcie
i przywraca je przy prze³±czaniu konsoli. Tak wiêc efekt <CODE>setfont</CODE>
na WK zostaje wymazany gdy prze³±czasz siê miêdzy X i zewnêtrzem.
U¿ywanie <CODE>setfont</CODE> pod X mo¿e doprowadziæ do dziwnych rezultatów.
<P>Pod kontrol± programow± WK mo¿na zmieniaæ u¿ywaj±c komendy <CODE>chvt</CODE>.
<P>
<H2>7.1 Zmiana numeru Wirtualnych Konsoli</H2>

<P>
<P>To pytanie ci±gle pojawia siê od czasu do czasu, ale odpowied¼ brzmi:
ju¿ masz ich dosyæ. Od wersji 1.54 j±dra istnieje od 1 do 63 wirtualnych
konsol. Nowa konsola tworzona jest natychmiast po otwarciu. Usuwa siê
j± narzêdziem <CODE>disalloc</CODE> (ale mo¿na j± usun±æ tylko gdy nie ma z ni±
skojarzonych procesów).
<P>Dla starszych j±der, zmieñ liniê
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
#define NR_CONSOLES     8
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>w <CODE>include/linux/tty.h</CODE> (nie zwiêkszaj tej liczby powy¿ej 63),
i zrekompiluj j±dro.
<P>Je¶li jeszcze nie istniej±, stwórz urz±dzenia tty u¿ywaj±c <CODE>MAKEDEV</CODE> lub
<CODE>mknod ttyN c 4</CODE>, gdzie <CODE>N</CODE> oznacza numer tty. Na przyk³ad:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
for i in 9 10 11 12; do mknod /dev/tty$i c 4 $i; done
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>albo, lepiej, (poniewa¿ zatroszczy siê to równie¿ o w³a¶ciciela i prawa
dostêpu)
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
for i in 9 10 11 12; do /dev/MAKEDEV tty$i; done
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Je¶li chcesz ¿eby nowe WK uruchamia³y <CODE>getty</CODE>, dodaj linie w
<CODE>/etc/inittab</CODE> (ale jest znacznie lepiej mieæ uruchomione tylko dwie
<CODE>getty</CODE>, i tworzyæ wiêcej konsol dynamicznie w razie potrzeby. W ten
sposób bêdziesz mia³ wiêcej pamiêci gdy nie u¿ywasz wszystkich konsol, a
tak¿e wiêcej konsol, w razie gdyby¶ naprawdê ich potrzebowa³. Wyedytuj
<CODE>/etc/inittab</CODE> i wykomentuj wszystkie <CODE>getty</CODE> prócz dwóch
pierwszych).
<P>Gdy konsole s± przydzielane dynamicznie, zazwyczaj naj³atwiej jest
mieæ tylko jedn± czy dwie z uruchomionym <CODE>getty. Wiêcej
otwiera siê za pomoc± <CODE>open -l -s bash</CODE>. Nieu¿ywane konsole
(bez skojarzonych procesów) usuwa siê za pomoc± <CODE>disalloc</CODE>.
Ale, rzec mo¿esz, zajêty jestem czynno¶ciami w których nagle potrzebujê
wiêcej konsol, a nie mam znaku zachêty bash aby wydaæ polecenie <CODE>open</CODE>.
Na szczê¶cie mo¿liwe jest stworzenie nowej konsoli po naci¶niêciu jednego
klawisza, bez wzglêdu na to co dzieje siê na konsoli bie¿±cej.
Je¶li masz <CODE>spawn_login</CODE> z <CODE>kbd-0.90.tar.gz</CODE> i wstawisz
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
        loadkeys &lt;&lt; EOF
        alt keycode 103 = Spawn_Console
        EOF
        spawn_login &amp;
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>

do <CODE></CODE></CODE>etc/rc.local, naci¶niêcie Alt-strza³ka_w_górê utworzy
now± WK z uruchomionym <CODE>login</CODE> (i prze³±czy siê na ni±). U¿ywaj±c
<CODE>spawn_console &amp;</CODE> zamiast <CODE>spawn_login &amp;</CODE> uzyskasz
tam uruchomiony <CODE>bash</CODE>. Patrz te¿ <CODE>open-1.4.tgz</CODE> oraz
<CODE>dynamic-vc-1.1.tar.gz</CODE>.
<P>To jaka czynno¶æ winna byæ podejmowana po naci¶niêciu tego klawisza
Spawn_Console mo¿na równie¿ ustawiæ w <CODE>/etc/inittab</CODE> pod
<CODE>kbrequest</CODE>, je¶li masz ¶wie¿y plik inicjalizacyjny. Patrz inittab(5)
(czynno¶æ ta mo¿e byæ czym¶ zupe³nie innym - nazwa³em ten klawisz
Spawn_Console po prostu dlatego ¿e do tego go wykorzystywa³em).
<P>Na terminalach wyliczonych w <CODE>/etc/securetty/ mo¿esz zalogowaæ siê
tylko jako root. Istniej± programy które czytaj± ustawienia terminala
z plików <CODE>/etc/ttys/</CODE> i <CODE>/etc/ttytype</CODE>. Je¶li masz takie
pliki, i stworzysz dodatkowe konsole, dobrym pomys³em mog³oby byæ
równie¿ dodanie dla nich linii w tych plikach.
<H2><A NAME="s8">8. Ctrl-Alt-Del i inne specjalne kombinacje klawiszy</A></H2>

<P>
<P>
<H2>8.1 Ctrl-Alt-Del (prze³adowanie)</H2>

<P>
<P>Je¶li naci¶niesz Ctrl-Alt-Del (albo ka¿dy inny klawisz z przypisanym
przed loadkeys klawsymem Boot) komputer albo prze³aduje siê natychmiast
(bez sync), albo do <CODE>init</CODE> wysy³a siê SIGINT. To pierwsze zachowanie
jest domy¶lne. Mo¿e je zmieniæ root u¿ywaj±c systemowego wywo³ania reboot(),
patrz ctrlaltdel(8). Niektóre pliki <CODE>init</CODE> zmieniaj± warto¶æ domy¶ln±.
To co nast±pi gdy <CODE>init</CODE> otrzyma SIGINT zale¿y od u¿ytej wersji tego¿ -
czêsto okre¶la to pole <CODE>pf</CODE> w <CODE>/etc/inittab</CODE> (co oznacza ¿e
mo¿esz w tym przypadku uruchomiæ dowolny program).
<P>W obecnym j±drze Ctrl-AltGr-Del nie jest ju¿ domy¶lnie przypisane do
Boot.
<P>
<H2>8.2 Inne kombinacje</H2>

<P>
<PRE>
Name            Default binding
-------------------------------
Show_Memory     Shift-Scrollock     [pokazuje info o pamiêci]
Show_Registers  AltGr-ScrollLock    [pokazuje zawarto¶æ rejestrów]
Show_State      Ctrl-ScrollLock     [pokazuje status]
Console_n       Alt-Fn and Ctrl-Alt-Fn  (1 &lt;= n &lt;= 12) [konsola nr n]
Console_{n+12}  AltGr-Fn                (1 &lt;= n &lt;= 12) [konsola nr n+12]
Incr_Console    Alt-RightArrow      [o konsolê w górê]
Decr_Console    Alt-LeftArrow       [o konsolê w dó³]
Last_Console    Alt[Gr]-PrintScreen [ostatnia konsola]
Scroll_Backward Shift-PageUp        [przewija ekran w górê]
Scroll_Forward  Shift-PageDown      [przewija ekran w dó³]
Caps_On                             [w³±cza du¿e litery. CapsLock dzia³a
                                    jako prze³±cznik]
Compose         Ctrl-.              [tryb sk³adania, np. '+e daje &eacute;]
</PRE>
<P>
<H2>8.3 Kombinacje w X</H2>

<P>
<P>
<PRE>
Ctrl-Alt-Fn     Prze³±cza na WK nr n
Ctrl-Alt-KP+    Nastêpny tryb
Ctrl-Alt-KP-    Ostatni tryb
Ctrl-Alt-BS     "zabija" X
</PRE>
<P>[KP+ i KP- to szary plus i minus z klawiatury numerycznej - przyp. t³um.]
<P>Na niektórych p³ytach g³ównych Ctrl-Alt-KP- i Ctrl-Alt-KP+ s± równowa¿ne
naci¶niêciu przycisku Turbo. To jest, oba dadz± w wyniku kody skanowe
1d 38 4a ca b8 9d i 1d 38 4e ce b8 9d, i oba prze³±czaæ bêd± miêdzy
trybem turbo (>= 25 Mhz) i nie-turbo (8/12 Mhz). (te kombinacje klawiszy
czêsto dzia³aj± tylko po ustawieniu zworkami na p³ycie g³ównej).
<P>Perry F. Nguyen (pfnguyen@netcom22.netcom.com) pisze:
AMI BIOS ma w³a¶ciwo¶æ która blokuje klawiaturê i miga diodami
je¿eli naci¶niêto kombinacjê Ctrl-Alt-Backspace w czasie pytania o
has³o BIOS, a¿ to has³o nie zostanie wpisane.
<P>
<H2>8.4 Kombinacje Dosemu</H2>

<P>
<PRE>
Ctrl-Alt-Fn     Prze³±cz na WK nr n (od wersji 0.50, wcze¶niej Alt-Fn)
Ctrl-Alt-PgDn   "zabij" dosemu (w trybie SUROWYM klawiatury)
</PRE>
<P>(i wiele innych kombinacji - patrz dokumentacja dosemu)
<P>
<H2>8.5 Sk³adanie symboli</H2>

<P>
<P>Jeden symbol mo¿e byæ z³o¿ony przy u¿yciu kilku klawiszy.
<P>
<UL>
<LI>lewyAlt-naci¶niêcie, plus numer dziesiêtny wpisany na klawiaturze
numerycznej, plus lewyAlt-zwolnienie daje symbol o kodzie o tym
numerze (w trybie Unicode ten sam mechanizm, ale wtedy z czterema
cyframi szesnastkowymi, mo¿na wykorzystaæ do zdefiniowania symbolu
Unicode).</LI>
<LI>Klawisz diakrytyki plus symbol daje ten symbol z na³o¿on± diakrytyk±.
Je¶li kombinacja nie jest zdefiniowana, oba klawisze brane s± oddzielnie.
To które klawiszê s± diakrytykami jest ustawialne przez u¿ytkownika;
domy¶lnie ¿aden. Mo¿na zdefiniowaæ piêæ (sze¶æ od 2.0.5) klawiszy diakrytyki
(za pomoc± loadkeys(1)); dead_grave, dead_acute, dead_circumflex, dead_tilde,
dead_diaeresis (te¿ dead_cedilla). Co dok³adnie oznacza owo na³o¿enie równie¿
jest ustawialne przez u¿ytkownika; np. klawisz diakrytyki + symbol jest
równowa¿ne Compose + diakrytyka + symbol.</LI>
<LI>Compose plus dwa symbole daje symbol-z³o¿enie. Ten kombinacje s±
ustawialne przez u¿ytkownika. Dzisiaj istnieje 68 kombinacji zdefiniowanych
domy¶lnie; mo¿esz je zobaczyæ pisz±c "dumpkeys | grep compose"</LI>
<LI>Dalej id± owe klawisze modyfikuj±ce zwane "Sticky" (od 1.3.33). Na
przyk³ad mo¿na napisaæ ^C jako SControl, C i Ctrl-Alt-Backspace jako
SControl, SAlt, BackSpace</LI>
</UL>
<P>Zauwa¿ ¿e istniej± przynajmniej trzy takie mechanizmy z³o¿eñ:
<OL>
<LI>Mechanizm sterownika klawiatury Linuxa, u¿ywany w po³±czeniu z
loadkeys.</LI>
<LI>Mechanizm X - patrz X386keybd(1), pó¼niej XFree86kbd(1).
Pod X11R6: zmodyfikuj <CODE>/usr/X11R6/lib/X11/locale/iso8859-1/Compose</CODE>.</LI>
<LI>Mechanizm emacsowy uzyskiwany po za³adowaniu "iso-insert.el" lub
wywo³aniu iso-accents-mode.</LI>
</OL>
<P>W X porz±dek obu symboli jest dowolny; i Compose-,-c i Compose-c-, dadz±
 dla Linuxa i emacsa domy¶lnie dzia³a tylko ta pierwsza sekwencja.
Dla X lista kombinacji z³o¿eñ jest ustalona. Linux i emacs s± elastyczne.
Te trzy domy¶lne listy s± nieco podobne, ale ró¿ni± siê szczegó³ami.
<P>
<H2><A NAME="s9">9. Ró¿ne w³a¶ciwo¶ci konsoli</A></H2>

<P>
<P>
<H2><A NAME="s10">10. Jak wyj¶æ z trybu surowego</A></H2>

<P>
<P>Je¶li jaki¶ program u¿ywaj±cy trybu klawiatury K_RAW zakoñczy dzia³anie
bez przywrócenia trybu klawiatury do K_XLATE, trudno jest co¶ zrobiæ -
nie dzia³a nawet Ctrl-Alt-Del. Niemniej mo¿na czasami unikn±æ naciskania
przycisku Reset (co jest te¿ po¿±dane; twoi u¿ytkownicy mog± siê
zdenerwowaæ je¶li przerwiesz im sesjê Hacka prze³adowaniem; mo¿esz te¿
uszkodziæ swój system plików).
Proste rozwi±zania opieraj± siê na zalogowaniu siê z innego terminalu
lub innego komputera i wykonania <CODE>kbd_mode -a</CODE>.
Procedura poni¿ej zak³ada ¿e nie jest uruchomiony X, i ¿e ekran znajduje
siê w trybie tekstowym, ¿e znajdujesz siê w znaku zachêty bash, ¿e
u¿ywasz amerykañskiego uk³adu klawiatury i ¿e znakiem który przerywa
dzia³anie komendy jest u ciebie Ctrl-C.
<P>Krok 1. Uruchom X.
Jak poni¿ej: naci¶nij 2 (nie zwalniaj), naci¶nij F12 (nie zwalniaj)
i natychmiast potem naci¶nij =. Uruchomi to X.
(Wyja¶nienie: je¶li naci¶niêcie klawisza wysy³a kod klawisza K, to
zwolnienie klawisza wysy³a kod K+128. Byæ mo¿e twoja pow³oka nie
lubi tych znaków powy¿ej 128, wiêc unikamy wys³ania ich nie zwalniaj±c
¿adnego z klawiszy. Musimy jednak byæ szybcy, w przeciwnym razie
nast±pi powtarzanie klawiszy. Cyfra 2 daje Ctrl-C, które usuwa poprzednie
¶mieci, F12 daje X, a = Return).
Twój ekran mo¿e byæ teraz szary, poniewa¿ nie wskazano <CODE>.xinitrc</CODE>.
Ctrl-Alt-Fn jednak dzia³a, mo¿esz wiêc przej¶æ do innej WK (Ctrl-Alt-BS
tak¿e dzia³a, ale zwraca ciê do poprzedniego stanu, a tego nie chcesz).
<P>Step 2. Ustaw zmianê trybu klawiatury.
(Na przyk³ad poprzez <CODE>sleep 5; kbd_mode -a</CODE>).
<P>Step 3. Opu¶æ X.
Alt-Fx (czêsto Alt-F7) przywraca X, a wtedy Ctrl-Alt-Backspace powoduje
wyj¶cie z niego. W ci±gu piêciu sekund twoja klawiatura znów bêdzie
nadawa³a siê do u¿ytku.
<P>Je¶li chcesz przygotowaæ siê na t± okoliczno¶æ, uczyñ
<CODE>\215A\301</CODE> (3 symbols) aliasem na <CODE>kbd_mode -a</CODE>.
Teraz naci¶niêcie tylko = F7 = (trzy symbole) przywróci ciê do normalno¶ci.
<P>
<H2><A NAME="s11">11. Diody na klawiaturze</A></H2>

<P>
<P>1. S± to znaczniki klawiatury zale¿ne od <CODE>tty</CODE>; ka¿da WK ma swój
NumLock, CapsLock i ScrollLock. Domy¶lnie te znaczniki pokazywane s±
przez diody. Zwyk³ym sposobem ich zmiany jest naci¶niêcie odpowiedniego
klawisza (uwaga uboczna: naci¶niêcie klawisza NumLock w trybie klawiszy
aplikacji nie zmieni stanu NumLock, ale wypisze Esc-sekwencjê. Je¶li
chcesz ¿eby klawisz NumLock zawsze zmienia³ stan NumLock, przypisz go
do Bare_Num_Lock).
<P>2. Nastêpnie, na ka¿de <CODE>tty</CODE> istniej± domy¶lne znaczniki klawiatury,
aby zinicjalizowaæ je gdy nast±pi przekasowanie. Tak wiêc je¶li chcesz
¿eby NumLock by³ ca³y czas w³±czony, jest to mo¿liwe. Zwykle zmieniæ
to mo¿na przez <CODE>setleds -D</CODE>.
<P>3. Istnieje mo¿liwo¶æ ¿e diody nie oddaj± stanu znaczników klawiatury,
ale co¶ innego.
<P>3A. To co¶ innego mo¿e byæ jakimi¶ trzema bitami gdzie¶ w j±drze -
co mo¿na wykorzystaæ je¿eli chcesz pilnowaæ bitów stanu jakiego¶
sprzêtu czy programu. Je¶li chcesz tego, zmodyfikuj ¼ród³o j±dra
aby wywo³ywa³o gdzie¶ <CODE>register_leds()</CODE>/
<P>3B. To co¶ innego mo¿e byæ te¿ czymkolwiek co jaki¶ program chce
pokazaæ za pomoc± diod. Tak wiêc osoby które lubi± takie rzeczy mog±
u³o¿yæ ze ¶wiate³ek ³adne wzorki. Je¶li chcesz tego, u¿yj ioctl KBSETLED.
<P>To drugi sposób nie jest "na tty", ale wybór pomiêdzy pierwszym a drugim
sposobem jest.
<P>Podsumowuj±c: ka¿de <CODE>tty</CODE> ma znacznik kbd -&gt; ledmode. Je¶li ma
on warto¶æ LED_SHOW_FLAGS, wtdy pokazane s± znaczniki klawiatury (NumLock
itd.) konkretnego <CODE>tty</CODE>. Je¶li ma on warto¶æ LED_SHOW_IOCTL, wtedy
diody pokazuj± ka¿d± warto¶æ któr± ostatnio im przypisano za pomoc±
ioctl KBSETLED.
<P>Dodaæ mo¿na ¿e <CODE>X</CODE> u¿ywa ioctl-ów aby ustawiæ diody, ale nie
kasuje swojej WK przy wyj¶ciu, tak wiêc po u¿ywaniu <CODE>X</CODE> istnieæ
mo¿e jedna WK która nie jest w domy¶lnym stanie LED_SHOW_FLAGS. Mo¿na
to naprawiæ wykonuj±c <CODE>setleds -L</CODE> na tej WK. Patrz setleds(1).
<P>
<H2><A NAME="s12">12. Zmienna TERM</A></H2>

<P>
<P>Wiele programów u¿ywa zmiennej <CODE>TERM</CODE> i bazy danych <CODE>/etc/termcap</CODE>
lub <CODE>/usr/lib/terminfo/*</CODE> ¿eby zadecydowaæ które ci±gi znaków
wys³aæ by wyczy¶ciæ ekran, przesun±æ kursor itd., i czêsto tak¿e by
zdecydowaæ który ci±g znaków wysy³any jest przez klawisz wstecznej
spacji [u¿ytkownika], klawisze funkcyjne itp.
T± warto¶æ ustawia zrazu j±dro (dla konsoli).
Zwykle warto¶æ t± ponownie ustawia <CODE>getty</CODE>, u¿ywaj±c <CODE>/etc/ttytype</CODE>
lub argumentu podanego w <CODE>/etc/inittab</CODE>.
Czasami jest ona równie¿ ustawiana w <CODE>/etc/profile</CODE>.
<P>Starsze systemy u¿ywaj± <CODE>TERM=console</CODE> lub <CODE>TERM=co80x25</CODE>. Nowsze
systemy (z ncurses 1.8.6) u¿ywaj± bardziej dookre¶lonego <CODE>TERM=linux</CODE>
lub <CODE>TERM=linux-80x25</CODE>. Niemniej starsze wersje <CODE>setterm</CODE> sprawdzaj±
obecno¶æ <CODE>TERM</CODE> równej con* i dlatego odmawiaj± pracy z <CODE>TERM=linux</CODE>.
<P>Od wersji j±dra 1.3.2, domy¶ln± warto¶ci± j±dra dla konsoli jest
<CODE>TERM=linux</CODE>.
<P>Je¶li masz plik termcap bez kawa³ka opisuj±cego linux, dodaj s³owo
linux do kawa³ka dla konsoli:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
        console|con80x25|linux:\
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>i ustaw <CODE>/usr/lib/terminfo/l/linux</CODE> jako kopiê lub odno¶nik
symboliczny do <CODE>/usr/lib/terminfo/c/console</CODE>.
<P>
<H2>12.1 Terminfo</H2>

<P>
<P>W kawa³ku terminfo dla konsoli linuxowej od ncurses 1.8.6 brakuje
<CODE>kich1=\E[2~</CODE>, czego potrzebuj± niektóre programy.
Wyedytuj plik i skompiluj go <CODE>tic</CODE>.
<P>
<H2><A NAME="s13">13. Jak zmusiæ inne programy do dzia³ania ze znakami spoza ASCII</A></H2>

<P>
<P>W dawnych z³ych czasach by³o to wcale nu¿±ce. Ka¿dy program z osobna
musia³ byæ indywidualnie przekonywany do zostawienia twoich bitów
w spokoju. Nie ¿eby dzisiaj wszystko by³o ³atwe, ale ostatnio wiele
narzêdzi GNU nauczy³o siê reagowaæ na <CODE>LC_CTYPE=iso_8859_1</CODE> lub
<CODE>LC_CTYPE=iso-8859-1</CODE>. Spróbuj najpierw tego; je¶li nie pomo¿e,
spójrz na podpowiedzi poni¿ej. Zauwa¿ ¿e w nowszych wersjach <CODE>libc</CODE>
procedura <CODE>setlocale()</CODE> dzia³a tylko je¿eli zainstalowa³e¶ pliki
locale (tj. w <CODE>/usr/lib/locale</CODE>).
<P>Przede wszystkim ósmy bit powinien przetrwaæ przetwarzanie danych
wej¶ciowych w j±drze, wiêc upewnij siê ¿e ustawi³e¶ <CODE>stty cs8
-istrip -parenb</CODE>
<P>A. Dla <CODE>emacsa</CODE> szczegó³y w du¿ym stopniu zale¿± od wersji. Informacja
poni¿ej dotyczy wersji 19.34. Wstaw linie:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
        (set-input-mode nil nil 1)
        (standard-display-european t)
        (require 'iso-syntax)
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>do swojego <CODE>$HOME/.emacs</CODE>. Pierwsza linia (mówi±c ¶ci¶lej -
koñcowe 1) mówi <CODE>emacsowi</CODE> ¿eby nie obcina³ ósmego bitu ze wprowadzanych
znaków. Druga linia mówi <CODE>emacsowi</CODE> ¿eby nie wy¶wietla³ znaków spoza
ASCII jako warto¶ci ósemkowych. Trzecia linia wyszczególnia w³a¶ciwo¶ci
sk³adni i tablicê konwersji ma³ych/du¿ych liter dla zestawu znaków Latin-1.
Dwie ostatnie linie s± zbêdne je¿eli masz co¶ podobnego do
LC_TYPE=ISO-8859-1 w swoim ¶rodowisku (zmienna ta mo¿e te¿ nazywaæ siê
LC_ALL albo po prostu LANG. Jej warto¶æ mo¿e byæ czymkolwiek co zawiera
ci±g znaków 88591, 8859-1 lub 8859_1).
<P>To ju¿ dobry pocz±tek. Na terminalach które nie potrafi± wy¶wietlaæ
symboli ISO-8859-1 spoza ASCII, komenda
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
        (load-library "iso-ascii")
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>spowoduje ¿e znaki akcentowane wy¶wietlane bêd± jako {,c}a. Je¶li twoja
klawiatura nie daje ³atwego sposobu wprowadzania znaków spoza ASCII, to
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
        (load-library "iso-transl")
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>uczyni dwuznakow± sekwencjê ^X8 znakiem sk³adania [Compose], tak ¿e
czteroznakowa sekwencja ^X8,c daje c-cedilla. Bardzo niewygodne.
<P>Komenda
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
        (iso-accents-mode)
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>w³±czy lub wy³±czy tryb akcentów ISO-8859-1, w którym sze¶c klawiszy:
`, ', ", ^, &nbsp;, / s± klawiszami diakrytyk które modyfikuj± nastêpuj±cy
po nich symbol. Kombinacje specjalne: &nbsp;c daje c z cedill±, &nbsp;d daje
islandzkie eth, &nbsp;t daje islandzkie thorn, "s daje niemieckie scharfes-s,
/a daje a z kó³eczkiem, /e daje ligaturê ae, &nbsp;&lt; i &nbsp;> daj± guillemoty,
&nbsp;! daje odwrócony wykrzyknik, &nbsp;? odwrócony pytajnik. '' daje akcent acute.
Jest to uk³ad domy¶lny. Zmienna iso-languages jest list± par (nazwa jêzyka,
uk³ad akcentów), a uk³ad niedomy¶lny wybraæ mo¿na poprzez
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
    (iso-accents-customize LANGUAGE)
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Tutaj LANGUAGE mo¿e byæ jednym z "portuguese", "irish", "french",
"latin-2", "latin-1".
<P>Poniewa¿ domy¶lnym klawiszem Compose w Linuxie jest Ctrl-., mo¿e
byæ wygodniej u¿ywaæ tego wszêdzie. Spróbuj
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
   (load-library "iso-insert.el")
   (define-key global-map [?\C-.] 8859-1-map)
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>(Ta ostatnia linia nie bêdzie dzia³aæ pod <CODE>xterm</CODE>, je¶li u¿ywasz
<CODE>emacs -nw</CODE>, ale w tym wypadku mo¿esz wstawiæ)
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
        XTerm*VT100.Translations:       #override\n\
        Ctrl &lt;KeyPress> . : string("\0308")
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>do swojego <CODE>.Xresources</CODE>.)
<P>B. Dla <CODE>less</CODE>, ustaw zmienn± ¶rodowiskow± <CODE>LESSCHARSET=latin1</CODE>
Zrób to równie¿ je¶li widzisz &lt;255&gt; lub &lt;AD&gt; w tym co
wypisuje <CODE>man</CODE>; niektóre wersje <CODE>less</CODE> bêd± oddawaæ "miêkki"
my¶lnik (ósemkowo 0255, szesnastkowo 0xAD) w ten sposób, je¶li
nie pozwoli im siê wypisywaæ Latin-1.
<P>[je¶li to nie pomo¿e, wywo³uj <CODE>less</CODE> z opcj± -r, b±d¼ ustaw alias.
Je¶li nawet to nie pomo¿e, albo masz pow³okê która nie obs³uguje
aliasów, ustaw zmienn± LESSCHARDEF na warto¶æ 32.224c - przyp. t³um.]
<P>C. Dla <CODE>ls</CODE>, podaj opcjê <CODE>-N</CODE> (byæ mo¿e zechcesz ustawiæ alias)
<P>D. Dla <CODE>bash</CODE> (wersja 1.13.*), wstaw
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
        set meta-flag on
        set convert-meta off
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>i, wed³ug Danish HOWTO,
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
        set output-meta on
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>do swojego <CODE>$HOME/.inputrc</CODE>.
<P>E. dla <CODE>tcsh</CODE>, u¿yj
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
        setenv LANG     US_en
        setenv LC_CTYPE iso_8859_1
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Je¶li masz w swoim systemie <CODE>nls</CODE>, u¿ywane s± odpowiednie algorytmy.
W przeciwnym razie <CODE>tcsh</CODE> za³o¿y iso_8859_1, niezale¿nie od warto¶ci
podanych w zmiennych LANG i LC_TYPE. Patrz sekcja NATIVE LANGUAGE SYSTEM
w tcsh(1). Danish HOWTO twierdzi: <CODE>setenv LC_CTYPE ISO-8859-1;
stty pass8</CODE>)
<P>F. Dla <CODE>flex</CODE>, podaj opcjê <CODE>-8</CODE>, je¶li program przetwarzaj±cy
który ono tworzy ma operowaæ na o¶miobitowych danych wej¶ciowych
(oczywi¶cie ¿e ma).
<P>G. Dla <CODE>elm</CODE>, ustaw <CODE>displaycharset</CODE> na <CODE>ISO-8859-1</CODE>.
(Danish HOWTO: <CODE>LANG=C</CODE> i <CODE>LC_CTYPE=ISO-8859-1</CODE>)
<P>H. Dla programów u¿ywaj±cych curses (takich jak <CODE>lynx</CODE> David
Sibley donosi: "Zwyk³y pakiet curses u¿ywa ósmego bitu dla odwrócenia
kolorów t³a i ekranu (patrz flaga _STANDOUT zdefiniowana w
<CODE>/usr/include/curses.h</CODE>).  Niemniej <CODE>ncurses</CODE> zdaje siê byæ
czyste o¶miobitowo i wy¶wietla iso-latin-8859-1 poprawnie.
<P>I. Dla programów u¿ywaj±cych <CODE>groff</CODE> (takich jak <CODE>man</CODE>), upewnij
siê ¿e u¿ywasz <CODE>-Tlatin</CODE> zamiast <CODE>-Tascii</CODE>. Stare wersje programu
<CODE>man</CODE> u¿ywaj± równie¿ <CODE>col</CODE>, wiêc nastêpny punkt stosuje siê
odpowiednio.
<P>J. Dla <CODE>col</CODE>, upewnij siê ¿e 1) ustawiony jest tak ¿eby wykonywaæ
<CODE>setlocale(LC_CTYPE,"");</CODE> i 2) ustawi³e¶ zmienn± ¶rodowiskow±
<CODE>LC_CTYPE=ISO-8859-1</CODE>.
<P>K. Dla <CODE>rlogin</CODE>, u¿yj opcji <CODE>-8</CODE>.
<P>L. Dla <CODE>joe</CODE>,
<CODE>sunsite.unc.edu:/pub/Linux/apps/editors/joe-1.0.8-linux.tar.gz</CODE>
dzia³a podobno po wyedytowaniu pliku konfiguracyjnego. Kto¶ inny powiedzia³:
"<CODE>joe</CODE>: wstaw opcjê <CODE>-asis</CODE> do <CODE>/isr/lib/joerc</CODE>, w pierwszej
kolumnie.
<P>M. Dla LaTeX: <CODE>\documentstyle[isolatin]{article}</CODE>.
Dla LaTeX2e: <CODE>\documentclass{article}\usepackage{isolatin}</CODE>
gdzie <CODE>isolatin.sty</CODE> jest dostêpny z
<CODE>ftp://ftp.vlsivie.tuwien.ac.at/pub/8bit</CODE>.
<P>£adna dyskusja na temat ISO-8859-1 i tego jak zarz±dzaæ o¶miobitowymi
znakami zawarta jest w pliku <CODE>grasp.insa-lyon.fr:/pub/faq/fr/accents</CODE>
(po francusku). Inn± ³adn± dyskusjê (po angielsku) mo¿na znale¿æ w
<CODE>rtfm.mit.edu:pub/usenet-by-group/comp.answers/character-sets/iso-8859-1-faq</CODE>.
A jeszcze jedn± (?), w <CODE>ftp.vlsivie.tuwien.ac.at:/pub/8bit/FAQ-ISO-8859-1</CODE>.
<P>Je¶li chcesz poprawiæ program który ¿le zachowuje siê ze znakami
o¶miobitowymi, musisz pamiêtaæ o tym ¿e je¶li u¿ywasz w nim typu
"signed char", znaki mog± mieæ warto¶ci ujemne, a u¿ywanie ich jako
indeksu tablicy nie uda siê. Niektóre programy mo¿na poprawiæ dodaj±c
rozs±dnie rzutowania na typ unsigned char.
<P>
<H2><A NAME="s14">14. Co dok³adnie robi XFree86-2.1 podczas inicjalizacji uk³adu klawiatury?</A></H2>

<P>
<P>Od wersji 2.1 XFree86 zainicjuje swój uk³ad klawiatury z uk³adu linuxowego,
na tyle na ile mo¿na. Linux jednak mia³ 16 pozycji na klawisz (jedna na
ka¿d± kombinacjê modyfikatorów Shift, AltGr, Ctrl, Alt) a obecnie 256
pozycji na klawisz, podczas gdy X ma cztery pozycje na klawisz (jedna
na ka¿d± kombinacjê Shift i Mod), tak wiêc czê¶æ informacji musi siê
zgubiæ.
<P><CODE>X</CODE> najpierw czyta plik <CODE>Xconfig</CODE>, gdzie mo¿na znale¿æ definicje
klawiszy LeftAlt, RightAlt, RightCtl, ScrollLock keys takie jak Meta,
ModeShift, Compose, ModeLock czy ScrollLock - patrz X386keybd(1),
pó¼niej XFree86kbd(1).
<P>Za Mod przyjmuje siê lewy Alt, chyba ¿e prawy Ctrl zdefiniowano jako
ModeShift lub ModeLock, w którym to przypadku przyjmuje siê prawy Ctrl,
lub chyba ¿e tak zdefiniowano prawy Alt, w którym to przypadku przyjmuje
siê prawy Alt.
Ustala to w jaki sposób cztery znaczenia klawisza pod XFree86 s±
wybierane z szesnastu znaczeñ linuxowych.
Zauwa¿ ¿e dzisiaj Linux domy¶lnie nie rozró¿nia pomiêdzy dwoma klawiszami
Ctrl i Shift. X jednak rozró¿nia.
<P>Nastêpnie czytany jest uk³ad klawiatury z j±dra i poczynione zostaj±
oczywiste odpowiednie przypisania pod X. Przypisania "klawiszy
czynno¶ciowych" - Show_Memory, Show_State, Show_Registers, Last_Console,
Console_n, Scroll_Backward, Scroll_Forward, Caps_On and Boot s±
ignorowane, tak samo jak klawisze diakrytyk i klawisze blokuj±ce
klawiaturê w okre¶lonym trybie [locks] (z wyj±tkiem ShiftLock), oraz
klawisze "ASCII-x"
<P>Pó¼niej u¿ywane s± definicje z pliku <CODE>Xconfig</CODE>. Tak wiêc definicja
klawisza Compose z <CODE>Xconfig</CODE> we¼mie górê nad warto¶ci± znajduj±c±
siê w uk³adzie klawiatury Linuxa.
<P>Co dzieje siê z ci±gami znaków skojarzonymi z klawiszami funkcyjnymi?
Nic. X nie posiada takiej koncepcji (ale mo¿liwe jest zdefiniowanie
³añcuchów znaków dla klawiszy funkcyjnych w <CODE>xterm</CODE> - zauwa¿ jednak
¿e najpierw otrzymuje te klawisze program zarz±dzaj±cy oknami).
<P>Nie wiem jak przekonaæ <CODE>xterm</CODE> ¿e powinien u¿ywaæ uk³adu klawiatury
X w czasie naciskania Alt; wydaje siê ¿e po prostu patrzy na swój zasób
<CODE>eightBitInput</CODE>, i zale¿nie od tego jak± ma warto¶æ logiczn± albo
ustawia ósmy bit znaku, albo wypisuje dodatkowy znak Escape (tak jak
setmetamode(1) robi na konsoli).
<P>
<H2><A NAME="s15">15. Niecodzienne klawisze i klawiatury</A></H2>

<P>
<P>Dwa klawisze: PrintScrn/SysRq i Pause/Break s± szczególne w tym ¿e
maj± one dwa kody klawiszy: pierwszy ma kody 84 z naci¶niêtym równocze¶nie
Alt, i kod 99 w przeciwnym razie; drugi ma kod klawisza 101 z naci¶niêtym
równocze¶nie Ctrl i kod 119 w przeciwnym razie. Tak wiêc nie ma sensu
przypisywaæ funkcji Alt-kod 99 lub Ctrl-kod 119.
<P>Je¶li masz dziwne klawisze które nie wypisuj± pod Linuxem ¿adnego kodu
lub wysy³aj± komunikaty takie jak "unrecognized scancode"), a twoje
j±dro to 1.1.63 lub pó¼niejsze, mo¿esz u¿yæ setkeycodes(1) by powiedzieæ
o nich [kodach] j±dru. Nie bêd± one jednak dzia³aæ pod X.
Gdy przypisano im kod klawisza za pomoc± <CODE>setkeycodes</CODE>, mo¿na im
przypisaæ funkcjê za pomoc± <CODE>loadkeys</CODE>.
<P>
<H2><A NAME="s16">16. Przyk³ady u¿ycia loadkeys i xmodmap</A></H2>

<P>
<P>Zamiana Caps Lock i Control na klawiaturze (zak³adaj±c ¿e u¿ywasz
uk³adów klawiatur 0-15; sprawd¼ przez <CODE>dumpkeys | head -1</CODE>)
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
  % loadkeys
  keymaps 0-15
  keycode 58 = Control
  keycode 29 = Caps_Lock
  %
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Powy¿sza zamiana tylko pod X:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
  % xmodmap .xmodmaprc
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>gdzie <CODE>.xmodmaprc</CODE> zawiera linie
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
  remove Lock = Caps_Lock
  remove Control =  Control_L
  keysym  Control_L  =  Caps_Lock
  keysym  Caps_Lock  = Control_L
  add Lock = Caps_Lock
  add Control = Control_L
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>O co chodzi z tymi numerami klawiszy? Backspace ma 14 pod Linuxem,
a 22 pod X? No có¿, numery najlepiej uwa¿aæ za przydzielone dowolnie;
linuxowy numer klawisza znale¼æ mo¿na u¿ywaj±c showkey(1), a numer
Xowy przez xev(1). Czêsto numer Xowy bêdzie o 8 wiêkszy ni¿
linuxowy.
<P>Co¶ co ludzie chc± zmieniaæ to przypisania klawiszy funkcyjnych.
Za³ó¿my ¿e chcesz aby F12 wypisywa³ ci±g znaków "emacs". Wtedy
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
% loadkeys
keycode 88 = F12
string F12 = "emacs "
%
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>zrobi to. ¦ci¶lej, procedura wygl±da mniej wiêcej tak: (i) znajd¼
kody klawiszy które maj± mieæ zmienione przypisania, za pomoc± showkey(1),
(ii) zachowaj bie¿±cy uk³ad klawiatury, zrób kopiê i j± edytuj.
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
% dumpkeys > my_keymap
% cp my_keymap trial_keymap
% emacs trial_keymap
% loadkeys trial_keymap
%
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Format tablicy zgadn±æ mo¿na patrz±c na wynik <CODE>dumpkeys</CODE>, a opisuje
go keytables(5). Gdy nowy uk³ad klawiatury dzia³a tak jak tego chcemy,
mo¿esz wstawiæ wywo³anie
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
               loadkeys my_new_keymap
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>do <CODE>/etc/rc.local</CODE> czy co¶ takiego, ¿eby wykonywaæ je automatycznie
w czasie ³adowania. Zauwa¿ ¿e zmiana klawiszy modyfikuj±cych jest
zawi³a, a nowicjusz mo¿e ³atwo wpl±taæ siê w sytuacjê z której
wydostaæ siê mo¿e tylko ekspert.
<P>Domy¶lnym katalogiem uk³adów klawiatur jest <CODE>/usr/lib/kbd/keytables</CODE>.
Domy¶lnym rozszerzeniem plików uk³adów jest .map. Tak wiêc <CODE>loadkeys uk</CODE>
za³aduje prawdopodobnie <CODE>/usr/lib/kbd/keytables/uk.map</CODE>.
<P>(Na moim komputerze) <CODE>/dev/console</CODE> jest odno¶nikiem symbolicznym
do <CODE>/dev/tty0</CODE>, a j±dro uwa¿a <CODE>/dev/tty0</CODE> za synonim
bie¿±cej WK. XFree86 zmienia w³a¶ciciela <CODE>/dev/tty0</CODE>, ale nie
przywraca stanu poprzedniego po zakoñczeniu. Tak wiêc polecenie dumpkeys
mo¿e siê nie powie¶æ, poniewa¿ kto¶ inny jest w³a¶cicielem
<CODE>/dev/tty0</CODE>; w takim przypadku mo¿esz wpierw uruchomiæ X.
<P>
<H2>16.1 "Mogê u¿ywaæ tylko jednego palca do pisania"</H2>

<P>
<P>Czy klawisze Shift, Ctrl i Alt mog± siê zachowywaæ jak prze³±czniki?
<P>Tak, po napisaniu:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
% loadkeys
keycode 29 = Control_Lock
keycode 42 = Shift_Lock
keycode 56 = Alt_Lock
%
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>klawisze lewy Control, Shift i Alt bêd± dzia³aæ jako prze³±czniki.
Odpowiednie numery podaje showkey (zwykle s± to 29, 97, 42, 54, 56, 100
dla lewego i prawego Control, Shift i Alt odpowiednio), a funkcje to
Control_Lock, Shift_Lock, Alt_Lock, ALtGr_Lock.
<P>Co z klawiszami "sticky" [zachowywanymi w buforze do naci¶niêcia
nastêpnego klawisza(y) - przyp. t³um.] ?
<P>Od wersji 1.3.33, j±dro wie o modyfikatorach "sticky". Dzia³aj± one
na nastêpny naci¶niêty klawisz. Tak wiêc, tam gdzie wcze¶niej trzeba
by³o trzysymbolowej sekwencji Shift_Lock-a-Shift_Lock mo¿na teraz u¿ywaæ
dwusymbolowej sekwencji SShift_Lock-a.
<P>Bie¿±ca wersja pakietu <CODE>kbd</CODE> nie zawiera jeszcze kodu dla "stickies",
tak wiêc trzeba je wywo³ywaæ u¿ywaj±c ich kodów szesnastkowych. Na
przyk³ad:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
% loadkeys
keymaps 0-15
keycode 54 = 0x0c00
keycode 97 = 0x0c02
keycode 100 = 0x0c03
%
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>uczyni prawe Shift, Ctrl i Alt wersjami "sticky" klawiszy lewych.
<P>Od wersji 0.93 mo¿na napisaæ
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
   % loadkeys
   keymaps 0-15
   keycode 54 = SShift
   keycode 97 = SCtrl
   keycode 100 = SAlt
   %
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>by otrzymaæ ten sam rezultat. Pozwoli to napisaæ ci Ctrl-Alt-Del
trzema naci¶niêciami klawiszy, u¿ywaj±c jednej rêki
to obtain the same result.
<P>
<H2><A NAME="s17">17. Zmiana trybu ekranowego</A></H2>

<P>
<P>Jak dot±d wiem o sze¶ciu sposobach zmiany rozdzielczo¶ci:
<P>1. W czasie kompilacji zmieñ liniê
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
        SVGA_MODE=      -DSVGA_MODE=NORMAL_VGA
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>w <CODE>/usr/src/linux/Makefile</CODE>.
<P>1A. Po kompilacji u¿yj <CODE>rdev -v</CODE> - okropna ³ata, ale istnieje.
<P>2. W czasie ³adowania systemu: wstaw <CODE>vga=ask</CODE> do pliku
konfiguracyjnego lilo [zwykle /etc/lilo.conf - przyp. t³um.], a lilo
spyta siê jakiego trybu ekranowego u¿yæ. Kiedy ju¿ wiesz, wstaw tam
<CODE>vga=mypreference</CODE>.
<P>3.W czasie uruchamiania:
A. U¿yj komendy <CODE>resizecons</CODE> (jest to bardzo prymitywne opakowanie
ioctl VT_RESIZE).
B. U¿yj komendy <CODE>SVGATextMode</CODE> (jest to mniej prymitywne opakowanie
ioctl VT_RESIZE).
<P>4. Nie "na konsoli":
<P>Pod <CODE>dosemu</CODE>, b±d¼ u¿ywaj±c svgalib itd. mo¿esz zmieniæ sprzêtowy
tryb ekranowy bez powiadamiania o tym konsoli. Czasami jest to u¿yteczne
w ustawianiu <CODE>resizecons</CODE> lub <CODE>SVGATextMode</CODE> set up: u¿yj <CODE>dosemu</CODE>
i jakiego¶ programu DOSowego by prze³±czyæ siê na po¿±dany tryb ekranowy,
zrzuæ (powiedzmy z innej WK) zawarto¶æ wszystkich rejestrów sprzêtowych
karty graficznej, i u¿yj ich w inicjalizacji której wymagaj± <CODE>resizecons</CODE>
i <CODE>SVGATextMode</CODE>.
W niektórych przypadkach gdy tryb ekranowy prze³±czy³ siê na jaki¶
stan nie do u¿ytku, odpalenie <CODE>dosemu</CODE>, poleganie na BIOSie co do
ustawienia trybu ekranowego i "zabicie" <CODE>dosemu</CODE> u¿ywaj±c kill -9
jest najprostsz± metod± przywrócenia porz±dku.
<P>
<H2>17.1 Instrukcje co do u¿ywania resizecons</H2>

<P>
<P>Zdob±d¼ svgalib i skompiluj program <CODE>restoretextmode</CODE>. Wystartuj
komputer we wszystkich mo¿liwych trybach ekranowych (u¿ywaj±c <CODE>vga=ask</CODE>)
w pliku konfiguracyjnym lilo i zapisz zawarto¶æ rejestrów sprzêtowych
karty graficznej do plików KxW (K=kolumny, W=wiersze), np. 80x25, 132x44
itd. Wstaw te pliki do <CODE>/usr/lib/kbd/videomodes</CODE>. Teraz
<CODE>resizecons 132x44</CODE> zmieni tryb ekranowy za ciebie (i wy¶le
SIGWINCH do wszystkich procesów które o tym wiedz±, oraz za³aduje
inn± czcionkê je¶li to konieczne).
<P>Obecnie wykonanie <CODE>resizecons</CODE> koñczy siê sukcesem wtedy tylko gdy
jest do¶æ pamiêci na star± i now± konsolê równocze¶nie.
<P>
<H2><A NAME="s18">18. Zmiana czêsto¶ci powtarzania klawiszy</A></H2>

<P>
<P>Przy starcie j±dro Linuxa ustawia czêsto¶æ powtarzania na warto¶æ
maksymaln±. Dla wiêkszo¶ci klawiatur jest to rozs±dne, ale dla niektórych
oznacza ¿e nie mo¿esz dotkn±æ klawisza ¿eby nie otrzymaæ trzech kopii
odpowiadaj±cego mu symbolu. U¿yj programu kbdrate(8) by zmieniæ
czêsto¶æ powtarzania lub, je¶li to nie pomo¿e, zmodyfikuj lub usuñ
sekcjê
<P>
<HR>
<PRE>
     ! ustaw czêsto¶æ powtarzania klawiatury na maximum

         mov     ax,#0x0305
         xor     bx,bx           ! clear bx
         int     0x16
</PRE>
<HR>

w <CODE>/usr/src/linux/[arch/i386/]boot/setup.S</CODE>.
<P>
<H2><A NAME="s19">19. Przewijanie</A></H2>

<P>
<P>Istniej± dwa sposoby zmuszenia ekranu do przewiniêcia siê. Pierwsza,
zwana "twardym przewijaniem" to pozostawienie tekstu w pamiêci ekranu
w bie¿±cej postaci, ale zmienienie punktu ogl±dania. Jest to bardzo
szybkie. Druga, zwana "miêkkim przewijaniem" polega na przesuwaniu
ca³ego ekranu tekstowego w górê lub dó³. Jest to o wiele wolniejsze.
Sterownik konsoli j±dra wypisze tekst zaczynaj±cy siê u górnej granicy
pamiêci ekranu, kontynuuj±c a¿ do do³u, potem znów skopiuje czê¶æ
doln± na górn±, i tak dalej, ca³y czas u¿ywaj±c twardego przewijania
by pokazaæ w³a¶ciw± czê¶æ ekranu. Mo¿esz przewijaæ w ty³ a¿ do górnej
granicy pamiêci ekranu u¿ywaj±c Shift-PageUp (szary PageUp) i z powrotem
w dó³ u¿ywaj±c Shift-PageDown (szary PageDown), zak³adaj±c domy¶lny uk³ad
klawiatury. Ile mo¿na przewin±æ w ty³ wyznacza wiêc ilo¶æ pamiêci ekranu
któr± masz, i nie mo¿esz jej zwiêkszyæ. Je¶li potrzebujesz przewin±æ
wiêcej, u¿yj jakiego¶ programu który buforuje tekst, jak less czy
screen - u¿ywaj±c bufora na dysku mo¿esz wróciæ do tego co robi³e¶
tydzieñ temu. (dla <CODE>xterm</CODE> mo¿na ustawiæ mo¿liwe przewijanie w ty³
dodaj±c liniê w rodzaju XTerm*saveLines: 2500 do .Xresources.)
<P>Przy zmianie wirtualnych konsol zawarto¶æ ekranu starej WK jest kopiowana
do pamiêci j±dra, a zawarto¶æ ekranu nowej WK jest kopiowana z pamiêci
j±dra do pamiêci ekranu. Tylko ekran widzialny jest kopiowany, nie
ca³o¶æ pamiêci ekranu, tak wiêc zmiana konsoli powoduje utratê
ca³ej informacji o przewijaniu.
<P>Czasami twarde przewijanie nie jest po¿±dane, na przyk³ad gdy sprzêt
nie posiada mo¿liwo¶ci zmiany punktu ogl±dania ekranu. Pierwszym
przyk³adem by³± maszyna braillowska, która oddaje zawarto¶æ górnej
czê¶ci pamiêci ekranu w braille'u. Istnieje opcja u¿ywana w czasie
³adowania j±dra (no-scroll, która mówi sterownikowi konsoli by nie
u¿ywa³ twardego przewijania. Patrz bootparam(7)).
<P>
<H2><A NAME="s20">20. Wygaszanie ekranu</A></H2>

<P>
<P><CODE>setterm -blank</CODE> <I>nn</I> naka¿e sterownikowi konsoli wygasiæ
ekran po <I>nn</I> minutach bezczynno¶ci. U¿ywaj±c <I>nn</I> równego 0,
wygaszanie mo¿na wy³±czyæ. W niektórych starszych j±drach nabiera³o
to efektu dopiero po pierwszym przerwaniu klawiatury.
<P>Opcja <CODE>s</CODE> xset(1) ustawi parametry wygaszacza pod X.
<P>Sprzêtowe tryby ekranowe oszczêdzaj±ce energiê mo¿na w³±czyæ/wy³±czyæ
u¿ywaj±c programu <CODE>setvesablank</CODE> podanego w komentarzu na pocz±tku
<CODE>/usr/src/linux/drivers/char/vesa_blank.c</CODE>.
<P>
<H2><A NAME="s21">21. Zrzuty ekranu</A></H2>

<P>
<P><CODE>setterm -dump N</CODE> zrzuci zawarto¶æ eranu /dev/ttyN do pliku
<CODE>screen.dump</CODE> w bie¿±cym katalogu. Patrz setterm(1).
<P>Prawid³ow± zawarto¶æ ekranu <CODE>/dev/ttyN</CODE> odczytaæ mo¿na u¿ywaj±c
urz±dzenia <CODE>/dev/vcsN</CODE> (gdzie "vcs" oznacza "virtual console
screen"). Na przyk³ad, móg³by¶ uruchomiony zegar który wy¶wietla
bie¿±cy czas w górnym prawym rogu konsoli (patrz program vcstime
w <CODE>kbd-0.92.tar.gz</CODE>). Samo zrzucenie zawarto¶ci nastêpuje po
<CODE>cat /dev/vcsN</CODE>. Owe urz±dzenia /dev/vcsN nie zawieraj± znaków
LF (nowej linii), ani atrybutów (jak kolory). We wnêtrzu programu lepiej
jest zapewne zamiast tego u¿yæ /dev/vcsaN ("virtual console screen w/
attributes") - zaczyna siê ono nag³ówkiem podaj±cym liczbê wierszy i
kolumn oraz po³o¿enie kursora. Patrz vcs(4).
<P>
<H2><A NAME="s22">22. Niektóre w³a¶ciwo¶ci vt100 - tryb klawiszy aplikacji</A></H2>

<P>
<P>: Czasami moje klawisze kursora daj± dziwne kody.
<P>Gdy terminal znajduje siê w trybie klawiszy aplikacji klawisze
kursora wypisuj± Esc O x, a w przeciwnym razie Esc [ x, gdzie x =
A, B, C, D. Niektóre programy ustawiaj± terminal w tryb klawiszy aplikacji;
je¶li przerwiesz je przez <CODE>kill -9</CODE>, albo je¶li padn±, tryb nie
zostanie przestawiony.
<P>
<PRE>
        % echo -e '\033c'  
</PRE>
<P>Kasuje wszystkie w³a¶ciwo¶ci bie¿±cej WK do domy¶lnych. Zmiany tylko
trybu klawiszy aplikacji dokonuje siê przez:
<P>
<PRE>
        % echo -e '\033[?1h' 
</PRE>
<P>(ustawia) i
<P>
<PRE>
        % echo -e '\033[?1l' 
</PRE>
<P>(kasuje).
<P>
<H2><A NAME="s23">23. Niekompatybilo¶æ sprzêtowa</A></H2>

<P>
<P>Niektóre osoby zauwa¿y³y ¿e trac± wpisywane znaki gdy aktywny jest
napêd stacji dysków. Wygl±da na to ¿e mo¿e to byæ problem z p³ytami
g³ównymi Uni-486WB.
<P>(proszê napisaæ do mnie ¿eby potwierdziæ: "tak, mam ten sam problem";
zaprzeczyæ "nie, wszystko w porz±dku z moim Uni-486WB; zmieniæ: "mój
komputer Xyz ma ten sam problem").
<P>Tjalling Tjalkens (tjalling@ei.ele.tue.nl) donosi o bardzo podobnych
problemach z "niemarkow± p³yt± g³ówn± GMB-486 UNP VESA z procesorem
AMD 486DX2-66" - w czasie pracy stacji dyskietek niektóre naci¶niêcia
klawiszy gubi± siê, w czasie pracy streamera (Conner C 250 MQ) traci
siê wiele naci¶niêæ.
<P>Niektóre osoby do¶wiadcz±j± sporadycznych zawieszeñ - czasami zwi±zanych
z prac± twardego dysku lub innego urz±dzenia I/O.
<P>ulf@rio70.bln.sni.de (Ulf Tietz) pisze:
"Mia³em te same problemy gdy dostroi³em swoj± p³ytê g³ówn± na zbyt
du¿± szybko¶æ. Ustawi³em wiêc wszystkie czasy oczekiwania (CLK, wait
statements) na bardziej konwencjonalne warto¶ci, i problemy zniknê³y".
<P>bhogan@crl.com (Bill Hogan) pisze:
"Je¶li masz AMI BIOS, mo¿esz spróbowaæ ustawiæ emulacjê Gate A20 na
"chipset" (je¶li masz tak± opcjê). Za ka¿dym razem gdy mia³em
ten parametr ustawiony na jak±¶ inn± opcjê ("fast", "both", "disabled"),
mia³em czêste zawieszenia siê klawiatury".
<P>--------------------------------------------------------------------
<P>Uprasza siê o dodatki i poprawki
Andries Brouwer - aeb@cwi.nl
<P>
</CODE>
</BODY>
</HTML>