This file is indexed.

/usr/share/doc/HOWTO/pl-html/CDROM-HOWTO.pl.html is in doc-linux-pl-html 2002.06.14-3.

This file is owned by root:root, with mode 0o644.

The actual contents of the file can be viewed below.

   1
   2
   3
   4
   5
   6
   7
   8
   9
  10
  11
  12
  13
  14
  15
  16
  17
  18
  19
  20
  21
  22
  23
  24
  25
  26
  27
  28
  29
  30
  31
  32
  33
  34
  35
  36
  37
  38
  39
  40
  41
  42
  43
  44
  45
  46
  47
  48
  49
  50
  51
  52
  53
  54
  55
  56
  57
  58
  59
  60
  61
  62
  63
  64
  65
  66
  67
  68
  69
  70
  71
  72
  73
  74
  75
  76
  77
  78
  79
  80
  81
  82
  83
  84
  85
  86
  87
  88
  89
  90
  91
  92
  93
  94
  95
  96
  97
  98
  99
 100
 101
 102
 103
 104
 105
 106
 107
 108
 109
 110
 111
 112
 113
 114
 115
 116
 117
 118
 119
 120
 121
 122
 123
 124
 125
 126
 127
 128
 129
 130
 131
 132
 133
 134
 135
 136
 137
 138
 139
 140
 141
 142
 143
 144
 145
 146
 147
 148
 149
 150
 151
 152
 153
 154
 155
 156
 157
 158
 159
 160
 161
 162
 163
 164
 165
 166
 167
 168
 169
 170
 171
 172
 173
 174
 175
 176
 177
 178
 179
 180
 181
 182
 183
 184
 185
 186
 187
 188
 189
 190
 191
 192
 193
 194
 195
 196
 197
 198
 199
 200
 201
 202
 203
 204
 205
 206
 207
 208
 209
 210
 211
 212
 213
 214
 215
 216
 217
 218
 219
 220
 221
 222
 223
 224
 225
 226
 227
 228
 229
 230
 231
 232
 233
 234
 235
 236
 237
 238
 239
 240
 241
 242
 243
 244
 245
 246
 247
 248
 249
 250
 251
 252
 253
 254
 255
 256
 257
 258
 259
 260
 261
 262
 263
 264
 265
 266
 267
 268
 269
 270
 271
 272
 273
 274
 275
 276
 277
 278
 279
 280
 281
 282
 283
 284
 285
 286
 287
 288
 289
 290
 291
 292
 293
 294
 295
 296
 297
 298
 299
 300
 301
 302
 303
 304
 305
 306
 307
 308
 309
 310
 311
 312
 313
 314
 315
 316
 317
 318
 319
 320
 321
 322
 323
 324
 325
 326
 327
 328
 329
 330
 331
 332
 333
 334
 335
 336
 337
 338
 339
 340
 341
 342
 343
 344
 345
 346
 347
 348
 349
 350
 351
 352
 353
 354
 355
 356
 357
 358
 359
 360
 361
 362
 363
 364
 365
 366
 367
 368
 369
 370
 371
 372
 373
 374
 375
 376
 377
 378
 379
 380
 381
 382
 383
 384
 385
 386
 387
 388
 389
 390
 391
 392
 393
 394
 395
 396
 397
 398
 399
 400
 401
 402
 403
 404
 405
 406
 407
 408
 409
 410
 411
 412
 413
 414
 415
 416
 417
 418
 419
 420
 421
 422
 423
 424
 425
 426
 427
 428
 429
 430
 431
 432
 433
 434
 435
 436
 437
 438
 439
 440
 441
 442
 443
 444
 445
 446
 447
 448
 449
 450
 451
 452
 453
 454
 455
 456
 457
 458
 459
 460
 461
 462
 463
 464
 465
 466
 467
 468
 469
 470
 471
 472
 473
 474
 475
 476
 477
 478
 479
 480
 481
 482
 483
 484
 485
 486
 487
 488
 489
 490
 491
 492
 493
 494
 495
 496
 497
 498
 499
 500
 501
 502
 503
 504
 505
 506
 507
 508
 509
 510
 511
 512
 513
 514
 515
 516
 517
 518
 519
 520
 521
 522
 523
 524
 525
 526
 527
 528
 529
 530
 531
 532
 533
 534
 535
 536
 537
 538
 539
 540
 541
 542
 543
 544
 545
 546
 547
 548
 549
 550
 551
 552
 553
 554
 555
 556
 557
 558
 559
 560
 561
 562
 563
 564
 565
 566
 567
 568
 569
 570
 571
 572
 573
 574
 575
 576
 577
 578
 579
 580
 581
 582
 583
 584
 585
 586
 587
 588
 589
 590
 591
 592
 593
 594
 595
 596
 597
 598
 599
 600
 601
 602
 603
 604
 605
 606
 607
 608
 609
 610
 611
 612
 613
 614
 615
 616
 617
 618
 619
 620
 621
 622
 623
 624
 625
 626
 627
 628
 629
 630
 631
 632
 633
 634
 635
 636
 637
 638
 639
 640
 641
 642
 643
 644
 645
 646
 647
 648
 649
 650
 651
 652
 653
 654
 655
 656
 657
 658
 659
 660
 661
 662
 663
 664
 665
 666
 667
 668
 669
 670
 671
 672
 673
 674
 675
 676
 677
 678
 679
 680
 681
 682
 683
 684
 685
 686
 687
 688
 689
 690
 691
 692
 693
 694
 695
 696
 697
 698
 699
 700
 701
 702
 703
 704
 705
 706
 707
 708
 709
 710
 711
 712
 713
 714
 715
 716
 717
 718
 719
 720
 721
 722
 723
 724
 725
 726
 727
 728
 729
 730
 731
 732
 733
 734
 735
 736
 737
 738
 739
 740
 741
 742
 743
 744
 745
 746
 747
 748
 749
 750
 751
 752
 753
 754
 755
 756
 757
 758
 759
 760
 761
 762
 763
 764
 765
 766
 767
 768
 769
 770
 771
 772
 773
 774
 775
 776
 777
 778
 779
 780
 781
 782
 783
 784
 785
 786
 787
 788
 789
 790
 791
 792
 793
 794
 795
 796
 797
 798
 799
 800
 801
 802
 803
 804
 805
 806
 807
 808
 809
 810
 811
 812
 813
 814
 815
 816
 817
 818
 819
 820
 821
 822
 823
 824
 825
 826
 827
 828
 829
 830
 831
 832
 833
 834
 835
 836
 837
 838
 839
 840
 841
 842
 843
 844
 845
 846
 847
 848
 849
 850
 851
 852
 853
 854
 855
 856
 857
 858
 859
 860
 861
 862
 863
 864
 865
 866
 867
 868
 869
 870
 871
 872
 873
 874
 875
 876
 877
 878
 879
 880
 881
 882
 883
 884
 885
 886
 887
 888
 889
 890
 891
 892
 893
 894
 895
 896
 897
 898
 899
 900
 901
 902
 903
 904
 905
 906
 907
 908
 909
 910
 911
 912
 913
 914
 915
 916
 917
 918
 919
 920
 921
 922
 923
 924
 925
 926
 927
 928
 929
 930
 931
 932
 933
 934
 935
 936
 937
 938
 939
 940
 941
 942
 943
 944
 945
 946
 947
 948
 949
 950
 951
 952
 953
 954
 955
 956
 957
 958
 959
 960
 961
 962
 963
 964
 965
 966
 967
 968
 969
 970
 971
 972
 973
 974
 975
 976
 977
 978
 979
 980
 981
 982
 983
 984
 985
 986
 987
 988
 989
 990
 991
 992
 993
 994
 995
 996
 997
 998
 999
1000
1001
1002
1003
1004
1005
1006
1007
1008
1009
1010
1011
1012
1013
1014
1015
1016
1017
1018
1019
1020
1021
1022
1023
1024
1025
1026
1027
1028
1029
1030
1031
1032
1033
1034
1035
1036
1037
1038
1039
1040
1041
1042
1043
1044
1045
1046
1047
1048
1049
1050
1051
1052
1053
1054
1055
1056
1057
1058
1059
1060
1061
1062
1063
1064
1065
1066
1067
1068
1069
1070
1071
1072
1073
1074
1075
1076
1077
1078
1079
1080
1081
1082
1083
1084
1085
1086
1087
1088
1089
1090
1091
1092
1093
1094
1095
1096
1097
1098
1099
1100
1101
1102
1103
1104
1105
1106
1107
1108
1109
1110
1111
1112
1113
1114
1115
1116
1117
1118
1119
1120
1121
1122
1123
1124
1125
1126
1127
1128
1129
1130
1131
1132
1133
1134
1135
1136
1137
1138
1139
1140
1141
1142
1143
1144
1145
1146
1147
1148
1149
1150
1151
1152
1153
1154
1155
1156
1157
1158
1159
1160
1161
1162
1163
1164
1165
1166
1167
1168
1169
1170
1171
1172
1173
1174
1175
1176
1177
1178
1179
1180
1181
1182
1183
1184
1185
1186
1187
1188
1189
1190
1191
1192
1193
1194
1195
1196
1197
1198
1199
1200
1201
1202
1203
1204
1205
1206
1207
1208
1209
1210
1211
1212
1213
1214
1215
1216
1217
1218
1219
1220
1221
1222
1223
1224
1225
1226
1227
1228
1229
1230
1231
1232
1233
1234
1235
1236
1237
1238
1239
1240
1241
1242
1243
1244
1245
1246
1247
1248
1249
1250
1251
1252
1253
1254
1255
1256
1257
1258
1259
1260
1261
1262
1263
1264
1265
1266
1267
1268
1269
1270
1271
1272
1273
1274
1275
1276
1277
1278
1279
1280
1281
1282
1283
1284
1285
1286
1287
1288
1289
1290
1291
1292
1293
1294
1295
1296
1297
1298
1299
1300
1301
1302
1303
1304
1305
1306
1307
1308
1309
1310
1311
1312
1313
1314
1315
1316
1317
1318
1319
1320
1321
1322
1323
1324
1325
1326
1327
1328
1329
1330
1331
1332
1333
1334
1335
1336
1337
1338
1339
1340
1341
1342
1343
1344
1345
1346
1347
1348
1349
1350
1351
1352
1353
1354
1355
1356
1357
1358
1359
1360
1361
1362
1363
1364
1365
1366
1367
1368
1369
1370
1371
1372
1373
1374
1375
1376
1377
1378
1379
1380
1381
1382
1383
1384
1385
1386
1387
1388
1389
1390
1391
1392
1393
1394
1395
1396
1397
1398
1399
1400
1401
1402
1403
1404
1405
1406
1407
1408
1409
1410
1411
1412
1413
1414
1415
1416
1417
1418
1419
1420
1421
1422
1423
1424
1425
1426
1427
1428
1429
1430
1431
1432
1433
1434
1435
1436
1437
1438
1439
1440
1441
1442
1443
1444
1445
1446
1447
1448
1449
1450
1451
1452
1453
1454
1455
1456
1457
1458
1459
1460
1461
1462
1463
1464
1465
1466
1467
1468
1469
1470
1471
1472
1473
1474
1475
1476
1477
1478
1479
1480
1481
1482
1483
1484
1485
1486
1487
1488
1489
1490
1491
1492
1493
1494
1495
1496
1497
1498
1499
1500
1501
1502
1503
1504
1505
1506
1507
1508
1509
1510
1511
1512
1513
1514
1515
1516
1517
1518
1519
1520
1521
1522
1523
1524
1525
1526
1527
1528
1529
1530
1531
1532
1533
1534
1535
1536
1537
1538
1539
1540
1541
1542
1543
1544
1545
1546
1547
1548
1549
1550
1551
1552
1553
1554
1555
1556
1557
1558
1559
1560
1561
1562
1563
1564
1565
1566
1567
1568
1569
1570
1571
1572
1573
1574
1575
1576
1577
1578
1579
1580
1581
1582
1583
1584
1585
1586
1587
1588
1589
1590
1591
1592
1593
1594
1595
1596
1597
1598
1599
1600
1601
1602
1603
1604
1605
1606
1607
1608
1609
1610
1611
1612
1613
1614
1615
1616
1617
1618
1619
1620
1621
1622
1623
1624
1625
1626
1627
1628
1629
1630
1631
1632
1633
1634
1635
1636
1637
1638
1639
1640
1641
1642
1643
1644
1645
1646
1647
1648
1649
1650
1651
1652
1653
1654
1655
1656
1657
1658
1659
1660
1661
1662
1663
1664
1665
1666
1667
1668
1669
1670
1671
1672
1673
1674
1675
1676
1677
1678
1679
1680
1681
1682
1683
1684
1685
1686
1687
1688
1689
1690
1691
1692
1693
1694
1695
1696
1697
1698
1699
1700
1701
1702
1703
1704
1705
1706
1707
1708
1709
1710
1711
1712
1713
1714
1715
1716
1717
1718
1719
1720
1721
1722
1723
1724
1725
1726
1727
1728
1729
1730
1731
1732
1733
1734
1735
1736
1737
1738
1739
1740
1741
1742
1743
1744
1745
1746
1747
1748
1749
1750
1751
1752
1753
1754
1755
1756
1757
1758
1759
1760
1761
1762
1763
1764
1765
1766
1767
1768
1769
1770
1771
1772
1773
1774
1775
1776
1777
1778
1779
1780
1781
1782
1783
1784
1785
1786
1787
1788
1789
1790
1791
1792
1793
1794
1795
1796
1797
1798
1799
1800
1801
1802
1803
1804
1805
1806
1807
1808
1809
1810
1811
1812
1813
1814
1815
1816
1817
1818
1819
1820
1821
1822
1823
1824
1825
1826
1827
1828
1829
1830
1831
1832
1833
1834
1835
1836
1837
1838
1839
1840
1841
1842
1843
1844
1845
1846
1847
1848
1849
1850
1851
1852
1853
1854
1855
1856
1857
1858
1859
1860
1861
1862
1863
1864
1865
1866
1867
1868
1869
1870
1871
1872
1873
1874
1875
1876
1877
1878
1879
1880
1881
1882
1883
1884
1885
1886
1887
1888
1889
1890
1891
1892
1893
1894
1895
1896
1897
1898
1899
1900
1901
1902
1903
1904
1905
1906
1907
1908
1909
1910
1911
1912
1913
1914
1915
1916
1917
1918
1919
1920
1921
1922
1923
1924
1925
1926
1927
1928
1929
1930
1931
1932
1933
1934
1935
1936
1937
1938
1939
1940
1941
1942
1943
1944
1945
1946
1947
1948
1949
1950
1951
1952
1953
1954
1955
1956
1957
1958
1959
1960
1961
1962
1963
1964
1965
1966
1967
1968
1969
1970
1971
1972
1973
1974
1975
1976
1977
1978
1979
1980
1981
1982
<!DOCTYPE HTML PUBLIC "-//W3C//DTD HTML 3.2 Final//EN">
<HTML>
<HEAD>
 <META NAME="GENERATOR" CONTENT="SGML-Tools 1.0.9">
<META HTTP-EQUIV="content-type" content="text/html; charset=iso-8859-2">
<TITLE>CDROM w Linux-ie</TITLE>


</HEAD>
<BODY>
<H1>CDROM w Linux-ie<BR></H1>

<H2>Autor: Jeff Tranter,
<A HREF="mailto:tranter@pobox.com">tranter@pobox.com</A><BR>
v1.13, 23 Stycznia 1998<BR>
<B>Wersja polska: Bartosz Maruszewski
<A HREF="mailto:B.Maruszewski@jtz.org.pl">B.Maruszewski@jtz.org.pl</A><BR></B>
v1.1, 28 Sierpnia 1998</H2>
<P><HR>
<EM>Dokument ten opisuje jak zainstalowaæ, skonfigurowaæ i u¿ywaæ napêdy
CD-ROM pod Linux-em. Znajduje siê tu lista obs³ugiwanego sprzêtu oraz
odpowiedzi na wiele czêsto zadawanych pytañ. Celem tego dokumentu jest
jak najszybsze wprowadzenie nowego u¿ytkownika oraz zmniejszenie ruchu
na grupach i listach dyskusyjnych.
Dokument ten zosta³ napisany w standardzie ISO-8859-2.
Orygina³ tego dokumentu znajduje siê pod adresem
<A HREF="http://www.shop.de/~winni/linux/cdr/">www.shop.de</A>.</EM>
<HR>
<H2><A NAME="s1">1. Wprowadzenie.</A></H2>

<P>
<P>To jest dokument &quot;Linux CD-ROM HOWTO&quot;. Przeznaczony on
jest jako szybki podrêcznik zawieraj±cy wszystko co musisz
wiedzieæ, aby zainstalowaæ i skonfigurowaæ CD-ROM pod
Linux-em. Zawarte s± tutaj tak¿e odpowiedzi na czêsto zadawane
pytania oraz podane s± odwo³ania do innych ¼róde³ informacji
zwi±zanych z aplikacjami i technik± CD-ROM.
<P>
<H2>1.1 Podziêkowania.</H2>

<P>
<P>Wiêkszo¶æ z tych informacji pochodzi z dokumentaji, z plików
¼ród³owych dostarczanych wraz z j±drem Linux-a, z FAQ grupy dyskusyjnej
<A HREF="news:alt.cd-rom">alt.cd-rom</A> oraz od u¿ytkowników
Linux-a.
<P>Dziêki pakietowi 
<A HREF="ftp://ftp.icm.edu.pl:/pub/Linux/sunsite/utils/text/">sgml-tools</A> dokument ten jest dostêpny w kilku formatach,
wszystkie wygenerowane z jednego pliku ¼ród³owego.
<P>
<H2>1.2 Historia dokumentu.</H2>

<P>
<P>
<DL>
<DT><B>Wersja 1.0</B><DD><P>Pierwsza wersja dostêpna publicznie.
<P>
<DT><B>Wersja 1.1</B><DD><P>CDU33A jest wyra¼nie obs³ugiwany od j±dra 1.1.20;
uwagi na temat Reveal FIX; info na temat czytania ¶cie¿ek audio;
info na temat kilku sterowników alfa; dodano sekcjê Rozwi±zywanie
problemów; kilka innych mniejszych dodatków.
<P>
<DT><B>Wersja 1.2</B><DD><P>system plików ISO-9660 musi byæ montowany
tylko-do-odczytu pocz±wszy od j±dra 1.1.33; wyja¶nione, ¿e SB16
SCSI jest obs³ugiwane i nowsze napêdy Aztech nie s±; odwo³ania do
programów photocd i xpcd; notka na temat nowej cechy SBPCD "auto
eject".
<P>
<DT><B>Wersja 1.3</B><DD><P>Ma³a zmiana co do tego, ¿e cecha "eject" w SBPCD jest
domy¶lnie wy³±czona od j±dra 1.1.49; dodana informacja o dyskach XA
i jak je zidentyfikowaæ
<P>
<DT><B>Wersja 1.4</B><DD><P>HOWTO dostêpne jest teraz w innych jêzykach;
napêdy IBM i Longshine s± obs³ugiwane przez SBPCD; alfa sterownik
dla napêdów Aztech; sterownik CDU-33 ju¿ nie szuka automatycznie,
obs³uguje PhotoCD i audio; obs³ugiwane s± wiêcej ni¿ 2 napêdy SCSI;
nowy sterownik dla IDE; przypomnienie o sprawdzeniu ustawienia
zworek; mo¿na ju¿ ustawiæ SBPCD auto-eject przez IOCTL; lista
napêdów z obs³ug± wielosesyjno¶ci; pytanie na temat b³yskania
¶wiate³ka na CDU-33
<P>
<DT><B>Wersja 1.5</B><DD><P>Du¿a aktualizacja (by³em zajêty); dokument
umieszczony w warunkach GPL; informacja na temat wielu nowych
sterowników w j±drze; wiêcej informacji na temat konfiguracji i
rozwi±zywania problemów; dodano wiele odwo³añ HTML; i wiele innych
mniejszych zmian.
<P>
<DT><B>Wersja 1.6</B><DD><P>Dodane odwo³anie do programu eject; pytanie o
³atê dla praw dostêpu plików; odwo³anie do strony Creative Labs;
odwo³anie do FAQ ATA/EIDE i serwera FTP; uwaga, ¿e wiele napêdów
Creative Labs i Mitsumi to ju¿ EIDE; wzmianka o Supermount; napêdy
podane jako obs³uguj±ce dane cyfrowe s± przestarza³e, zobacz
cdda2wav; wiêcej informacji na temat zapisu p³yt CD; informacja o
wielodyskowych napêdach EIDE; poprawione kilka lietrówek.
<P>
<DT><B>Wersja 1.7</B><DD><P>nowa wersja j±dra; wiêkszo¶æ plików README
zosta³± przeniesiona do /usr/src/linux/Documentation; niektóre
sterowniki nie s± ju¿ eksperymentalne; kilka nastêpnych
obs³ugiwanych napêdów; wyra¼ne wskazanie, ¿e wiêkszo¶æ napêdów jest
teraz IDE/ATAPI; dodane pytania o obs³ugê Plug and Play i
identyfikacji prêdko¶ci napêdu; listy dyskusyjne vger zosta³y
zamkniête; inne ró¿ne drobne zmiany.
<P>
<DT><B>Wersja 1.8</B><DD><P>pytania o to czemu CD-ROM przestaje pracowaæ po
zainstalowaniu; sterownik aztcd obs³uguje teraz dwa napêdy CyCDROM;
kolejne pro¶by, ¿eby nie u¿ywaæ sterownika SBPCD z napêdami IDE;
obs³uga zmiany dysków w niektórych napêdach ATAPI; uwaga na temat
(braku) obs³ugi napêdów pod³±czanych przez port równoleg³y;
najnowsze stabilne j±dro to 2.0; inne ró¿ne drobne zmiany.
<P>
<DT><B>Wersja 1.9</B><DD><P>kilka starych pytañ usuniête; nowy adres pocztowy
autora; dostêpne t³umaczenie Chiñskie; zmienione kilka odwo³añ, aby
wskazywa³y na najnowsze pakiety programów; wiêcej informacji na
temat ksi±¿ek multimedialnych; ma³e zmiany literówek i gramatyczne.
<P>
<DT><B>Wersja 1.10</B><DD><P>wyja¶nienie, ¿e nowe napêdy Aztech s± ATAPI;
dodane opcje CDU31A dla modularnego sterownika; opcja montowania do
czytania plików ukrytych; doda³em sze¶ciomiesiêczn± "datê
wa¿no¶ci"; nowy URL do strony WWW o ksi±¿ce; mniejsze zmiany
literówek i gramatyczne.
<P>
<DT><B>Wersja 1.11</B><DD><P>dodane odwo³ania na temat napêdów pod³±czanych
przez porty równoleg³e; dodana informacja o sterowniku bpcd; nowy
URL dla wersji Chiñskiej; kolejny sterownik CR-56x; informacje na
temat startowalnych (bootable) p³yt; odpowied¼ na pytanie o CD-ROM
API; &quot;Linux Multimedia Guide&quot; jest teraz dostêpny po
japoñsku i francusku.
<DT><B>Wersja 1.12</B><DD><P>dodany odwo³anie do polskiego t³umaczenia;
CD-Writing ju¿ nie jest mini-HOWTO; dodane dwa pytania odno¶nie
systemu plików Joliet
<P>
<DT><B>Wersja 1.13</B><DD><P>dodane pozycje dla indeksu [Od t³um.:
jeszcze nie w polskiej wersji.]; HOWTO umieszczone pod licencj±
LDP zamiast GPL; SuperProbe zamienione na odwo³anie do automountera
opartego na j±drze.
</DL>
<P>
<H2>1.3 Nowe wersje tego dokumentu.</H2>

<P>
<P>Nowe wersje bêd± wysy³ane okresowo na grupê dyskusyjn± 
<A HREF="news:comp.os.linux.answers">comp.os.linux.answers</A>. Bêd± tak¿e umieszczane w ró¿nych
archiwach sk³aduj±cych takie dokumenty w³±cznie z 
<A HREF="ftp://ftp.icm.edu.pl/pub/Linux/sunsite/docs/HOWTO/">ftp.icm.edu.pl</A> - polsk± kopi± SunSITE.
<P>Hipertekstowe wersje tego i wielu innych HOWTO s± dostêpne na wielu
strona WWW, w³±czaj±c 
<A HREF="http://sunsite.icm.edu.pl/pub/Linux/Documentation">http://sunsite.icm.edu.pl/</A>. Wiêkszo¶æ dystrybucji Linux-a na CD-ROM-ach
zawiera HOWTO, czêsto w katalogu <CODE>/usr/doc/</CODE>, mo¿na tak¿e
kupiæ drukowane wersje u ró¿nych dystrybutorów. Czasami wersje
dostêpne na kompaktach, serwerach ftp, drukowane s±
przestarza³e. Je¶li data tego HOWTO jest starsza ni¿ 6 miesiêcy, to
przypuszczalnie dostêpna jest ju¿ nowsza wersja.
<P>Francuskie t³umaczenie 
<A HREF="mailto:cornec@stna7.stna.dgac.fr">Bruno Corneca</A> dostêpne jest pod adresem 
<A HREF="ftp://ftp.ibp.fr/pub2/linux/french/docs/HOWTO/">ftp.ibp.fr</A>.
<P>Japoñskie t³umaczenie 
<A HREF="mailto:minoura@uni.zool.s.u-tokyo.ac.jp">Itsushi    Minoura</A> dostêpne jest pod adresem 
<A HREF="http://jf.linux.or.jp/JF/JF.html/">jf.linux.or.jp</A>.
<P>Chiñskie t³umaczenie (kodowanie BIG-5) 
<A HREF="mailto:yorkwu@ms4.hinet.net">Yung-kang Wu</A> dostêpne
jest pod adresem 
<A HREF="http://linux.ntcic.edu.tw/~yorkwu/linux/howto/cdrom/">linux.ntcic.edu.tw</A>.
<P>Polskie t³umaczenie w³a¶nie czytasz.
<P>Wiêkszo¶æ t³umaczeñ tego i innych HOWTO mo¿na tak¿e znale¼æ pod
adresem 
<A HREF="ftp://ftp,icm.edu.pl/pub/Linux/sunsite/docs/HOWTO/translations">ftp.icm.edu.pl</A><P>Je¶li przet³umaczy³e¶ to HOWTO na inny jêzyk, daj mi znaæ a do³±czê
tutaj odwo³anie.
<P>
<H2>1.4 Komentarze.</H2>

<P>
<P>Polegam na tobie, czytelniku, aby uczyniæ to HOWTO
u¿ytecznym. Je¶li masz jakie¶ sugestie, poprawki, czy komentarze,
proszê przy¶lij mi je 
<A HREF="mailto:tranter@pobox.com">tranter@pobox.com</A>, a spróbuje zawrzeæ je w
nastêpnej wersji.
<P>Jestem tak¿e chêtny odpowiadaæ na ogólne pytania dotycz±ce
CD-ROM-ów w Linux-ie. Zanim zadasz takie pytanie, przeczytaj proszê
wszystkie informacje zawarte tutaj, a potem wy¶lij mi szczegó³owe
informacje o twoim problemie. Nie zadawaj proszê pytañ na temat
u¿ywania CD-ROM-ów w innych systemach ni¿ Linux.
<P>Je¶li wydasz ten dokument na CD-ROM-ie albo w jakiej¶ trwa³ej
kopii, to prosi³bym o przys³anie mi autorskiej kopii; zapytaj mnie
poczt± elektroniczn± o zwyk³y adres pocztowy. Rozwa¿ tak¿e czy
mo¿esz udzieliæ jakiej¶ dotacji na rzecz &quot;Linux Documentation
Project&quot;, aby wspomóc darmow± dokumentacjê dla
Linux-a. Skontaktuj siê z koordynatorem Linux HOWTO, 
<A HREF="mailto:linux-howto@sunsite.unc.edu">Timem Bynamem</A>, aby
uzyskaæ wiêcej informacji.
<P>
<H2>1.5 Warunki dystrybucja.</H2>

<P>
<P>Prawa autorskie nale¿± do Jeffa Trantera (C) 1995-1998.
<P>Dokument ten mo¿e byæ dystrybuowany na warunkach ustalonych w
licencji LDP (
<A HREF="http://sunsite.icm.edu.pl/pub/Linux/Documentation/COPYRIGHT.html">http://sunsite.icm.edu.pl/pub/Linux/Documentation/COPYRIGHT.html</A>)
<P>
<H2><A NAME="s2">2. Technologia CD-ROM.</A></H2>

<P>
<P>
<PRE>
"CD-ROM jest pamiêci± tylko-do-odczytu a system audio dla p³yt kompaktowych
jest dostêpny jako pakiet danych cyfrowych. Kiedy s³uchasz
p³yt z muzyk±, w³ó¿ proszê wtyczkê od s³uchawek do karty d¼wiêkowej."
-- z podrêcznika CD-ROM-u
</PRE>
<P>Nie panikuj! ¦wiat technologii CD-ROM nie jest taki skomplikowany
jak twój podrêcznik.
<P>CD-ROM to skrót od &quot;Compact Disc Read Only Memory&quot;,
no¶nik danych wykorzystuj±cy laser optyczny, aby 
mikroskopijne zag³êbienia na aluminiowanej warstwie dysku
poliwêglanowego. Ten sam format u¿ywany jest dla p³yt muzycznych. Z
powodu du¿ej pojemno¶ci, niezawodno¶ci i niskiego kosztu, CD-ROM
sta³ siê najbardziej popularnym medium do zapisywania danych.
<P>Pojemno¶æ CD-ROM-u to oko³o 650 MB, równowarto¶æ 500 dyskietek 3,5"
lub 250.000 wklepanych stron.
<P>Napêdy pierwszej generacji (znane jako <EM>pojedynczej prêdko¶ci</EM>),
pracowa³y z prêdko¶ci± ok. 150 kb/s. Producenci sprzêtu
zaprezentowali potem napêdu podwójnej prêdko¶ci (300 kb/s),
czterokrotnej prêdko¶ci (600 kb/s) i szybsze. Kiedy ja to piszê, s±
ju¿ dostêpne napêdu o prêdko¶ci 24-krotnej.
<P>Wiêkszo¶æ napêdów CD-ROM u¿ywa albo &quot;Small Computer Systems
Interface&quot; (SCSI), ulepszony interfejs IDE ATAPI, albo
interfejs sprzedawcy. Maj± zwykle tak¿e mo¿liwo¶æ s³uchania p³yt
muzycznych poprzez zewnêtrzne s³uchawki, albo wyj¶cie
zewnêtrzne. Niektóre kompakty pozwalaj± tak¿e na czytanie ramek
danych z kompaktu muzycznego w formie cyfrowej.
<P>CD-ROM-y s± zwykle sformatowane systemem plików ISO-9660 (wcze¶niej
zwanym <EM>High Sierra</EM>). Format ten ogranicza nazwy plików do
stylu MS-DOS-a (8+3). <EM>Rock Ridge Extensions</EM> wykorzystuje
niezdefiniowane pola w standardzie ISO-9660, aby obs³ugiwaæ d³u¿sze
nazwy i dodatkowo informacje typowo unix-owe (w³a¶ciciel pliku,
symboliczne dowi±zania itp.)
<P><EM>PhotoCD</EM> to standard rozwiniêty przez Kodak-a dla zapisywania
fotografii jako danych cyfrowych na CD-ROM-ach. Posiadaj±c
odpowiednie oprogramowanie, mo¿esz te obrazki ogl±daæ, obrabiaæ je
lub wys³aæ na drukarkê. Informacje mog± byæ pó¼niej dodane do
PhotoCD; jest to znane jako <EM>wielosesyjno¶æ</EM>.
<P>Nagrywarki CD (CD-R) s± tak¿e dostêpne i s± coraz bardziej
op³acalne. U¿ywaj± one innych ¶rodków i specjalizowanego
wyposa¿enia do nagrywania, ale p³yta wynikowa mo¿e byæ odczytana
przez jakikolwiek napêd CD-ROM.
<P>W przysz³o¶ci spodziewa siê, ¿e sprzedawy CD-ROM-ów zaoferuj± nowe
technologie, które bêd± zwiêksza³y pojemno¶æ wraz ze wzrostem
zapotrzebowania.
<P>
<H2><A NAME="s3">3. Obs³ugiwany sprzêt.</A></H2>

<P>
<P>W sekcji tej znajduj± siê sterowniki oraz interfejsy, które s±
obecnie obs³ugiwane przez Linux-a. Informacje oparte s± na
najnowszym stabilnym j±drze - 2.0.33. Rozwojowe j±dra (2.1.x) s±
tak¿e dostêpne, ale nie ma gwarancji, ¿e bêd± stabilne.
<P>Informacje te s± wa¿ne tylko dla Linux-a na platformie Intel. Wiele
z nich mo¿na tak¿e zastosowaæ dla innych platform, ale nie mam
¿adnych do¶wiadczeñ czy informacji z pierwszej rêki.
<P>
<H2>3.1 Napêdy ATAPI CD-ROM.</H2>

<P>
<P>ATAPI (ATA Packet Interface) jest protoko³em do kontrolowania
urz±dzeñ masowego zapisu. Tworzy on interfejs ATA (AT Attachment),
oficjalna standardowa nazwa ANSI dla intrfejsów IDE rozwijanych dla
napêdów dysków twardych. ATAPI jest popularnie stosowany do dysków
twardych, CD-ROM-ów, ta¶m i innych urz±dzeñ. Obecnie najbardziej
popularny interfejs - oferuje wiêkszo¶æ funkcji SCSI, bez drogich
kontrolerów czy kabli.
<P>J±dro Linux-a ma sterownik urz±dzenia, który powinien wspó³pracowaæ
z ka¿dym napêdem CD-ROM ATAPI. Sprzedawcy dostarczaj±cy
kompatybilne napêdy to: Aztech, Mitsumi, NEC, Sony, Creative Labs
i Vertos. Je¶li naby³e¶ ostatnio napêd CD-ROM, szczególnie je¶li
jest on czterokrotnej prêdko¶ci lub szybszy, to jest to prawie na
pewno IDE/ATAPI.
<P>
<H2>3.2 Napêdy SCSI.</H2>

<P>
<P>SCSI (Small Computer Systems Interface) jest popularnym formatem
dla napêdów CD-ROM. G³ównymi zaletami s± rozs±dnie szybka prêdko¶æ
dzia³ania, mo¿liwo¶æ pod³±czania wielu urz±dzeñ, i obs³uga na wielu
platformach komputerowych. Jedn± z wad jest droga karta kontrolera
i kabli.
<P>Ka¿dy napêd CD-ROM SCSI z blokami o rozmiarze 512 lub 2048 bajtów
powinien dzia³aæ pod Linxu-em; zawiera siê tu stanowcza wiêkszo¶æ
napêdów CD-ROM dostêpnych na rynku.
<P>Bêdziesz tak¿e potrzebowa³ obs³ugiwanej karty SCSI; w 
<A HREF="ftp://ftp.icm.edu.pl/pub/Linux/sunsite/docs/HOWTO/SCSI-HOWTO">SCSI HOWTO</A> znajdziesz wiêcej informacji na temat
interfejsów sprzêtowych.
<P>Zauwa¿, ¿e niektóre CD-ROM-y zawieraj± swoje w³asne kontrolery ze
zmodyfikowanym interfejsem, który nie jest w peni kompatybilny z
SCSI (np. mo¿e nie pozwalaæ na dodawanie innych urz±dzeñ na szynie
SCSI). Taki sprzêt raczej <EM>nie</EM> bêdzie dzia³aæ na Linux-ie.
<P>
<H2>3.3 Napêdy CD-ROM z w³asnym interfejsem.</H2>

<P>
<P>Dostêpne jest kilka takich CD-ROM-ów; interfejs jest z regu³y
dostarczany na karcie d¼wiêkowej. Proste karty z takimi
interfejsami równorzêdnymi do tych na kartach d¼wiêkowych s± tak¿e
dostêpne. Napêdy te s± z regu³y tañsze i mniejsze ni¿ napêdy
SCSI. G³ównymi ich wadami s± brak stadaryzacji i mo¿liwo¶ci
rozszerzania.
<P>Zauwa¿, ¿e w³asne interfejsy s± czasami mylnie nazywane interfejsami
IDE, poniewa¿ tak jak dyski IDE, u¿ywaj± prostego interfejsu
opartego na szynie PC/AT. ¯eby zwiêkszyæ ca³e zamieszanie niektórzy
dostawcy, najczê¶ciej Creative Labs, dostarczyli wiele ró¿nych
typów napêdów CD-ROM i oferowali swoje interfejsy, interfejsy SCSI
i ATAPI na swoich kartach d¼wiêkowych.
<P>W tabeli poni¿ej znajduj± siê napêdy CD-ROM z w³asnymi
interfejsami, które dzia³aj± pod Linux-em. Sterowniki dla
dodatkowych urz±dzeñ mog± byæ dostêpne w ostatniej wersji
rozwojowej j±dra albo jako ³aty do j±dra. Te drugie mo¿na
najczê¶ciej znale¼æ na 
<A HREF="ftp://ftp.icm.edu.pl:/pub/Linux/sunsite/kernel/patches/cdrom/">ftp.icm.edu.pl</A>. Sprawd¼ tak¿e ostatnie informacje zawarte w
plikach README dostarczanych wraz z j±drem Linux-a umieszczonych w
katalogu <CODE>/usr/src/linux/Documentation/cdrom</CODE>.
<P>
<PRE>
                Napêdy CD-ROM ze swoimi interfejsami

Sprzedawca      Model       Sterownik w j±drze  Uwagi
------          -----           -------------   --------
Panasonic       CR-521          sbpcd           1
Panasonic       CR-522          sbpcd           1
Panasonic       CR-523          sbpcd           1
Panasonic       CR-562          sbpcd           1
Panasonic       CR-563          sbpcd           1
Creative Labs   CD-200          sbpcd
IBM             External ISA    sbpcd           2
Longshine       LCS-7260        sbpcd
Teac            CD-55A          sbpcd
Sony            CDU-31A         cdu31a
Sony            CDU-33A         cdu31a
Sony            CDU-535         sonycd535       3
Sony            CDU-531         sonycd535
Aztech          CDA268-01A      aztcd           4
Orchid          CDS-3110        aztcd
Okano/Wearnes   CDD110          aztcd
Conrad          TXC             aztcd
CyCDROM         CR520ie         aztcd
CyCDROM         CR940ie         aztcd
GoldStar        R420            gscd            5
Philips/LMS     CM206           cm206           6
Mitsumi         CRMC LU005S     mcd/mcdx        7, 8
Mitsumi         FX001           mcd/mcdx        7, 8
Optics Storage  Dolphin 8000AT  optcd
Lasermate       CR328A          optcd
Sanyo           H94A            sjcd
various         various         isp16           9
MicroSolutions  Backpack        bpcd
</PRE>
<P>Uwagi:
<P>
<OL>
<LI>Te napêdy mog± byæ sprzedawane pod nazw± Creative labs,
Panasonic, matsushita lub Kotobuki.
</LI>
<LI>Ten napêd jest taki sam jak Panasonic CR-562.
</LI>
<LI>Mo¿e byæ tak¿e sprzedawany jako Procomm.
</LI>
<LI>Ten sterownik jest tylko do CDA268-01A. Inne modele, w³±cznie z
CDA268-03I i CDA269-031SE nie maj± w³asnych interfejsów i powinny
u¿ywaæ sterownika IDECD (ATAPI) zawartego w j±drze.
</LI>
<LI>Mo¿e byæ tak¿e sprzedawany jako czê¶æ pakietu Reveal Multimedia
Kit
</LI>
<LI>Philips CM205 nie jest obs³ugiwany przez ten sterownik, ale jest
osobny sterownik alfa lmscd0.4.tar.gz dostêpny na 
<A HREF="ftp://ftp.icm.edu.pl:/pub/Linux/sunsite/kernel/patches/cdrom/">ftp.icm.edu.pl</A>.
</LI>
<LI>Mo¿e byæ tak¿e sprzedawany jako Radio Shack.
</LI>
<LI>S± dostêpne dwa sterowniki. "mcd" jest oryginalny i "mcdx" jest
nowszym z wiêksz± ilo¶ci± funkcji (ale mo¿liwe, ¿e mniej stabilny).
</LI>
<LI>Ten sterownik dzia³a z napêdami CD-ROM, które s± do³±czone do
interfejsu na kartach d¼wiêkowych ISP16, MAD16 albo Mozart.</LI>
</OL>
<P>Je¶li napêd podany w powy¿szej li¶cie nie jest obs³ugiwany
przez j±dro, to pewnie musisz uaktualniæ je do nowszej wersji.
<P>Je¶li twój napêd nie jest którym¶ z podanych wy¿ej, szczególnie
je¶li zosta³ kupiony ostatnio i jest czterokrotnej prêdko¶ci lub
szybszy, to najprzypuszczalnej u¿ywa on interfejsu IDE/ATAPI,
wymienionego w poprzedniej sekcji. <EM>Prostym najpopularniejszym
b³êdem pope³nianym przez u¿ytkowników CD-ROM-u na Linux-ie jest
zak³adanie, ¿e ka¿dy napêd pod³±czony do karty SoundBlaster
powinien u¿ywaæ sterownika SBPCD</EM>. Creative Labs i wiêkszo¶æ innych
sprzedawców nie sprzedaj± ju¿ napêdów z w³asnymi interfejsami,
przychylaj± siê do standardu ATAPI/IDE.
<P>
<H2>3.4 Napêdy pod³±czane przez porty równoleg³e.</H2>

<P>
<P>Niektórzy sprzedawcy sprzedaj± takie w³a¶nie CD-ROM-y. Jedyny napêd
tego rodzaju obs³ugiwany obecnie przez Linux-a, to MicroSolutions
Backpack.
<P>Sterowniki dla jeszcze kilku takich napêdów s± dostêpne osobno jako
³aty na j±dro albo ³adowalne modu³y. Najnowsze informacje na ten
temat mo¿esz znale¼æ pod adresem 
<A HREF="http://www.torque.net/linux-pp.html">http://www.torque.net/linux-pp.html</A>.
<P>
<H2>3.5 Kolejne sterowniki.</H2>

<P>
<P>Jest jeszcze jeden sterownik w j±drze dla napêdów
Panasonic/Matsushita CR-56x - pcd-0.29.tar.gz. Napisany zosta³
przez Zoltana Vorosbaranyi. Mo¿na go znale¼æ pod adresem 
<A HREF="ftp://ftp.tarki.hu/pub/linux/pcd/">ftp.tarki.hu</A>.
<P>
<H2><A NAME="s4">4. Instalacja.</A></H2>

<P>
<P>
<OL>
<LI>Instalacja sprzêtu.</LI>
<LI>Konfiguracja i kompilacja j±dra.</LI>
<LI>Tworzenie plików urz±dzeñ i ustawianie parametrów startowych.</LI>
<LI>Startowanie j±dra.</LI>
<LI>Montowanie no¶nika.</LI>
</OL>
<P>Kolejne sekcje omawiaj± ka¿dy ten punkt w szczegó³ach.
<P>
<H2>4.1 Instalacja sprzêtu.</H2>

<P>
<P>Postêpuj zgodnie ze wskazówkami producenta, albo popro¶ sprzedawcê
o zainstalowanie. Szczegó³y bêd± siê ró¿ni³y w zale¿no¶ci od tego
czy napêd jest wewnêtrzny czy zewnêtrzny, od typu interfejsu. Nie
ma ¿adnych specjalnych wymagañ instalacyjnych co do Linux-a. Mo¿esz
musieæ poustawiaæ odpowiednio zworki na napêdzie i/lub karcie z
interfejsem; niektóre sterowniki w j±drze zawieraj± pliki README, w
których s± takie informacje.
<P>Jak to jest wyja¶nione w pliku <CODE>ide-cd</CODE>, CD-ROM-y ATAPI powinny
byæ ustawione jako "single" lub "master", a nie "slave" je¶li tylko
jedno urz±dzenie IDE jest pod³±czone do interfejsu (chocia¿ w
ostatnich j±drach to ograniczenie nie jest ju¿ stosowane).
<P>
<H2>4.2 Konfiguracja i kompilacja j±dra.</H2>

<P>
<P>Je¶li instalujesz Linux-a z CD-ROM-u to najprawdopodobniej u¿yjesz
dyskietek "boot" i/lub "root" dostarczonych jako czê¶æ dystrybucji
Linux-a. Je¶li jest to mo¿liwe, powiniene¶ wybraæ dyskietkê
startow± z j±drem zawieraj±cym sterownik dla twojego
CD-ROM-u. Je¶li nie mo¿esz znale¼æ takiej dyskietki, to jest kilka
rozwi±zañ:
<P>
<OL>
<LI>Instalacja przez sieæ.</LI>
<LI>Wystartuj DOS-a i zainstaluj pliki Linux-a na swoim dysku
twardym</LI>
<LI>Wystartuj DOS-a i stwórz odpowiednie dyskietki do instalacji
Linux-a</LI>
<LI>Znajd¼ kogo¶, kto mo¿e ci zrobiæ dyskietkê startow± z
odpowiednim sterownikiem.</LI>
</OL>
<P>W 
<A HREF="http://www.jtz.org.pl/Html/Install-HOWTO.pl.html">Installation-HOWTO</A> (dostêpnym równie¿ w jêzyku polskim)
znajdziesz wiêcej informacji na temat instalacji Linux-a. Je¶li
kupi³e¶ Linux-a na CD-ROM-ie, to przypuszczalnie zawarte
s± jakie¶ informacje dotycz±ce instalacji (taka ma³a ksi±¿eczka
wewn±trz skrzyneczki na bi¿uteriê i/lub pliki na p³ycie).
<P>Po zainstalowaniu Linux-a, wiêkszo¶æ u¿ytkowników chce skompilowaæ
j±dro, zwykle z jednego z tych powodów:
<P>
<UL>
<LI>aby obs³ugiwaæ napêd CD-ROM albo inny sprzêt</LI>
<LI>¿eby mieæ nowsze j±dro</LI>
<LI>¿eby zwolniæ pamiêæ minimalizuj±c rozmiar j±dra</LI>
</UL>
<P>Szczegó³y na temat kompilacji j±dra mo¿na znale¼æ w 
<A HREF="http://www.jtz.org.pl/Html/Kernel-HOWTO.pl.html">Kernel-HOWTO</A> dostêpnym w jêzyku polskim. Ja wspomnê tutaj
tylko kilka rzeczy specyficznych dla CD-ROM-ów.
<P>Oczywi¶cie, musisz zaznaczyæ obs³ugê swojego CD-ROM-u podczas
wykonywania polecenia "make config".
<P>Je¶li masz CD-ROM ATAPI, to musisz odpowiedzieæ "yes" na te
pytania:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
Enhanced IDE/MFM/RLL disk/cdrom/tape support (CONFIG_BLK_DEV_IDE) [Y/n/?]
Include IDE/ATAPI CDROM support (CONFIG_BLK_DEV_IDECD) [Y/n/?]
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>dla napêdów SCSI w³±cz te opcje:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
SCSI support (CONFIG_SCSI) [Y/n/m/?]
SCSI CD-ROM support (CONFIG_BLK_DEV_SR) [Y/n/m/?]
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>W³±cz tak¿e obs³ugê swojego kontrolera:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
Adaptec AHA152X support (CONFIG_SCSI_AHA152X) [Y/n/m/?]
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Dla napêdów z w³asnymi interfejsami w³±cz odpowiedni
sterownik. Mo¿esz u¿yæ tabeli podanej wcze¶niej, aby zobaczyæ jaki
sterownik jest potrzebny dla twojego modelu.
<P>Wirtualnie wszystkie CD-ROM-y u¿ywaj± systemu plików ISO-9660, wiêc
musisz tak¿e w³±czyæ jego obs³ugê:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
ISO9660 cdrom filesystem support (CONFIG_ISO9660_FS) [Y/n/m/?]
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Chocia¿ nie jest to potrzebne do dzia³ania CD-ROM-u, je¶li masz
kartê d¼wiêkow±, która jest obs³ugiwana przez Linux-a, to mo¿esz
tak¿e do³±czyæ jej obs³ugê. Odpowiednim dokumentem bêdzie tutaj
<A HREF="http://www.jtz.org.pl/Html/Sound-HOWTO.pl.html">Sound-HOWTO</A> dostêpne tak¿e w jêzyku polskim.
<P>Powiniene¶ potem postêpowaæ zgodnie ze zwyk³± procedur± kompilacji
i instalacji j±dra. Nie startuj nowego j±dra dopóki nie stworzysz
plików urz±dzeñ i nie ustawisz parametrów startowych tak jak to jest
opisane w nastêpnej sekcji.
<P>Obs³uga systemu plików ISO-9660, tak jak prawie wszystkie
sterowniki do CD-ROM-ów mo¿e byæ stworzona jako ³adowalny
modu³. Pozwala to na ³adowanie i usuwanie go z pamiêci bez
potrzeby restartu komputera, uwalniaj±c pamiêæ. Polecam, zeby¶
spróbowa³ najpierw zainstalowaæ CD-ROM ze sterownikami
wkompilowanymi w j±dro. Jak u¿ywaæ modu³ów opisane jest w
dokumentaji do³±czonej do nich i w 
<A HREF="http://www.jtz.org.pl/Html/Kernel-HOWTO.pl.html">Kernel-HOWTO</A>.
<P>Je¶li twój napêd nie jest obs³ugiwany przez twoje j±dro, to musisz
pewnie uaktualniæ je.
<P>Mo¿liwe te¿, ¿e musisz u¿yæ sterownika, który dostarczany jest
osobno. To z regu³y ³±czy siê z ³ataniem j±dra. Jeszcze raz 
<A HREF="http://www.jtz.org.pl/Html/Kernel-HOWTO.pl.html">Kernel-HOWTO</A> wyja¶nia jak siê to robi.
<P>Zauwa¿, ¿e mo¿esz tak¿e wybraæ konfiguracjê a'la menu poleceniem
"make menuconfig" oraz konfiguracjê w okienkach X11 "make
xconfig". Wszystkie trzy rodzaje konfiguracji maj± podrêczn± pomoc.
<P>
<H2>4.3 Tworzenie plików urz±dzeñ i ustawianie parametrów startowych.</H2>

<P>
<P>J±dro u¿ywa plików urz±dzeñ aby zidentyfikowaæ którego sterownika
urz±dzeñ u¿yæ. Je¶li masz standardow± dystrybucjê, to mo¿liwe, ¿e
stworzy³e¶ te pliki podczas instalacji. Na przyk³ad w Slackware
jest narzêdzie <CODE>setup</CODE> w postaci menu, które zawiera ustawienie
CD-ROM-u oraz wiêkszo¶æ systemów ma skrypt <CODE>/dev/MAKEDEV</CODE>.
Je¶li nie u¿yjesz tych metod, to mo¿esz to zrobiæ rêcznie, jak to
jest opisane dalej w tym dokumencie. Nawet je¶li skorzystasz z tych
metod, to zaleca siê ¿eby¶ chocia¿ zweryfikowa³ te pliki z
informacjami zawartymi tutaj.
<P>Pliki urz±dzeñ tworzy siê poleceniami wykonywanymi w pow³oce, w
zale¿no¶ci od twojego napêdu. Powiniene¶ to robiæ jako
<CODE>root</CODE>. Zauwa¿, ¿e niektóre dystrybucje Linux-a mog± u¿ywaæ
trochê innego nazewnictwa ni¿ podane tutaj.
<P>Zaleca siê tak¿e, ¿eby¶ zrobi³ symboliczne dowi±zanie do urz±dzenia
CD-ROM-u, aby ³atwiej je zapamiêtaæ. Na przyk³ad, dowi±zanie dla
napêdu IDE, który jest drugim urz±dzeniem na drugim interfejsie,
nale¿y zrobiæ poleceniem:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
# ln -s /dev/hdd /dev/cdrom
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Je¶li chcesz s³uchaæ p³yt audio, to bêdziesz musia³ ustawiæ
odpowiednie prawa dostêpu dla pliku urz±dzenia (tego prawdziwego, a
nie dowi±zania), aby pozwoliæ wszystkim u¿ytkownikom z niego
czytaæ, np.
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
# chmod 664 /dev/hdd
# ls -l /dev/hdd
brw-rw-r--   1 root     disk      22,  64 Feb  4  1995 /dev/hdd
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Podczas startu Linux-a, sterownik urz±dzenia próbuje sprawdziæ czy
obecne s± odpowiednie urz±dzenia, zwykle robi to, sprawdzaj±c
specyficzne adresy. Wiele z tych sterowników sprawdza kilka
adresów, ale z powodu ró¿nic w konfiguracji, mo¿liwych konfliktów
urz±dzeñ, ograniczeñ sprzêtowych, potrzebuj± one czasami pomocy w
identyfikacji adresów i innych parametrów. Wiêkszo¶æ sterowników
obs³uguje opcje podawane w linii poleceñ j±dra, aby przekazaæ te
informacje do sterownika urz±dzenia. Mo¿e siê to odbyæ
interaktywnie, albo czê¶ciej, wpisuj±c tê informacjê do
konfiguracji programu ³aduj±cego system. Np. przy LILO, doda³by¶ do
swojego pliku <CODE>/etc/lilo.conf</CODE> polecenie <CODE>append</CODE>, takie
jak poni¿ej:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
append = "sbpcd=0x230,SoundBlaster"
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Wiêcej informacji znajdziesz w dokumentacji do LILO.
<P>W nastêpnej sekcji omówiê sprawy dotycz±ce konkretnych sterowników,
w³±cznie z plikami urz±dzeñ, parametrami startowymi i mo¿liwo¶ciami
poszczególnych sterowników. Przypuszczalnie powiniene¶ przeczytaæ
tylko sekcjê dla twojego typu napêdu. Pliki README s± zwykle w
katalogu <CODE>/usr/src/linux/Documentation/cdrom</CODE>.
<P>
<H3>Sterownik sbpcd.</H3>

<P>
<P>
<PRE>
Autor g³ówny:                   Eberhard Moenkeberg (emoenke@gwdg.de)
Obs³uga wielosesyjno¶ci:        tak (but not all drives)
Obs³uga wielu napêdów:          tak
Obs³uga ³adowalnego modu³u:     tak
Czytanie ramek audio:           tak (CR-562, CR-563, CD-200 only)
Automatyczne wykrywanie:        tak
Plik urz±dzenia:                /dev/sbpcd, major 25
Plik konfiguracyjny:            sbpcd.h
Opcja konfiguracyjna dla j±dra: Matsushita/Panasonic CDROM support?
Plik README:                    sbpcd
</PRE>
<P>Sterownik ten przyjmuje nastêpuj±ce parametry:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
sbpcd=&lt;io-address>,&lt;interface-type>
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Pierwszy parametr to adres bazowy urz±dzenia (np. 0x230) a
&lt;interface-type&gt; to jedno z "SoundBlaster", "LaserMate"
lub "SPEA". W pliku <CODE>sbpcd.h</CODE> znajdziesz wskazówki którego typu
interfejsu u¿yæ. Parametr <CODE>sbpcd=0</CODE> wy³±cza automatyczne
wykrywanie, wy³±czaj±c tym samym sterownik.
<P>Plik urz±dzenia mo¿e byæ stworzony poleceniem:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
# mknod /dev/sbpcd b 25 0
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Obs³ugiwane jest do czterech napêdów na kontrolerze. Nastêpne trzy
napêdy na pierwszym kontrolerze mia³yby numery poboczne urz±dzenia
od 1 do 3. Je¶li masz wiêcej ni¿ jeden kontroler, stwórz urz±dzenia
z liczb± g³ówn± 26, 27 i 28, a¿ do maksimum 4 kontrolerów (to w
sumie 16 napêdów CD-ROM; mam nadziejê, ¿e dla wiêkszo¶ci
u¿ytkowników to wystarczaj±co :-).
<P>Wiêcej informacji na temat tego sterownika znajdziesz w pliku
<CODE>sbpcd</CODE>.
<P><EM>Je¶li kupi³e¶ ostatnio napêd CD-ROM, to nie zak³adaj, ¿e je¶li
pod³±czy siê go do karty SoundBlaster, to powinien on u¿ywaæ tego
sterownika. Wiêkszo¶æ napêdów sprzedawanych teraz przez Creative
Labs to napêdy EIDE</EM>ATAPI.
<P>
<H3>Sterownik Sonycdu535.</H3>

<P>
<P>
<PRE>
Autor g³ówny:                   Ken Pizzini (ken@halcyon.com)
Obs³uga wielosesyjno¶ci:        nie
Obs³uga wielu napêdów:          nie
Obs³uga ³adowalnego modu³u:     tak
Czytanie ramek audio:           nie
Automatyczne wykrywanie:        nie
Plik urz±dzenia:                /dev/sonycd535, major 24
Plik konfiguracyjny:            sonycd535.h
Opcja konfiguracyjna dla j±dra: Sony CDU535 CDROM support?
Plik README:                    sonycd535
</PRE>
<P>Sterownik ten przyjmuje parametry w postaci:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
sonycd535=&lt;io-address>
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>&lt;io-address&gt; oznacza adres bazowy kontrolera
(np. 0x320). Alternatywnie mo¿esz ustawiæ ten adres w pliku
<CODE>sonycd535.h</CODE> i wkompilowaæ tê warto¶æ na sta³e.
<P>Plik urz±dzenia mo¿e byæ stworzony poleceniem:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
# mknod /dev/sonycd535 b 24 0
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Niektóre dystrybucje Linux-a u¿ywaj± <CODE>/dev/sonycd</CODE> dla tego
urz±dzenia. Starsze wersje sterownika u¿ywa³y g³ównego numeru 21;
upewnij siê, ¿e twój plik urz±dzenia jest poprawny.
<P>Sterownik ten by³ wcze¶niej dystrybuowany jako ³ata, ale teraz jest
czê¶ci± standardowego j±dra. Wiêcej informacji na temat tego
strownika znajdziesz w pliku <CODE>sonycd535</CODE>.
<P>
<H3>Sterownik cdu31a</H3>

<P>
<P>
<PRE>
Autor g³ówny:                   Corey Minyard (minyard@-rch.cirr.com)
Obs³uga wielosesyjno¶ci:        tak
Obs³uga wielu napêdów:          nie
Obs³uga ³adowalnego modu³u:     tak
Czytanie ramek audio:           tak
Automatyczne wykrywanie:        nie
Plik urz±dzenia:                /dev/cdu31a, major 15
Plik konfiguracyjny:            cdu31a.h
Opcja konfiguracyjna dla j±dra: Sony CDU31A/CDU33A CDROM support?
Plik README:                    cdu31a
</PRE>
<P>Sterownik ten przyjmuje opcje w postaci:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
cdu31a=&lt;io-address>,&lt;interrupt>,PAS
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Pierwszy numer, to adres bazowy I/O karty (np. 0x340). Drugi jest
numerem przerwania, którego nale¿y u¿yæ (0 oznacza
próbkowanie(polling) i/o). Opcjonalny trzeci parametr pownien mieæ
warto¶æ PAS je¶li napêd pod³±czony jest do karty d¼wiêkowej Pro
Audio Spectrum 16, w innym przypadku nale¿y go opu¶ciæ.
<P>Je¶li sterownik jest modu³em, to u¿ywa on trochê innego
formatu. Podczas ³adowania modu³u programem modprobe lub insmod
parametry przyjmuj± postaæ:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
cdu31a_port=&lt;io-address> cdu31a_irq=&lt;interrupt>
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Adres bazowy I/O jest wymagany, ale numer przerwania - nie.
<P>Plik urz±dzenia mo¿e byæ stworzony przy pomocy:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
# mknod /dev/cdu31a b 15 0
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Wiêcej informacji na temat tego sterownika znajdziesz w pliku
<CODE>cdu31a</CODE>.
<P>Zajrzyj tak¿e na stronê WWW zrobion± przez Jeffreya Oxenreidera
(
<A HREF="mailto:zureal@infinet.com">zureal@infinet.com</A>),
która zawiera opis wielu problemów dotycz±cych tych
sterowników. Mo¿na j± znale¼æ pod adresem 
<A HREF="http://www.infinet.com/~zureal/cdu31a.html">www.infinet.com</A>.
<P>
<H3>Sterownik aztcd.</H3>

<P>
<P>
<PRE>
Autor g³ówny:                   Werner Zimmermann (zimmerma@rz.fht-esslingen.de)
Obs³uga wielosesyjno¶ci:        tak
Obs³uga wielu napêdów:          nie
Obs³uga ³adowalnego modu³u:     tak
Czytanie ramek audio:           nie
Automatyczne wykrywanie:        nie
Plik urz±dzenia:                /dev/aztcd0, major 29
Plik konfiguracyjny:            aztcd.h
Opcja konfiguracyjna dla j±dra: Aztech/Orchid/Okano/Wearnes (non IDE) CDROM support?
Plik README:                    aztcd
</PRE>
<P>Sterownik ten przyjmuje parametry w postaci:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
aztcd=&lt;io-address>
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Parametrem jest tutaj adres bazowy I/O karty (np. 0x340).
<P>Plik urz±dzenia mo¿e byæ stworzony przy pomocy:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
# mknod /dev/aztcd0 b 29 0
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Zauwa¿, ¿e sterownik ten jest przeznaczony tylko dla modelu
CDA268-01A. Inne modele, w³±cznie z CDA268-03I i CDA269-031SE, nie
posiadaj± w³asnych interfejsów i powinny u¿ywaæ standardowego
sterownika IDECD (ATAPI).
<P>Wiêcej informacji na temat tego sterownika znajdziesz w pliku aztcd.
<P>
<H3>Sterownik gscd.</H3>

<P>
<P>
<PRE>
Autor g³ówny:                   Oliver Raupach (raupach@nwfs1.rz.fh-hannover.de)
Obs³uga wielosesyjno¶ci:        nie
Obs³uga wielu napêdów:          nie
Obs³uga ³adowalnego modu³u:     tak
Czytanie ramek audio:           nie
Automatyczne wykrywanie:        nie
Plik urz±dzenia:                /dev/gscd0, major 16
Plik konfiguracyjny:            gscd.h
Opcja konfiguracyjna dla j±dra: Goldstar R420 CDROM support?
Plik README:                    gscd
</PRE>
<P>Sterownik ten przyjmuje parametry w postaci:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
gscd=&lt;io-address>
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Jedynym parametrem jest tutaj adres bazowy I/O karty (np. 0x340).
<P>Plik urz±dzenia mo¿e byæ stworzony przy pomocy:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
# mknod /dev/gscd0 b 16 0
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Wiêcej informacji na temat tego sterownika znajdziesz w pliku
<CODE>gscd</CODE> oraz na stronie WWW 
<A HREF="http://linux.rz.fh-hannover.de/~raupach/">linux.rz.fh-hannover.de</A>.
<P>
<H3>Sterownik mcd.</H3>

<P>
<P>
<PRE>
Autor g³ówny: Martin  (martin@bdsi.com)
Obs³uga wielosesyjno¶ci:        nie
bs³uga wielu napêdów:           nie
Obs³uga ³adowalnego modu³u:     tak
Czytanie ramek audio:           nie
Automatyczne wykrywanie:        nie
Plik urz±dzenia:                /dev/mcd, major 23
Plik konfiguracyjny:            mcd.h
Opcja konfiguracyjna dla j±dra: Standard Mitsumi CDROM support?
Plik README:                    mcd
</PRE>
<P>To jest starszy sterownik dla napêdów Mitsumi, który by³ dostêpny
przez jaki¶ czas. Mo¿esz spróbowaæ nowszego sterownika <CODE>mcdx</CODE>,
który ma kilka nowych funkcji, ale jest przypuszczalnie mniej
stabilny.
<P>Sterownik ten przyjmuje nastêpuj±ce parametry:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
mcd=&lt;io-address>,&lt;irq>
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Kolejne parametry to adres bazowy I/O karty (np. 0x340) oraz numer
przerwania.
<P>Plik urz±dzenia mo¿na stworzyæ poleceniem:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
# mknod /dev/mcd b 23 0
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Wiêcej informacji na temat tego sterownika znajdziesz w pliku
<CODE>mcd</CODE>.
<P>
<H3>Sterownik mcdx.</H3>

<P>
<P>
<PRE>
Autor g³ówny:                   Heiko Schlittermann
Obs³uga wielosesyjno¶ci:        tak
Obs³uga wielu napêdów:          tak
Obs³uga ³adowalnego modu³u:     tak
Czytanie ramek audio:           nie (brak obs³ugi sprzêtowej)
Automatyczne wykrywanie:        nie
Plik urz±dzenia:                /dev/mcdx0, major 20
Plik konfiguracyjny:            mcdx.h
Opcja konfiguracyjna dla j±dra: Experimental Mitsumi support?
Plik README:                    mcdx
</PRE>
<P>Jest to nowszy sterownik dla napêdów Mitsumi. Starszy i
przypuszczalnie bardziej stabilny - <CODE>mcd</CODE> - jest nadal dostêpny.
<P>Sterownik ten przyjmuje nastêpuj±ce parametry:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
mcdx=&lt;io-address>,&lt;irq>
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Kolejne parametry to adres bazowy I/O karty (np. 0x340) i numer
przerwania.
<P>Plik urz±dzenia mo¿na stworzyæ poleceniem:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
# mknod /dev/mcdx0 b 20 0
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Je¶li kupi³e¶ ostatnio napêd CD-ROM Mitsumi, to nie zak³adaj, ¿e
powinien on u¿ywaæ tego sterownika. Niektóre modele mitsumi s±
teraz typu EIDE/ATAPI i powinny u¿ywaæ standardowego sterownika
idecd.
<P>Wiêcej informacji na temat tego sterownika znajdziesz w pliku
<CODE>mcdx</CODE>.
<P>
<H3>Sterownik cm206</H3>

<P>
<P>
<PRE>
Autor g³ówny:                   David A. van Leeuwen (david@tm.tno.)
Obs³uga wielosesyjno¶ci:        tak
Obs³uga wielu napêdów:          nie
Obs³uga ³adowalnego modu³u:     tak
Czytanie ramek audio:           nie
Automatyczne wykrywanie:        tak
Plik urz±dzenia:                /dev/cm206cd, major 32
Plik konfiguracyjny:            cm206.h
Opcja konfiguracyjna dla j±dra: Philips/LMS CM206 CDROM support?
Plik README:                    cm206
</PRE>
<P>Sterownik ten przyjmuje nastêpuj±ce parametry:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
cm206=&lt;io-address>,&lt;interrupt>
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Pierwszy numer jest adresem bazowym I/O karty (np. 0x340). Drugi to
numer przerwania.
<P>Plik urz±dzenia mo¿e byæ stworzony poleceniem:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
# mknod /dev/cm206cd b 32 0
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Wiêcej informacji na temat tego sterownika znajdziesz w pliku
<CODE>cm206</CODE>.
<P>
<H3>Sterownik optcd.</H3>

<P>
<P>
<PRE>
Autor g³ówny:                   Leo Spiekman (spiekman@dutette.et.tudelft.nl)
Obs³uga wielosesyjno¶ci:        tak
Obs³uga wielu napêdów:          nie
Obs³uga ³adowalnego modu³u:     tak
Czytanie ramek audio:           nie
Automatyczne wykrywanie:        nie
Plik urz±dzenia:                /dev/optcd0, major 17
Plik konfiguracyjny:            optcd.h
Opcja konfiguracyjna dla j±dra: Experimental Optics Storage ... CDROM support?
Plik README:                    optcd
</PRE>
<P>Sterownik ten przyjmuje nastêpuj±ce parametry:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
optcd=&lt;io-address>
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Parametrem jest tutaj adres bazowy I/O karty (np. 0x340).
<P>Plik urz±dzenia mo¿na stworzyæ:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
# mknod /dev/optcd0 b 17 0
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Wiêcej informacji na temat tego sterownika znajdziesz w pliku
<CODE>optcd</CODE>.
<P>
<H3>Sterownik sjcd.</H3>

<P>
<P>
<PRE>
Autor g³ówny:                   Vadim V. Model (vadim@rbrf.msk.su)
Obs³uga wielosesyjno¶ci:        nie
Obs³uga wielu napêdów:          nie
Obs³uga ³adowalnego modu³u:     tak
Czytanie ramek audio:           nie
Automatyczne wykrywanie:        nie
Plik urz±dzenia:                /dev/sjcd, major 18
Plik konfiguracyjny:            sjcd.h
Opcja konfiguracyjna dla j±dra: Experimental Sanyo H94A CDROM support?
Plik README:                    sjcd
</PRE>
<P>Sterownik ten przyjmuje nastêpuj±ce parametry:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
sjcd=&lt;io-address>,&lt;interrupt>,&lt;dma>
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Kolejne parametry to: adres bazowy, przerwanie i kana³ DMA
(np. sjcd=0x340,10,5).
<P>Plik urz±dzenia mo¿e byæ stworzony poleceniem:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
# mknod /dev/sjcd b 18 0
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Wiêcej informacji na temat tego sterownika znajdziesz w pliku
<CODE>sjcd</CODE>.
<P>
<H3>Sterownik bpcd.</H3>

<P>
<P>
<PRE>
Autor g³ówny:                   Grant R. Guenther (grant@torque.net)
Obs³uga wielosesyjno¶ci:        nie wiadomo
Obs³uga wielu napêdów:          nie
Obs³uga ³adowalnego modu³u:     tak
Czytanie ramek audio:           nie
Automatyczne wykrywanie:        tak
Plik urz±dzenia:                /dev/bpcd, major 41
Plik konfiguracyjny:            bpcd.h
Opcja konfiguracyjna dla j±dra: MicroSolutions backpack CDROM support?
Plik README:                    bpcd
</PRE>
<P>Sterownik ten przyjmuje parametry w postaci:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
bpcd=&lt;io-address>
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Parametr oznacza tu adres bazowy (np. bpcd=0x3bc).
<P>Plik urz±dzenia mo¿na stworzyæ poleceniem:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
# mknod /dev/bpcd b 41 0
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Sterownik ten jest zawarty w j±drach wersji 2.1. Wiêcej informacji
na temat tego sterownika znajdziesz w pliku <CODE>bpcd</CODE>.
<P>
<H3>Sterownik SCSI.</H3>

<P>
<P>
<PRE>
Autor g³ówny:                   David Giller
Obs³uga wielosesyjno¶ci:        tak (zale¿y od napêdu)
Obs³uga wielu napêdów:          tak
Obs³uga ³adowalnego modu³u:     tak
Czytanie ramek audio:           nie
Automatyczne wykrywanie:        tak
Plik urz±dzenia:                /dev/scd0, major 11
Plik konfiguracyjny:            cdrom.h
Opcja konfiguracyjna dla j±dra: SCSI CDROM support?
Plik README:                    brak
</PRE>
<P>Parametry podawane podczas startu s± zale¿ne od typu kontrolera
SCSI. Wiêcej informacji znajdziesz w 
<A HREF="ftp://ftp.icm.edu.pl:/pub/Linux/sunsite/docs/HOWTO/SCSI-HOWTO">SCSI HOWTO</A>.
<P>Obs³ugiwana jest wiêksza ilo¶æ sterowników (ilo¶æ ograniczona jest
maksymaln± ilo¶ci± urz±dzeñ na szynie SCSI). Stwórz pliki urz±dzeñ
z liczb± g³ówn± 11 i liczb± poboczn± pocz±wszy od 0:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
# mknod /dev/scd0 b 11 0
# mknod /dev/scd1 b 11 1
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Sterownik sam z siebie nie ma mo¿liwo¶ci czytania cyfrowych ramek
audio, ale niektóre napêdy SCSI maj± tak± mo¿liwo¶æ i bêd± dzia³aæ
z programem cdda2wav (który u¿ywa ogólnego interfejsu SCSI j±dra).
<P>
<H3>Sterownik idecd.</H3>

<P>
<P>
<PRE>
Autor g³ówny:                   Scott Snyder (snyder@fnald0.fnal.gov)
Obs³uga wielosesyjno¶ci:        tak
Obs³uga wielu napêdów:          tak
Obs³uga ³adowalnego modu³u:     nie
Czytanie ramek audio:           tak (w obs³ugiwanych napêdach)
Automatyczne wykrywanie:        tak
Plik urz±dzenia:                /dev/hd{a,b,c,d},  major 22
Plik konfiguracyjny:            cdrom.h
Opcja konfiguracyjna dla j±dra: Include support for IDE/ATAPI CDROMs?
Plik README:                    ide-cd
</PRE>
<P>Sterownik ten jest przeznaczony dla CD-ROM-ów ATAPI. Sterownik
przyjmuje nastêpuj±ce parametry:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
hdx=cyls,heads,sects,wpcom,irq
  lub
hdx=cdrom
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P><CODE>hdx</CODE> mo¿e byæ jednym z: hda,hdb,hdc,hdd, albo po prostu hd i
wtedy oznacza kolejny napêd. Tylko pierwsze trzy parametry s±
wymagane (cyls,heads,sects). Np. <CODE>hdc=1050,32,64 hdd=cdrom</CODE>.
<P>Zmuszenie sterownika IDE, aby rozpozna³ twój CD-ROM, mo¿e
przysparzaæ trochê k³opotów, szczególnie je¶li masz wiêcej ni¿ 2
urz±dzenia albo wiêcej ni¿ 1 kontroler IDE. Zwykle wszystko co jest
wymagane, to podaæ poprawne opcje z LILO. Szczegó³ówe informacje
jak to zrobiæ znajdziesz w pliku <CODE>/usr/src/linux/Documentation/ide-cd</CODE>.<BR>
Przeczytaj go dok³adnie.
<P>Nowsze j±dra maj± lepsz± obs³ugê dla wiêkszej ilo¶ci urz±dzeñ
IDE. Je¶li masz problemy ze starszym j±drem, to uaktualnienie mo¿e
pomóc.
<P>Niektóre kontrolery maj± problemy sprzêtowe, które sterownik mo¿e
obej¶æ. Mo¿liwe, ¿e musisz podaæ dodatkowe parametry sterownikowi,
aby to umo¿liwiæ. Zajrzyj do dokumenctaji.
<P>
<H2>4.4 Startowanie j±dra.</H2>

<P>
<P>Mo¿esz teraz wystartowaæ system z nowym j±drem. Pilnuj czy nie
pojawi siê komunikat podobny do tego:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
hdd: NEC CD-ROM DRIVE:282, ATAPI CDROM drive
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>który informuje, ¿e CD-ROM zosta³ odnaleziony przez sterownik
(komunikat bêdzie siê ró¿ni³ w zale¿no¶ci od napêdu).
<P>Je¶li komunikaty podczas startu pojawiaj± siê zbyt szybko, to
mo¿esz do nich powróciæ wciskaj±c SHIFT-PgUp (je¶li nie prze³±cza³e¶
konsol), albo wy¶wietliæ je poleceniami <CODE>dmesg</CODE> lub <CODE>tail
/var/adm/messages</CODE>.
<P>Je¶li napêd nie mo¿e byæ odnaleziony, to jest problem. Zobacz
sekcjê na temat rozwi±zywania problemów..
<P>
<H2>4.5 Montowanie, odmontowywanie i wyjmowanie urz±dzeñ.</H2>

<P>
<P>Aby zamontowaæ CD-ROM, w³ó¿ p³ytê do napêdu, i uruchom polecenie
<CODE>mount</CODE> jako <CODE>root</CODE> (zak³±da siê tutaj, ¿e stworzy³e¶
symboliczne dowi±zanie do twojego pliku urz±dzenia tak jak to by³o
zalecane powy¿ej oraz ¿e istnieje pusty katalog <CODE>/mnt/cdrom</CODE>):
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
# mount -t iso9660 -r /dev/cdrom /mnt/cdrom
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Zawarto¶æ kompaktu znajduje siê teraz w katalogu
<CODE>/mnt/cdrom</CODE>.
<P>S± jeszcze inne opcje dla polecenia mount, które mo¿esz u¿yæ;
zobacz w podrêczniku systemowym "man" mount(8).
<P>Mo¿esz dodaæ pozycjê do pliku <CODE>/etc/fstab</CODE>, aby
automatycznie montowaæ CD-ROM podczas startu, albo ¿eby podaæ
parametry jakie maj± byæ u¿yte podczas montowania; zobacz w
podrêczniku systemowym "man" fstab(8).
<P>Zauwa¿, ¿e ¿eby odtwarzaæ p³yty myzyczne <EM>nie</EM> powiniene¶
próbowaæ ich montowaæ.
<P>Aby odmontowaæ CD-ROM, u¿yj jako <CODE>root</CODE> polecenia <CODE>umount</CODE>:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
# umount /mnt/cdrom
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>P³yta mo¿e byæ odmontowana tylko wtedy kiedy ¿aden proces nie ¿±da
do niego dostêpu (w³±czaj±c w to przypadek, kiedy bie¿±cym
katalogiem jest który¶ z podkatalogów p³yty lub jej katalog
g³ówny). Mo¿esz potem wyj±æ p³ytê. Wiêkszo¶æ napêdów ma przycisk do
wyjmowania p³yt; Jest tak¿e osobny program s³u¿±cy do tego celu - 
<A HREF="ftp://ftp.icm.edu.pl/pub/Linux/sunsite/utils/disk-management/">eject</A>.
<P>Pamiêtaj, ¿e nie mo¿esz wyjmowaæ p³yty podczas gdy jest ona
zamontowana (to mo¿e lub nie byæ mo¿liwe w zale¿no¶ci od rodzaju
napêdu jaki posiadasz). Niektóre sterowniki CD-ROM potrafi±
automatycznie wysuwaæ szufladkê je¶li p³yta jest odmontowywana i
wsuwaæ j± kiedy jest montowana (mo¿na wy³±czyæ tê funkcjê podczas
kompilacji albo przy pomocy programu).
<P>Mo¿liwe jest, ¿e po s³uchaniu p³yty muzycznej nie bêdziesz móg³
zamontowaæ p³yty. Musisz wys³aæ polecenie audio "stop" (przy pomocy
jakiego¶ programu do odtwarzania) przed prób±
montowania. Problem ten wydaje siê pojawiaæ tylko ze sterownikiem
SBPCD.
<P>Ostatnie wersje j±dra 2.0 i 2.1 obs³uguj± automounter oparty na
j±drze, który dostarcza prze¼roczyste dla u¿ytkownika montowanie
usuwalnych mediów w³±cznie z CD-ROM-em. Potrzebne narzêdzia
znajdziesz pod adresem 
<A HREF="ftp://ftp.icm.edu.pl/pub/Linux/kernel/autofs/">ftp.icm.edu.pl</A>.
<P>
<H2>4.6 Rozwi±zywanie problemów.</H2>

<P>
<P>Je¶li wci±¿ masz problemy po przej¶ciu przez instalacjê wg. tego
HOWTO, to tutaj jest kilka rzeczy, które nale¿y sprawdziæ. Punkty
s± umieszczone wg. narastaj±cej z³o¿ono¶ci. Je¶li który¶ z nich
zawiedzie, to rozwi±¿ ten problem zanim posuniesz siê dalej.
<P>
<H3>Krok 1: Upewnij siê, ¿e na pewno u¿ywasz nowoskompilowanego j±dra.</H3>

<P>
<P>Mo¿esz sprawdziæ datê j±dra, aby zobaczyæ czy jest to to z
obs³ug± CD-ROM-u. Mo¿na to zrobiæ poleceniem <CODE>uname</CODE>:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
% uname -a
Linux fizzbin 2.0.18 #1 Fri Sep 6 10:10:54 EDT 1996 i586
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>albo wy¶wietlaj±c zawarto¶æ pliku <CODE>/proc/version</CODE>:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
% cat /proc/version
Linux version 2.0.18 (root@fizzbin) (gcc version 2.7.2) #1 Fri Sep 6 10:10:54 EDT 1996
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Je¶li data siê nie zgadza, to masz ca³y czas stare j±dro. Czy
aby na pewno zresetowa³e¶ komputer? Je¶li u¿ywasz LILO, czy
przeinstalowa³e¶ je (z regu³y pisz±c <CODE>/sbin/lilo</CODE>)? Je¶li
startujesz z dyskietki, czy zrobi³e¶ now± dyskietkê i u¿y³e¶ jej
podczas startu?
<P>
<H3>Krok 2: Upewnij siê, ¿e odpowiednie sterowniki s± wkompilowane</H3>

<P>
<P>Sprawdziæ to mo¿esz wy¶wietlaj±c zawarto¶æ pliku
<CODE>/proc/devices</CODE>:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
% cat /proc/devices
Character devices:
 1 mem
 2 pty
 3 ttyp
 4 ttyS
 5 cua
 7 vcs

Block devices:
 3 ide0
22 ide1
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Najpierw poszukaj sterownika swojego CD-ROM-u. S± to wszystko
urz±dzenia blokowe, w tym przypadku widaæ, ¿e obecny jest sterownik
<CODE>idecd</CODE> z numerem g³ównym 22.
<P>Upewnij siê tak¿e, ¿e wkompilowana jest obs³uga systemu plików
ISO-9660 przez wy¶wietlenie zawarto¶ci pliku <CODE>/proc/filesystems</CODE>:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
% cat /proc/filesystems
        ext2
        msdos
nodev   proc
        iso9660
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Mo¿esz te¿ sprawdziæ, które adresy I/O s± u¿ywane przez sterownik
zagl±daj±c do pliku <CODE>/proc/ioports</CODE>:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
howto % cat /proc/ioports
 ...
0230-0233 : sbpcd
 ...
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Je¶li który¶ ze sterowników, który mysla³e¶, ¿e wkompilowa³e¶, siê
nie pojawia, to co¶ posz³o nie tak z konfiguracj± lub kompilacj±
j±dra. Zacznij proces instalacji jeszcze raz pocz±wszy od
konfiguracji i kompilacji j±dra.
<P>
<H3>Krok 3: Czy j±dro wykry³o twój napêd podczas startu?</H3>

<P>
<P>Upewnij siê, ¿e CD-ROM zosta³ wykryty podczas startu j±dra.
Powiniene¶ zobaczyæ odpowiedni komunikat. Je¶li komunikat ten
przesun±³ siê poza ekran, to mo¿esz go sprawdziæ poleceniem
<CODE>dmesg</CODE>.
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
% dmesg
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>lub
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
% tail /var/adm/messages
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Je¶li twój napêd nie zosta³ zidentyfikowany, to co¶ jest nie
tak. Upewnij siê, ¿e jest pod³±czony do pr±du i ¿e wszystkie kable
s± poprawnie pod³±czone. Je¶li twój napêd posiada zworki do
prze³±czania zakresów adresów, to sprawd¼ czy s± poprawnie
ustawione (np. napêd 0 je¶li masz tylko jeden napêd). CD-ROM-y
ATAPI musz± byæ ustawione jako "single" lub "master", a nie "slave"
je¶li do interfejsu jest pod³±czone tylko jedno urz±dzenie. Je¶li
napêd dzia³a pod DOS-em, to jest pewne, ¿e sprzêt dzia³a.
<P>Wiele sterowników u¿ywa automatycznego wykrywania, ale niektóre nie
i wykrywanie to nie zawsze dzia³a. U¿yj parametrów startowych
podanych dla twojego typu sterownika. Je¶li nie jeste¶ pewien co do
adresów I/O czy innych parametrów, to popróbuj kilka razy. LILO
mo¿e byæ (i zwykle jest) tak skonfigurowane, ¿eby przyjmowaæ
parametry wpisane rêcznie podczas startu.
<P>Inna mo¿liwo¶æ jest taka, ¿e u¿y³e¶ z³ego sterownika. Czasami
dokumentacja mo¿e odwo³ywaæ siê do interfejsów w³asnych jako do
IDE, myl±c u¿ytkownika, który my¶li, ¿e jego napêd jest ATAPI.
<P>Jeszcz inna mo¿liwo¶æ  to: twój napêd (albo karta interfejsu)
jest jedn± z "kompatybilnych", która potrzebuje inicjalizacji przez
sterownik DOS-owy. Spróbuj wystartowaæ DOS-a i za³adowaæ sterownik
dostarczony przez sprzedawcê. Potem zresetuj miêkko przy pomocy
klawiszy <CODE>Control-Alt-Delete</CODE>.
<P>Je¶li twojego napêdu nie ma w tym dokumencie, to mo¿liwe jest, ¿e
po prostu nie ma sterownika pod Linux-a dla niego. Mo¿esz sprawdziæ
w adresach podanych pod koniec tego dokumentu.
<P>
<H3>Krok 4: Czy mo¿esz czytaæ dane z napêdu?</H3>

<P>
<P>Spróbuj odczytaæ co¶ z CD-ROM-u. Przy nastêpuj±cym poleceniu
¶wiate³ko (je¶li je masz) powinno siê zapaliæ i nie powinno byæ
¿adnych b³êdów. Upewnij siê, ¿e p³yta jest w³o¿ona i u¿yj
odpowiedniego dla siebie pliku urz±dzenia.
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
# dd if=/dev/cdrom of=/dev/null bs=2048
^C
124+0 records in
124+0 records out
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Je¶li to dzia³a, to j±dro porozumiewa siê z napêdem i mo¿esz
przej¶æ do kroku 5.
<P>Je¶li nie, to mo¿liw± przyczyn± jest plik urz±dzenia. Upewnij siê,
¿e plik urz±dzenia w katalogu <CODE>/dev</CODE> ma poprawne liczby
g³ówn± i poboczn± zgodnie z tym co by³ podane wcze¶niej dla twojego
typu napêdu. Sprawd¼ czy prawa dostêpu pozwalaj± na odczyt i zapis.
<P>Raczej mniej prawdopodobnym jest ¿eby¶ mia³ jaki¶ problem
sprzêtowy. Spróbuj potestowaæ napêd pod DOS-em, je¶li to mo¿liwe,
¿eby sprawdziæ czy to mog³oby byæ przyczyn±.
<P>
<H3>Krok 5: Czy mo¿esz zamontowaæ napêd?</H3>

<P>
<P>Je¶li mo¿esz czytaæ z napêdu, ale nie mo¿esz go zamontowaæ, to
sprawd¼ najpierw czy wkompilowa³e¶ obs³ugê systemu plików ISO-9660
wy¶wietlaj±c zawarto¶æ pliku <CODE>/proc/filesystems</CODE> jak
poprzednio.
<P>Upewnij siê, ¿e montujesz napêd z opcjami "-t iso9660" i "-r" i ¿e
dobry i znany ci kompakt ISO-9660 (nie muzyczny) jest w
napêdzie. Normalnie musisz montowaæ napêd jako u¿ytkownik
<CODE>root</CODE>.
<P>Upewnij siê, ¿e katalog, do którego montujesz, istnieje i ¿e jest
pusty.
<P>Je¶li CD-ROM jest montowany automatycznie podczas startu, to
upewnij siê, ¿e masz poprawny wpis w pliku /etc/fstab.
<P>Je¶li jest u ciebie uruchomiony syslog demon, to mog± byæ
komunikaty o b³êdach pochodz±ce od j±dra, których nie
widzisz. Spróbuj u¿yæ polecenia <CODE>dmesg</CODE>:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
% dmesg
SBPCD: sbpcd_open: no disk in drive
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>W zale¿no¶ci od konfiguracji twojego systemu, b³êdy mog± byæ tak¿e
zapisane w katalogu <CODE>/var/adm</CODE>.
<P>
<H3>Sprawdzanie problemów audio.</H3>

<P>
<P>Je¶li napêd dzia³a z CD-ROM-ami, ale nie odtwarza p³yt audio, oto
kilka mo¿liwych rozwi±zañ.
<P>Potrzebujesz programu do odtwarzania p³yt muzycznych. Niektóre z
nich mog± byæ popsute, albp mog± nie wspó³pracowaæ z twoim
napêdem. Spróbuj u¿yæ innych i/lub przekompilowaæ je samemu. Dobrym
miejscem do poszukania takich programów jest 
<A HREF="ftp://ftp.icm.edu.pl:/pub/Linux/sunsite/apps/sound/cdrom/">ftp.icm.edu.pl</A>.
<P>Kilka sterowników nie obs³uguje odtwarzania p³yt audio. Sprawd¼
plik README albo ¼ród³o sterownika czy to ten przypadek.
<P>Sprawd¼ czy p³ytê s³ychaæ przez wej¶cie s³uchawkowe. Je¶li tak to
problem le¿y tu raczej w twojej karcie muzycznej. U¿yj programu
miksuj±cego, aby ustawiæ urz±dzenie wej¶ciowe i poziom
g³o¶no¶ci. Upewnij siê, ¿e za³o¿y³e¶ kabel audio z napêdu CD-ROM-u
do karty muzycznej. Upewnij siê, ¿e sterownik do karty d¼wiêkowej
dzia³a (zobacz 
<A HREF="http://www.jtz.org.pl/Html/Sound-HOWTO.pl.html">Sound-HOWTO</A> dostêpne po polsku).
<P>
<H3>Kiedy wszystko inne zawiedzie.</H3>

<P>
<P>Je¶li ci±gle masz problemy to tutaj jest jeszcze kilka ostatnich
rzeczy, których mo¿esz spróbowaæ:
<P>
<UL>
<LI>przeczytaj jeszcze raz dok³adnie ten dokument.</LI>
<LI>poczytaj odwo³ania wymienione pod koniec tego dokumentu,
szczególnie odpowiednie pliki README dostarczane wraz ze ¼ród³ami
j±dra.</LI>
<LI>wy¶lij zapytanie na grupê dyskusyjn± <CODE>pl.comp.os.linux</CODE> albo
jak±¶ inn± zwi±zan± z Linux-em.</LI>
<LI>wy¶lij zapytanie na listê dyskusyjn± o Linux-ie (w przypadku
Polski lista dyskusyjna jest po³±czona z grup± dyskusyjn±)</LI>
<LI>spróbuj u¿yæ najnowszej wersji j±dra.</LI>
<LI>skontaktuj siê ze swoim sprzedawc±.</LI>
<LI>skontaktuj siê z producentem CD-ROM-u.</LI>
<LI>wy¶lij list do opiekuna twojego sterownika (sprawd¼ w pliku
<CODE>/usr/src/linux/MAINTAINERS</CODE>)</LI>
<LI>przy¶lij list do mnie.</LI>
<LI>odpal emacs-a i wpisz <CODE>Esc-x doctor</CODE> :-)</LI>
</UL>
<P>
<H2><A NAME="s5">5. Aplikacje.</A></H2>

<P>
<P>W sekcji tej znajduj± siê niektóre aplikacje zwi±zane z CD-ROM-ami
dostêpne pod Linux-a. Najnowsze informacje na temat archwiów
oprogramowania znajdziesz w &quot;Linux Software Map&quot;.
<P>
<H2>5.1 Odtwarzacze p³yt muzycznych.</H2>

<P>
<P>Jest kilka programów umo¿liwiaj±cych s³uchanie p³yt muzycznych
zarówno poprzez wyj¶cie s³uchawkowe jak przez kartê muzyczn±.
<P>
<DL>
<DT><B>Workman</B><DD><P>- graficzna odtwarzarka pod X11, z baz± kompaktów i
wieloma innymi funkcjami.
<DT><B>WorkBone</B><DD><P>- interaktywna odtwarzarka tekstowa.
<DT><B>xcdplayer</B><DD><P>- prosta odtwarzarka pod X11.
<DT><B>cdplayer</B><DD><P>- bardzo prosta odtwarzarka obs³ugiwana z linii
poleceñ.
<DT><B>Xmcd</B><DD><P>- odtwarzarka pod X11 napisana dla Motif-a
<DT><B>xmitsumi</B><DD><P>- inna odtwarzarka pod X11 dla napêdów Mitsumi
<DT><B>xplaycd</B><DD><P>- inna odtwarzarka pod X11 po³±czona z mikserem d¼wiêku
i programem do pomiaru VU.
<DT><B>cdtool</B><DD><P>- narzêdzia obs³ugiwane z linii poleceñ do odtwarzania
p³yt audio.
</DL>
<P>Niektóre z tych programów s± zaprogramowane, aby u¿ywaæ konkretnego
urz±dzenia dla CD-ROM-u (np. <CODE>/dev/cdrom</CODE>). Mo¿liwe, ¿e
mo¿esz podaæ prawid³owe urz±dzenie jako parametr, albo mo¿esz
stworzyæ symboliczne dowi±zanie w katalogu <CODE>/dev</CODE>. Je¶li
wysy³asz wyj¶cie do karty muzycznej, to mo¿liwe, ¿e chcesz u¿yæ
miksera, aby ustawiæ g³o¶no¶æ, albo ¿eby podaæ wej¶cie z kompaktu,
¿eby co¶ nagraæ.
<P>
<H2>5.2 PhotoCD.</H2>

<P>
<P>P³yty PhotoCD u¿ywaj± systemu plików ISO-9660 zawieraj±cy pliki z
obrazami we w³asnym formacie. Nie wszystkie napêdy CD-ROM pozwalaj±
na czytanie w tym formacie.
<P>Program Hadmuta Danischa - <CODE>hpcdtoppm</CODE> - zamienia pliki
PhotoCD na przeno¶ny format pixmap. Mo¿na go ¶ci±gn±æ z 
<A HREF="ftp://ftp.gwdg.de/pub/linux/">ftp.gwdg.de</A> albo jako czê¶æ
narzêdzi PBM (Portable Bit Map) dostêpnych w wielu archiwach
(poszukaj "pbm" lub "netpbm").
<P>Program <CODE>photocd</CODE> Gerda Knorra 
<A HREF="mailto:kraxel@cs.tu-berlin.de">kraxel@cs.tu-berlin.de</A>
mo¿e zamieniaæ obrazy PhotoCD w pliki Targa lub bitmapy Windows i
OS/2.
<P>Ten sam autor napisa³ program <CODE>xpcd</CODE> pod X11 obs³uguj±cy obrazy
PhotoCD. Mo¿esz wybraæ obraz myszk±, zobaczyæ widok roboczy w ma³ym
okienku i za³adowaæ go w piêciu mo¿liwych rozdzielczo¶ciach. Mo¿esz
tak¿e zaznaczyæ czê¶æ obrazu i za³adowaæ tylko tê zaznaczon±
czê¶æ. Pakietów tych mo¿esz poszukaæ w 
<A HREF="ftp://ftp.cs.tu-berlin.de/pub/linux/Local/misc/">ftp.cs.tu-berlin.de</A>.
<P>Program do obróbki obrazów ImageMagic tak¿e obs³uguje pliki
PhotoCD. Jest dostêpny z 
<A HREF="ftp://ftp.x.org:/contrib/applications/ImageMagic/">ftp.x.org</A><P>
<H2>5.3 Mkisofs.</H2>

<P>
<P>Pakiet <CODE>mkisofs</CODE> Erica Youngdale'a pozwala tworzyæ system plików
ISO-9660 na partycjach twardego dysku. Mo¿e to byæ wykorzystane
pó¼niej przy sprawdzaniu systemu plików CD-ROM-u przed zapisaniem
go na p³ytê.
<P>Narzêdzia dla w³a¶ciwego zapisu danych na nagrywarkach s± raczej
specyficzne dla danego sprzedawcy. Wymagaj± tak¿e zapisu danych bez
przerywania, tak ¿e wielozadaniowy system taki jak Linux nie jest
dobrym wyborem.
<P>
<H2>5.4 Narzêdzia ISO-9660.</H2>

<P>
<P>S± pewne narzêdzia s³u¿±ce do weryfikowania kompaktu sformatowanego
na ISO-9660; mo¿esz ich u¿yæ do sprawdzania podejrzanych
p³yt. Pakiet mo¿na znale¼æ na 
<A HREF="ftp://ftp.cdrom.com/pub/cdrom/ptf/">ftp.cdrom.com</A>.
Napisane zosta³y przez Billa Siegmunda i Richa Morina.
<P>
<H2><A NAME="s6">6. Odpowiedzi na czêsto zadawane pytania.</A></H2>

<P>
<P>
<H2>6.1 Jak inny u¿ytkownik ni¿ root mo¿e montowaæ i odmontowywaæ p³yty?</H2>

<P>
<P>Wiêkszo¶æ poleceñ <CODE>mount</CODE> posiada opcjê <EM>user</EM>. Je¶li zrobisz
tak± pozycjê w <CODE>/etc/fstab</CODE>:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
/dev/sbpcd  /mnt/cdrom   iso9660     user,noauto,ro
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>to zwyk³y u¿ytkownik bêdzie móg³ zamontowaæ i odmontowaæ p³ytê
poleceniami:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
% mount /mnt/cdrom
% umount /mnt/cdrom
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>P³yta zostanie zamontowana z pewnymi opcjami, które zwiêkszaj±
bezpieczeñstwo (np. programy nie mog± byæ wykonywane, pliki
urz±dzeñ s± ignorowane); w niektórych przypadkach mo¿e to byæ zbyt
rygorystyczne.
<P>Inn± metod± jest zdybycie pakietu <CODE>usermount</CODE>, który pozwala
u¿ytkownikom innym ni¿ root montowaæ i odmontowywaæ urz±dzenia
wyjmowalne takie jak dyskietki i CD-ROM-y, ale zmniejsza dostêp do
innych urz±dzeñ (takich jak partycje twardych dysków). Dostêpny jest
na wiêkszo¶ci serwerów ftp.
<P>Pod adresem <CODE>ftp.cdrom.com</CODE> znajduje siê plik ¼ród³owy
<CODE>mount.c</CODE>, który pozwala na montowanie i odmontowywanie
CD-ROM-ów (tylko) przez normalnych u¿ytkowników. Uruchamiany jest z
prawami root-a.
<P>
<H2>6.2 Dlaczego dostajê komunikat "device is busy" kiedy odmontowujê CD-ROM?</H2>

<P>
<P>P³yta nie mo¿e byæ odmontowana je¶li jakikolwiek proces ¿±da do
niej dostêpu, w³±cznie z przypadkiem kiedy bierz±cym katalogiem
jest który¶ z podkatalogów p³yty lub jej katalog g³ówny. Je¶li nie
mo¿esz znale¼æ procesu u¿ywaj±cego p³ytê, to mo¿esz u¿yæ polecenia
<CODE>fuser</CODE> tak jak to pokazano poni¿ej:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
% umount /cdrom
umount: /dev/hdd: device is busy
% fuser -v /cdrom
                     USER       PID ACCESS COMMAND
/mnt/cdrom           tranter    133 ..c..  bash
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Na niektórych systemach mo¿liwe, ¿e musisz byæ root-em, ¿eby
uruchomiæ polecenie <CODE>fuser</CODE>, ¿eby zobaczyæ procesy innych
u¿ytkowników.
<P>
<H2>6.3 Jak mam eksportowaæ CD-ROM dla innych komputerów przez NFS?</H2>

<P>
<P>Musisz dodaæ pozycjê do pliku <CODE>/etc/exports</CODE>. Wtedy
u¿ytkownicy na tamtej maszynie bêd± mogli zamontowaæ to
urz±dzenie. Szczegó³y znajdziesz w poleceniu "man 5 exports".
<P>
<H2>6.4 Czy mogê startowaæ Linux-a z CD-ROM-u?</H2>

<P>
<P>Przy instalacji Linux-a najpopularniejsz± metod± jest u¿ycie
dyskietki startowej. Niektóre dystrybucje pozwalaj± na start
Linux-a bezpo¶rednio z p³yty.
<P>Michael Fulbright (
<A HREF="mailto:msf@redhat.com">msf@redhat.com</A>) zg³osi³, ¿e je¶li posiada siê dobry CD-ROM,
ROM BIOS i napêd CD-ROM ATAPI, to jest mo¿liwe startowanie z
p³yty. Najnowsza wersja <CODE>mkisofs</CODE> tak¿e obs³uguje tworzenie
takich dysków. Doda³ on jakie¶ ³aty do obs³ugi standardu El Torito
dla startowalnych CD-ROM-ów.
<P>
<H2>6.5 Jak mogê przeczyta dane cyfrowe z p³yty muzycznej?</H2>

<P>
<P>Heiko Eissfeldt (
<A HREF="mailto:heiko@colossus.escape.de">heiko@colossus.escape.de</A>) i Olaf Kindel napisali narzêdzie,
które czyta dane audio i zachowuje je jako pliki d¼wiêkowe w
formacie <CODE>.wav</CODE>. Pakiet nazywa siê <CODE>cdda2wav.tar.gz</CODE> i mo¿na
go pobraæ z <CODE>ftp.icm.edu.pl</CODE>.
<P>Poniewa¿ napêdy CD-ROM zmieniaj± siê bardzo szybko, trudno jest
powiedzieæ które modele obs³uguj± czytanie danych
cyfrowych. Najlepiej zdobyæ najnowszy pakiet <CODE>cdda2wav</CODE> i
przeczytaæ zawart± tam dokumentacjê.
<P>Wiêcej informacji na ten temat znajdziesz na stronie 
<A HREF="http://www.tardis.ed.ac.uk/~psyche/cdda/">www.tardis.ed.ac.uk</A> oraz w FAQ grupy alt.cd-rom wymienionym w
referencjach.
<P>
<H2>6.6 Dlaczego polecenie find nie dzia³a?</H2>

<P>
<P>Je¶li u¿ywasz tego polecenia na kompakcie w formacie ISO-9660 bez
Rock Ridge Extensions, to musisz dodaæ opcjê <CODE>-noleaf</CODE>. Wiêcej
szczegó³ów w poleceniu "man find".
<P>(Z moich do¶wiadczeñ wynika, ¿e prawie wszystkie nowsze p³yty
Linux-a u¿ywaj± Rock Ridge Extensions, wiêc ten problem powinien
wystêpowaæ bardzo rzadko.)
<P>
<H2>6.7 Czy Linux obs³uguje jakie¶ nagrywarki?</H2>

<P>
<P>Pakiet X-CD-Roast jest graficznym interfejsem do obs³ugi nagrywarek
CD. Pakiet mo¿na znale¼æ na ftp.icm.edu.pl w kataloogu
<CODE>/pub/Linux/sunsite/utils/disk-management/</CODE>.
<P>Zobacz tak¿e &quot;Linux CD-Writing HOWTO&quot; pod adresem
<A HREF="http://www.jtz.org.pl/Html/CD-Writing-HOWTO.pl.html">www.jtz.org.pl</A> dostêpne w jêzyku polskim.
<P>
<H2>6.8 Dlaczego pojawia siê taki komunikat "mount: Read-only file system when mounting a CD-ROM"?</H2>

<P>
<P>CD-ROM jest no¶nikiem tylko do odczytu. We wcze¶niejszych wersjach
j±dra mo¿na by³o zamontowaæ p³ytê CD do zapisu i odczytu, ale zapis
by³ po prostu ignorowany. Od wersji 1.1.33 zosta³o to poprawione i
CD-ROM-y musz± byæ montowane tylko-do-odczytu (np. z opcj± -r).
<P>
<H2>6.9 Dlaczego wysuwa mi siê szufladka kiedy zamykam system?</H2>

<P>
<P>Od wersji j±dra 1.1.38, sterownik sbpcd wysuwa szufladkê kiedy
p³yta jest odmontowywana. Je¶li zamykasz system, to zamontowana
p³yta zostanie odmontowana i szufladka wysuniêta.
<P>Funkcja ta ma pomóc przy zmianie p³yt. Je¶li szufladka jest
wysuniêta, to przy próbie odczytu lub zamontowania zostanie
zamkniêta automatycznie.
<P>Stwierdzi³em, ¿e to powoduje problemy z niektórymi programami
(np. cdplay i workbone). Od wersji 1.1.60 j±dra mo¿na tê funkcjê
kontrolowaæ programowo. Przyk³adowy program zawarty jest w
dokumentacji do sterownika sbpcd programu (albo u¿yj 
<A HREF="ftp://ftp.icm.edu.pl:/pub/Linux/sunsite/utils/disk-management/">eject</A>).
<P>
<H2>6.10 Mam "specjalny" kompakt, którego nie mo¿na zamontowaæ?</H2>

<P>
<P>Ten specjalny kompakt to pewnie p³yta XA (jak wszystkie PhotoCD czy
"one-offs" stworzone przy u¿yciu nagrywarek). Wiêkszo¶æ sterowników
CD-ROM-ów nie obs³uguje p³yt XA, chocia¿ mo¿e znajdziesz gdzie¶
jak±¶ ³atê, która dodaje obs³ugê takich p³yt.
<P>Sterownik sbpcd <EM>obs³uguje</EM> XA. Je¶li u¿ywasz tego sterownika,
to mo¿esz sprawdziæ czy p³yta jest XA w ten sposób: otwórz plik
sbpcd.c i w³±cz wy¶wietlanie "Table of Contents"
(DBG_TOC). Skompiluj i zainstaluj nowe j±dra i wystartuj
je. Podczas ka¿dego montowania TOC bêdzie wy¶wietlane na konsoli,
albo logowane do pliku). Je¶li pierwsz± warto¶ci± w TOC jest 20, to
jest to p³yta XA. Bajt ten ma warto¶æ 00 w normalnych
p³ytach. Je¶li TOC pokazuje ró¿ne ¶cie¿ki, to jest to tak¿e znak,
¿e jest to p³yta XA.
<P>(dziêki dla Eberharda Moenkeberga za powy¿sz± informacjê)
<P>Innymi mo¿liwo¶ciami dla nieodczytywalnych CD-ROM-ów s±:
<P>
<OL>
<LI>P³yta nie u¿ywa systemu plików ISO-9660 (np. niektóre u¿ywaj±
SunOS lub HFS).</LI>
<LI>Jest to p³yta muzyczna.</LI>
<LI>W³o¿y³e¶ j± do napêdu "do góry nogami" :-)</LI>
</OL>
<P>
<H2>6.11 Czy wielop³ytowe napêdy CD-ROM dzia³aj± z Linux-em?</H2>

<P>
<P>Kilku u¿ytkowników zg³osi³o, ¿e osi±gnê³o jakie¶ sukcesy z
wielop³ytowymi napêdami CD-ROM SCSI. Musisz przypuszczalnie w³±czyæ
opcjê "Probe all LUNs on each SCSI device" przy konfiguracji
j±dra. Przynajmniej jeden u¿ytkownik musia³ tak¿e zwiêkszyæ warto¶æ
oczekiwania (timeout) dla SCSI w sterowniku. Zg³oszono mi, ¿e Nakamichi
MBR-7 7 i Pioneer 12 dzia³aj±.
<P>Dostêpne s± tak¿e napêdy wielop³ytowe EIDE/ATAPI. J±dro w wersji
2.0 ma szcz±tkow± obs³ugê dla napêdów korzystaj±cych z funkcji
ioctl CDROM_SELECT_DISC. Plik z dokumentacj± do sterownika IDE-CD
zawiera ¼ród³a krótkiego programu do wybierania kompaktów, albo
mo¿esz u¿yæ nowszej wersji opisanego wcze¶niej programu <CODE>eject</CODE>.
<P>
<H2>6.12 Dostajê b³êdy: "/cdrom: Permission denied"</H2>

<P>
<P>Niektóre p³yty maj± tak ustawione prawa dostêpu do swojego g³ównego
katalogu, ¿e tylko u¿ytkownik root mo¿e go czytaæ. Przyk³adem mo¿e
tutaj byæ p³yta InfoMagic z marca 1995. Jest to wyra¼na
niedogodno¶æ.
<P>Nastêpuj±ca ³ata, grzeczno¶æ ze strony Christopha Lametera (
<A HREF="mailto:clameter@waterf.org">clameter@waterf.org</A>) obchodzi
ten problem w j±drze.
<P>
<PRE>
From: clameter@waterf.org (Christoph Lameter)
Newsgroups: comp.os.linux.setup
Subject: InfoMagic Developers Set: Fix for CD-ROM permissions
Date: 12 Apr 1995 20:32:03 -0700
Organization: The Water Fountain - Mining for streams of Living Water
NNTP-Posting-Host: waterf.org
X-Newsreader: TIN [version 1.2 PL2]

Zbiór p³yt "InfoMagic Developers" z marca 1995 ma b³êdy poniewa¿
informacja o prawach dostêpu zapisana w katalogu g³ównym przysparza
nastêpuj±cych problemów:

1. P³yta 1 bêdzie zawsze mia³a w³a¶ciciela/grupê 5101/51 i ma
dozwolony zapis (?)

2. P³yta 2 i 3 maj± ustawione prawa rwx dla root-a i ¿adnych praw dla
innych u¿ytkowników/grupy. P³yty tej nie mo¿na odczytaæ z innego
u¿ytkownika ni¿ root! Mam uruchomionego BBS-a i muszê je udostêpniæ do
zgrywania dla innych.

Widzia³em ju¿ gdzie¶ tam kilka poprawek do tego. Jednak k³opot w tym,
¿e poprawki te zmieniaj± prawa dla WSZYSTKICH katalogów na p³ycie. Ta
poprawka zmienia TYLKO prawa dostêpu do katalogu g³ównego p³yty. Je¶li
chcesz uruchamiaæ czê¶ci Linux-a bezpo¶rednio z tej p³yty to mo¿esz
wpa¶æ w k³opoty je¶li wszystkie katalogi s± czytelne dla wszystkich i
je¶li w³a¶cicielem wszystkich jest root.

Poprawka ta zmieni prawa dostêpu dla katalogu g³ównego na r-xr-xr-x i
w³a¶ciciela/grupê na warto¶ci odpowiadaj±ce opcjom uid i gid polecenia
mount.

Aby za³o¿yæ poprawkê:
 cd /usr/src/linux/fs/isofs
 patch &lt;**TEN LIST**

i skompiluj ponownie j±dro (mo¿liwe, ¿e musisz poprawiæ trochê tê
poprawkê w zale¿no¶ci od wersji twojego j±dra).

Poprawka ta powinna siê przypuszczalnie znale¼æ w j±drze. Jaki interes
maj± dane na p³ycie w grzebaniu prawami/w³a¶cicielem katalogu do
zamontowania?

--- inode.c.ORIG        Wed Apr 12 17:24:36 1995
+++ inode.c     Wed Apr 12 17:59:12 1995
@@ -552,7 +552,15 @@
    these numbers in the inode structure. */
 
        if (!high_sierra)
-         parse_rock_ridge_inode(raw_inode, inode);
+       {  parse_rock_ridge_inode(raw_inode, inode);
+           /* check for access to the root directory rights/owner CL */
+          if((inode->i_sb->u.isofs_sb.s_firstdatazone) == inode->i_ino)
+           { /* Change owner/rights to the ones demanded by the mount command */
+             inode->i_uid = inode->i_sb->u.isofs_sb.s_uid;
+             inode->i_gid = inode->i_sb->u.isofs_sb.s_gid;
+            inode->i_mode = S_IRUGO | S_IXUGO | S_IFDIR;
+           }
+        }
        
 #ifdef DEBUG
        printk("Inode: %x extent: %x\n",inode->i_ino, inode->u.isofs_i.i_first_extent);
@@ -805,4 +813,3 @@
 }
 
 #endif
-
</PRE>
<P>Zauwa¿, ¿e powy¿sza ³ata jest raczej stara i przypuszczalnie nie
zainstaluje siê g³adko w j±drze wersji 2.0. Zobacz tak¿e pytanie na
temat plików ukrytych w dalszej czê¶ci tego dokumentu.
<P>
<H2>6.13 Jak mam interpretowaæ komunikaty o b³êdach IDE CD?</H2>

<P>
<P>Co to znaczy jak otrzymam komunikat o b³êdzie od sterownika
CD-ROM-u - np. taki: "hdxx: code: xx key: x asc: xx ascq: x"?
<P>To jest komunikat o statusie/b³êdzie od napêdu IDE
CD-ROM. Domy¶lnie sterownik IDECD wypisuje informacje otrzymane
przez napêd bez "zawracania j±dru g³owy". Mo¿esz zmieniæ to domy¶lne
zachowanie, aby wy¶wietla³ w³a¶ciwy komunikat o b³êdzie, przez
zmianê warto¶ci VERBOSE_IDE_CD_ERRORS w pliku
<CODE>/usr/src/linux/drivers/block/ide-cd.c</CODE> na 1 i rekompilacjê
j±dra.
<P>
<H2>6.14 Jak mogê powiedzieæ jak± prêdko¶æ ma mój CD-ROM?</H2>

<P>
<P>Oto jeden sposób. Polecenie to mierzy jaki czas przeznaczony jest
na odczytanie 1500K danych z p³yty:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
% time -p dd if=/dev/cdrom of=/dev/null bs=1k count=1500
1500+0 records in
1500+0 records out
real 5.24
user 0.03
sys 5.07
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Prêdko¶æ CD-ROM-u o pojedynczej prêdko¶ci wynosi 150 kb na sekundê,
co powinno zabraæ oko³o 10 sekund. Przy prêdko¶ci podwójnej
zabra³oby to 5 sekund, przy czterokrotnej - 2,5, itd...
<P>Czas "real" powy¿ej jest przypuszczalnie tym, na który nale¿y
patrzeæ - w tym przypadku jest to CD-ROM podwójnej
prêdko¶ci. Mo¿esz zwiêkszyæ ilo¶æ danych, aby otrzymaæ bardziej
dok³adn± warto¶æ (w razie gdyby¶ pyta³, to te dane nie s±
cache'owane). Przypuszczalnie powiniene¶ uruchomiæ to polecenie
kilka razy i wzi±æ ¶redni± z nich wszystkich.
<P>
<H2>6.15 Mój CD-ROM przesta³ dzia³aæ odk±d zainstalowa³em Linux-a.</H2>

<P>
<P>Zwyk³ym symptomem jest to, ¿e dysk startowy u¿yty do instalacji
rozpozna³ twój CD-ROM, ale po tym jak Linux zosta³ zainstalowany na
dysku twardym czy dyskietce i zrestartowany - przesta³ rozpoznawaæ
twój napêd.
<P>Najpopularniejszym powodem jest tutaj fakt, ¿e w niektórych
dystrybucjach j±dro instalowane nie zawsze jest tym samym j±drem,
które znajduje siê na twojej dyskietce startowej. Wybra³e¶
dyskietkê, która obs³ugiwa³a twój CD-ROM, podczas gdy j±dro, które
zainstalowa³e¶, jest j±drem "ogólnym" i nie ma w nim obs³ugi
CD-ROM-u. Mo¿esz to sprawdziæ postêpuj±c zgodnie ze wskazówkami
zawartymi w sekcji Rozwi±zywanie problemów wcze¶niej w
tym dokumencie (np. zacznij od sprawdzenia <CODE>/proc/devices</CODE>).
<P>Rozwi±zaniem jest ponowna kompilacja j±dra, upewniaj±c siê
jednocze¶nie, ¿e wszystkie sterowniki jakie potrzebujesz s±
w³±czone. Zobacz 
<A HREF="http://www.jtz.org.pl/Html/Kernel-HOWTO.pl.html">Kernel-HOWTO</A> (po polsku) je¶li nie wiesz jak to zrobiæ.
<P>
<P>Je¶li przekaza³e¶ jakie¶ parametry startowe do dyskietki
(np. "hdc=cdrom"), to musisz je dodaæ do konfiguracji twojego
programu startuj±cego (zwykle jest to plik /etc/lilo.conf).
<P>
<H2>6.16 Na p³ycie s± "ukryte" plik, których nie mogê odczytaæ.</H2>

<P>
<P>Niektóre p³yty posiadaj± pliki z ustawionym bitem
"hidden". Normalnie nie mo¿na zobaczyæ tych plików. Je¶li
zamontujesz p³ytê z opcj± "unhide", to wtedy pliki te powinny byæ
dostêpne (jako¶ nie widaæ, ¿êby to by³o gdziekolwiek udokumentowane).
<P>
<H2>6.17 Gdzie jest udokumentowane CD-ROM API?</H2>

<P>
<P>Je¶li chcesz napisaæ w³asn± aplikacjê, jak np. odtwarzarka audio,
to bêdziesz musia³ zrozumieæ API - interfejs programowana aplikacji
(application programming interface).
<P>Oryginalnie sterownik CD-ROM-u u¿ywa³ swojej w³asnej funkcji
ioctl(), aby obs³u¿yæ funkcje specyficzne dla ka¿dego napêdu. Pliki
nag³ówkowe takie jak <CODE>/usr/include/linux/sbpcd.h</CODE> opisuj±
je. Poniewa¿ wiele sterowników bazowa³o na innych sterownikach,
interfejsy, je¶li nie s± identyczne, to maj± wiele wspólnego.
<P>Ostatnio powsta³a inicjatywa ustandaryzowania interfejsu dla
napêdów CD-ROM kierowana przez Davida van Leeuwena
(
<A HREF="mailto:david@tm.tno.nl">david@tm.tno.nl</A>).
Polega ona na umieszczeniu ogólnego kodu w jednym miejscu i
upewnieniu siê, ¿e wszystkie sterowniki zachowuj± sie tak samo
Jest to udokumentowane w pliku
<CODE>/usr/src/linux/Documentation/cdrom/cdrom-standard.tex</CODE>. Kilka
sterowników to obs³uguje. Spodziewam siê, ¿e w nastêpnej g³ównej
wersji j±dra (3.0?) wszyskie sterowniki CD-ROM-ów dostosuj± siê do
tego API.
<P>Moja ksi±¿ka, <EM>Linux Multimedia Guide</EM>, po¶wiêca o wiele
wiêcej miejsca tematowi programowania CD-ROM-ów, szczególnie je¶li
chodzi o funkcje audio. Zobacz na koniec sekcji Referencje.
<P>
<H2>6.18 Dlaczego nie widzê d³ugich nazw na CD-ROM-ach z Windows-ów?</H2>

<P>
<P>Je¶li masz CD-ROM, który ma d³ugie nazwy pod Windows, ale nie pod
Linux-em, mo¿e on byæ zformatowany do Microsoft-owego systemu
plików Joliet. Rozwi±zanie znajdziesz w odpowiedzi na nastêpne
pytanie.
<P>
<H2>6.19 Czy obs³ugiwany jest Microsoft-owy system plików Joliet?</H2>

<P>
<P>Microsoft stworzy³ rozszerzenie do formatu ISO CD-ROM o nazwie
Joliet. W czasie pisania obs³uga dla Joliet by³a w trakcie
opracowywania; ³aty by³y dostêpne z adresu url
url="http://www-plateau.cs.berkeley.edu/people/chaffee/joliet.html">
lub 
<A HREF="ftp://www-plateau.cs.berkeley.edu/pub/multimedia/linux/joliet/">ftp://www-plateau.cs.berkeley.edu/pub/multimedia/linux/joliet/</A>.
<P>
<H2><A NAME="s7">7. Referencje.</A></H2>

<P>
<P>Wspomnia³em ju¿ o plikach README, zwykle zainstalowanych w
<CODE>/usr/src/linux/Documentation/cdrom</CODE>. Mog± byæ one "kopalni±
z³ota" je¶li chodzi o informacje.
<P>Nastêpuj±ce dokumenty FAQ s± okresowo wysy³ane na grupê dyskusyjn± 
<A HREF="news:news.answers">news.answers</A> i archiwizowane w takich
miejscach w Internecie jak 
<A HREF="ftp://rtfm.mit.edu/">rtfm.mit.edu</A>:
<P>
<UL>
<LI>
<A HREF="ftp://ftp.icm.edu.pl:/pub/Linux/sunsite/docs/HOWTO/SCSI-HOWTO">SCSI-HOWTO</A></LI>
<LI>
<A HREF="ftp://ftp.icm.edu.pl:/pub/Linux/sunsite/docs/HOWTO/Hardware-HOWTO">Hardware-HOWTO</A></LI>
<LI>
<A HREF="http://www.jtz.org.pl:/Html/Sound-HOWTO.pl.html">Sound-HOWTO</A> (po polsku)</LI>
<LI>
<A HREF="http://www.jtz.org.pl:/Html/Kernel-HOWTO.pl.html">Kernel-HOWTO</A> (po polsku)</LI>
<LI>
<A HREF="ftp://ftp.icm.edu.pl:/pub/Linux/sunsite/docs/HOWTO/Distribution-HOWTO">Distribution-HOWTO</A></LI>
<LI>
<A HREF="http://www.jtz.org.pl:/Html/CD-Writing-HOWTO.pl.html">CD-Writing-HOWTO</A> (po polsku)</LI>
</UL>
<P>Przynajmniej tuzin firm sprzedaje dystrybucje Linux-a na
CD-ROM-ach; wiêkszo¶æ z nich jest podana w Distribution HOWTO.
<P>Nastêpuj±ce grupy dyskusyjne maj± co¶ wspólnego z CD-ROM-ami:
<P>
<UL>
<LI>
<A HREF="news:comp.publish.cdrom.hardware">comp.publish.cdrom.hardware</A></LI>
<LI>
<A HREF="news:comp.publish.cdrom.multimedia">comp.publish.cdrom.multimedia</A></LI>
<LI>
<A HREF="news:comp.publish.cdrom.software">comp.publish.cdrom.software</A></LI>
<LI>
<A HREF="news:comp.sys.ibmpc.hardware.cd-rom">comp.sys.ibm.pc.hardware.cd-rom</A></LI>
<LI>
<A HREF="news:alt.cd-rom">alt.cd-rom</A></LI>
<LI>
<A HREF="news:alt.cd-rom.reviews">alt.cd-rom.reviews</A></LI>
<LI>
<A HREF="news:pl.com.os.linux">pl.comp.os.linux</A> -
polskojêzyczna grupa dotycz±ca Linux-a w ogólno¶ci</LI>
</UL>
<P>Dobrym ¼ród³em informacji s± tak¿e grupy <CODE>comp.os.linux</CODE>.
<P>Du¿e archiwum informacji z CD-ROM-ów jest na 
<A HREF="ftp://ftp.cdrom.com:/pub/cdrom/">ftp.cdrom.com</A>.
<P>[Od t³umacza.]
W Polsce polecam wspomniane ju¿ wcze¶niej 
<A HREF="ftp://ftp.icm.edu.pl:/pub/Linux/">ftp.icm.edu.pl</A>.
<P>Dokument FAQ na temat urz±dzeñ IDE i ATA mo¿na zanle¼æ pod adresem 
<A HREF="ftp://rtfm.mit.edu/pub/usenet/news.answers/pc-hardware-faq/enhanced-IDE/">rtfm.mit.edu</A> oraz 
<A HREF="http://www.seagate.com/techsuppt/faq/faqlist.html">www.seagate.com</A>.
<P>Western Digital- firma, która zapocz±tkowa³a protokó³ IDE - ma
informacje na temat tego protoko³u 
<A HREF="ftp://fission.dt.wdc.com/pub/standards/atapi">na swoim    serwerze ftp</A>.
<P>Stronê WWW po¶wiêcon± multimediom mo¿na tak¿e znale¼æ na 
<A HREF="http://viswiz.gmd.de/MultimediaInfo/">viswiz.gmd.de</A>. Creative Labs ma swoj± stronê pod adresem
<A HREF="http://www.creaf.com/">www.creaf.com</A>.
<P>W Linux Documentation Project powsta³o kilka ksi±¿ek na temat
Linux-a, w³±czaj±c <EM>Linux Installation and Getting
Started</EM>. S± one dostêpne za darmo poprzez anonimowane FTP z
wiêkszo¶ci archiwów Linux-owych albo mo¿na je otrzymaæ w formie
trwa³ej.
<P><EM>Linux Software Map</EM> (LSM), czyli mapa oprogramowania pod
Linux-a jest nieocenionym ¼ród³em. LSM mo¿na znale¼æ na ró¿nych
serwerach ftp w³±cznie z 
<A HREF="ftp://ftp.icm.edu.pl:/pub/Linux/sunsite/LSM/">ftp.icm.edu.pl</A>.
<P>Lista dyskusyjna na temat Linux-a ma kilka "kana³ów" po¶wiêconych
ró¿nym tematom. Aby siê dowiedzieæ jak siê do³±czyæ, wy¶lij list ze
s³owem "help" w tre¶ci na adres 
<A HREF="mailto:majordomo@vger.rutgers.edu">majordomo@vger.rutgers.edu</A>. (Zauwa¿, ¿e podczas pisania
tego dokumentu listy te by³y porz±dnie przeci±¿one i szukano
jakiego¶ miejsca zastêpczego.)
<P>Na koniec bezwstydna reklama: Je¶li chcesz siê dowiedzieæ o wiele
wiêcej na temat multimediów pod Linux-em (szczególnie na temat
aplikacji i programowania CD-ROM-ów i kart muzycznych), zobacz moj±
ksi±¿kê <EM>Linux Multimedia Guide</EM>, ISBN 1-56592-219-0, wydan±
przez O'Reilly and Associates. Tak jak oryginalna wersja angielska,
w druku s± wersje francuska i japoñska. Po szczegó³y zadzwoñ
800-998-9938 w Pó³nocnej Ameryce, albo sprawd¼ adres 
<A HREF="http://www.ora.com/catalog/multilinux/noframes.html">www.ora.com</A> albo moj± stronê domow± 
<A HREF="http://www.pobox.com/~tranter/">www.pobox.com</A>.
<P>
<H2>7.1 Od t³umacza.</H2>

<P>
<P>T³umaczenie to jest chronione prawami autorskimi &copy; Bartosza
Maruszewskiego.
Dozwolone jest rozprowadzanie i dystrybucja na prawach takich
samych jak dokument oryginalny.
<P>Je¶li znalaz³e¶ jakie¶ ra¿±ce b³êdy ortograficzne, gramatyczne,
sk³adniowe, techniczne to pisz do mnie:
<P>
<A HREF="mailto:B.Maruszewski@jtz.org.pl">B.Maruszewski@jtz.org.pl</A><P>Oficjaln± stron± t³umaczeñ HOWTO jest
<A HREF="http://www.jtz.org.pl/">http://www.jtz.org.pl/</A><P>Aktualne wersje przet³umaczonych dokumentów znajduj± siê na
tej¿e stronie. Dostêpne s± tak¿e poprzez anonimowe ftp pod adresem
<A HREF="ftp://ftp.jtz.org.pl/JTZ/">ftp.jtz.org.pl</A> w katalogu <CODE>/JTZ/</CODE>.
<P>Przet³umaczone przeze mnie dokumenty znajduj± siê tak¿e na
<A HREF="http://www.jtz.org.pl/bartek/tlumaczenie.html">mojej stronie WWW.</A> S± tam te¿ odwo³ania do Polskiej Strony
T³umaczeniowej.
<P>Kontakt z nasz± grup±, grup± t³umaczy mo¿esz uzyskaæ poprzez listê
dyskusyjn± jtz@jtz.org.pl. Je¶li chcesz sie na ni± zapisaæ, to
wy¶lij list o tre¶ci <CODE>subscribe jtz Imiê Nazwisko</CODE> na adres
<CODE>majordomo@ippt.gov.pl</CODE>
<P>Zmiany w tym dokumencie wprowadzone przez t³umacza to:
<P>- cofniêcie ekranu SHIFT-PgUp<BR>
- info o polskiej li¶cie i grupie dyskusyjnej.
<P>
</BODY>
</HTML>